Lutynia (powiat kłodzki)

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie dolnośląskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Lutynia

wieś
Kościół św. Jana Nepomucena w Lutyni i studnia
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Lądek-Zdrój
Wysokość	520-580[2] m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	51[3]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-540[4]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853151
Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój Lutynia
Położenie na mapie Polski Lutynia
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Lutynia
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Lutynia
50°21′43″N 16°54′07″E/50,361944 16,901944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Galeria: kościół

Lutynia (niem. Leuthen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lądek-Zdrój.

Zasadnicza część miejscowość rozciąga się jest wzdłuż doliny potoku Luta, nieliczne domy położone są wzdłuż przebiegającej południowym zboczem Granicznej Drogi Królewskiej prowadzącej do Przełęczy lądeckiej i Travnej w Czechach, na wysokości około 520–580 m n.p.m.^[2] Do Lutyni należy też dawna miejscowość Ułęże.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Pierwsze wzmianki o Lutyni pochodzą z 1346 roku, wieś miała wtedy nazwę Lutein i należała do państwa karpieńskiego^[5]. Miejscowość rozwijała się szybko ponieważ była położona na szlaku handlowym^[5]. Dwukrotnie (w XVI i na początku XIX wieku) rozpoczynano tutaj wydobycie rud ołowiu i srebra, lecz złoża okazały się zbyt małe do eksploatacji^[5]. W czasie trwania wojny trzydziestoletniej mieszkańcy Lutyni brali udział w krwawo stłumionych buntach na tle religijnym^[5]. W roku 1641 wieś została kupiona przez radcę cesarskiego Jana Zygmunta Hoffmana, ówczesnego właściciela uzdrowiska w Lądku^[5]. Od 1736 roku należała do miasta, a jej rozwój zapewniali kuracjusze, którzy podczas spacerów zatrzymywali się w miejscowej gospodzie^[5]. Przed 1786 rokiem miejscowość otrzymała kaplicę modlitewną, a w 1830 roku uruchomiono tu szkołę^[6]. Lutynia mimo sprzyjających warunków w XIX wieku nie rozwinęła się, ale stała się obok swego przysiółku Ułęże wsią turystyczną, związaną z Lądkiem^[6]. W 1908 roku zamieszkiwało Lutynię 248 osób, najwięcej w porównaniu z innymi latami^[6]. W 1978 roku były tu 22 gospodarstwa rolne, w 1988 roku ich liczba spadła do 14^[2]. Obecnie Lutynia to niewielka wieś rolnicza^[2].

Jest to najmniejsza miejscowość gminy Lądek-Zdrój. Według Narodowego Spisu Powszechnego w marcu 2011 roku posiadała 51 mieszkańców^[3].

• Kościół św. Jana Nepomucena w Lutyni wzniesiony około 1784 r.^[5]
• Ruiny kopalni ołowiu i srebra Nowy Filip
• Bazaltowe Słupy
• Czarne Urwisko
• Szwedzkie Szańce
• Studnia z 1906 roku, ulokowana w centrum wsi^[5]
• Pensjonat Geo Vita z aleją drzew zasadzonych przez wybitnych naukowców związanych z gazownictwem (w tym dwóch laureatów nagrody Nobla), aktorów i sportowców

• 
  Kościół św. Jana Nepomucena
• 
  Wnętrze kościoła
• 
  Wieś zimą
• 
  Potok Luta
• 
  Budynek kopalni „Uni-Bazalt”
• 
  Byłe przejście gran. Lutynia-Travná

• W Lutyni kręcono sceny do polsko-czechosłowackiego filmu o Werwolfie Zagłada Poziomkowego Dworu
• W czasie okupacji, w jednej z nieistniejących już chałup mieściła się głęboko zakonspirowana placówka wywiadu Armii Krajowej. Zajmowała się ona zbieraniem wiadomości i przerzucaniem ludzi (głównie narodowości żydowskiej) na teren Czech. Placówkę prowadziło małżeństwo Józefa i Elżbiety Matejczyków – powstańców śląskich, którzy na te tereny przenieśli się jeszcze przed wojną^[7].
• W Lutyni znajdowało się przejście małego ruchu granicznego i na szlaku turystycznym Lutynia – Travná, które funkcjonowało do 21 grudnia 2007 roku.

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-01-0.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce