Luter (film)

Luter (Luther) – dramat biograficzny z 2003 roku oparty na życiu Marcina Lutra i początkach reformacji w Niemczech będący koprodukcją amerykańsko-niemiecką.

• Joseph Fiennes – Marcin Luter
• Alfred Molina – dominikanin Johann Tetzel
• Jonathan Firth – kardynał Girolamo Aleandro
• Claire Cox – Katarzyna von Bora
• Peter Ustinov – książę saski Fryderyk III Mądry
• Bruno Ganz – przyjaciel i ojciec duchowy Marcina Lutra Jan von Staupitz
• Uwe Ochsenknecht – papież Leon X
• Mathieu Carrière – kardynał Tomasz Kajetan
• Benjamin Sadler – sekretarz księcia saskiego Georg Spalatin
• Jochen Horst – profesor Andreas Karlstadt
• Torben Liebrecht – cesarz Karol V Habsburg
• Maria Simon – Hanna
• Lars Rudolph – współpracownik Marcina Lutra Filip Melanchton
• Marco Hofschneider – Ulrick
• Christopher Buchholz – zaciekły przeciwnik Marcina Lutra Jan Mayer von Eck
• Timothy Peach – nuncjusz papieski Karl von Miltitz
• Anian Zollner – landgraf Hesji Filip Wielkoduszny

Film rozpoczyna się podczas burzy w 1505, kiedy Luter wraca do domu. Z obawy o utratę życia podczas uderzeń piorunów oddaje swoje życie Bogu i zostaje zakonnikiem.

Następna scena ma miejsce w roku 1507, kiedy Luter jest już augustiańskim mnichem w Erfurcie. W tamtym czasie, będąc w klasztorze, stale zamartwia się wyobrażeniem obrazu Boga jako zawistnego i mściwego sędziego. Marcin jest wspierany przez Jana von Staupitza, starszego zakonnika, który jest jego opiekunem i mentorem. Ten mówi mu, aby patrzył na Chrystusa zamiast na siebie.

Później Luter dostarcza list od Staupitza do Rzymu, gdzie popada w kolejne rozterki widząc niegodziwy styl życia ludzi w tym mieście. Staje w kolejce, by przez chwilę zobaczyć czaszkę należącą rzekomo do Jana Chrzciciela oraz zakupuje odpust za grzechy dziadka. Wkrótce zaczyna wątpić w ważność takiego odpustu.

Po powrocie do Niemiec zaczyna mówić w swoim zgromadzeniu, że Bóg jest nie tylko Bogiem karzącym, ale jest przede wszystkim Bogiem miłosiernym. Miłość Boga i jego przebaczenie jest daleko więcej cechą Boga niż obraz sprawiedliwego, ale surowego sędziego wymierzającego tylko kary.

W tym czasie do Wittenbergi przybywa kaznodzieja odpustowy dominikanin Jan Tetzel, który w jarmarczny sposób sprzedaje listy odpustowe strasząc mękami czyśccowymi dla tych, którzy nie zapłacą za ich wykup (Dochód z ich sprzedaży przeznaczony był po połowie na budowę nowej bazyliki św. Piotra w Rzymie i na spłatę długu zaciągniętego w banku Jakuba Fuggera przez komisarza odpustowego w Niemczech arcybiskupa Magdeburga i biskupa Halberstadt Albrechta Hohenzollerna za łapówkę dla Stolicy Apostolskiej za Arcybiskupstwo Moguncji).

Luter w swoim kościele potępił sprzedaż odpustów, nazywając je "tylko kawałkiem papieru". Wkrótce przybija do drzwi katedry zamkowej 95 tez otwierając debatę odnośnie do odpustów. W następstwie tego jest wezwany do Augsburga, aby stanął przed obliczem legata papieskiego kardynała Kajetana i bezwarunkowo odwołał błędy zawarte w tezach bez wdawania się w żadne dysputy. Luter jednak nie odwołał żadnej ze swoich tez.

Jego życie jest w niebezpieczeństwie. Ucieka i chroni się u swojego protektora elektora saskiego Fryderyka III Mądrego, który odmawia kardynałowi wysłania Lutra do Rzymu.

Papież Leon X wysyła nuncjusza papieskiego Karla von Miltitza, aby przekonał księcia do wydania Lutra, ale ten pozostaje nieugięty. W odpowiedzi na to papież ekskomunikuje Lutra i nakazuje spalenie jego książek, na co Luter odpowiada spaleniem bulli papieskiej.

Fryderyk III Mądry i cesarz Karol V Habsburg decydują, że Luter będzie sądzony w Niemczech w Wormacji, a cesarz zapewni mu bezpieczeństwo.

Tam Luter nie wyrzeka się swoich tez mówiąc, że tylko dowody z Biblii mogłyby go do tego skłonić, gdyż wszystko, co napisał, opiera na Piśmie Świętym. Jego życie jest w niebezpieczeństwie. W drodze powrotnej zostaje porwany przez ludzi Fryderyka III Mądrego i ukryty na zamku Wartburg, gdzie zaczyna tłumaczyć Biblię na język niemiecki.

W tym czasie jego były profesor Andreas Karlstadt występuje z żądaniem radykalnej reformacji, co powoduje chłopską rewoltę przeciwko uciskowi możnych. Zgraje chłopstwa plądrują kościoły i zabijają duchownych. Luter wstrząśnięty tymi wydarzeniami popiera książąt w uśmierzeniu buntu.

Do Lutra przybywają zakonnice, które uciekły z klasztoru przez trzy dni ukryte w beczkach po śledziach. Jedną z nich jest Katarzyna von Bora, którą ten poślubia. Luter kończy tłumaczenie Nowego Testamentu i dedykuje je Fryderykowi III Mądremu.

Cesarz Karol V zwołuje elektorów Rzeszy do Augsburga, żeby skłonić ich do porzucenia protestantyzmu i zakazania czytania Biblii w języku niemieckim. Książęta odmawiają, oddając swoje życie do decyzji władcy – cesarz zostaje w ten sposób zmuszony dać pozwolenie na odczytanie wyznania augsburskiego.

• Luter w bazie IMDb (ang.)
• Luter w bazie Filmweb