Lumbini

Lumbini, miejsce narodzin Buddy^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Nepal
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III, VI
Numer ref.	666
Region	Azja i Pacyfik
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1997; na 21. sesji
	Położenie na mapie Nepalu Lumbini
	27°28′30″N 83°16′32″E/27,475000 83,275556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Kolumna Aśoki w Lumbini

Kamień oznaczający dokładne miejsce narodzin Buddy

Lumbini (sanskr. लुम्बिनी) – miejscowość w południowym Nepalu, w dystrykcie Rupandehi, ośrodek kultu religijnego buddystów – według tradycji miejsce urodzenia Buddy – jedno z czterech świętych miejsc buddyzmu.

W 1997 roku Lumbini zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Położenie

Lumbini leży w południowym Nepalu, 22 km na zachód od Siddharthanagar^[1].

Nazwa

Według tekstów w sanskrycie, nazwa Lumbini pochodzi od babki Buddy, matki królowej Māyādevi – ojciec Māyādevi miał założyć gaj nazwany imieniem żony w połowie drogi między Devadaha a Kapilavastu^[2].

Historia

Lumbini jest jednym z czterech świętych miejsc buddyzmu^[3].

Zgodnie z tradycją buddyjską Lumbini to miejsce narodzin księcia Siddharthy Gautamy, który stał się Buddą Śakjamunim. Według legendy, brzemienna królowa Māyādevi, żona króla Suddhodany Gotamy, podróżowała do ojczystego królestwa Devadaha, lecz nieoczekiwanie musiała zatrzymać się w drodze, by urodzić dziecko^[4]^[2]. Zatrzymała się w gaju, gdzie trzymając się gałęzi damarzyka mocnego, urodziła syna na stojąco^[5]^[6]^[2].

Pierwsze wzmianki o Lumbini jako miejscu narodzin Buddy pochodzą z kanonicznych tekstów buddyjskich Mahāvastu i Lalitavistara z III–IV w. n.e.^[5] W III w. p.n.e. (249 p.n.e.^[7]) cesarz Maurjów Aśoka (304–232 p.n.e.) odbył pielgrzymkę do Lumbini i polecił postawienie kolumny, by upamiętnić swoją wizytę^[4]. Na kolumnie zachowała się inskrypcja identyfikująca Lumbini jako miejsce narodzin Buddy^[4]^[5].

Informacje o Lumbini zachowały się w dziełach chińskich podróżników Faxiana (337–422) i Xuanzanga (602–664)^[4]. W XIV w. król Khasy Ripu Malla upamiętnił swoją pielgrzymkę do Lumbini, dodając inskrypcje na kolumnie Aśoki^[4].

Z nieznanych przyczyn pielgrzymki do Lumbini ustały w XV wieku^[4]. Świątynie zostały stopniowo opuszczone i popadły w ruinę^[4]. Lumbini zostało ponownie odkryte w 1896 roku przez niemieckiego indologa Aloisa Antona Führera (1853–1930) i gubernatora Palpy Khadgę Samshera, którzy znaleźli kolumnę Aśoki^[8]^[4]^[9]. W następnych dziesięcioleciach przeprowadzono tu liczne badania archeologiczne, m.in. Archaeological Survey of India przeprowadziła tu dwie kampanie archeologiczne w latach 1932–1939^[4]. Od 1972 roku prowadzone są tu systematyczne prace badawcze i konserwatorskie^[4]. W latach 1992–1996 prace prowadziła Japońska Federacja Buddystów (ang. Japanese Buddhist Federation, JBF) wraz z UNESCO, w wyniku których odkryto charakterystyczny kamień, interpretowany przez wielu akademików jako oznaczenie dokładnego miejsca narodzin Buddy^[10].

Wyniki prac archeologicznych z początku XXI w. świadczą o religijnym znaczeniu miejsca w pierwszym tysiącleciu przed naszą erą^[9]. Odkryto wówczas m.in. pozostałości świątyni z VI w. p.n.e. – uważanej za najstarsze odkryte dotychczas święte miejsce buddyzmu^[9].

W 1997 roku Lumbini zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[11].

Opis

W Lumbini znajdują się:

pozostałości świątyni Māyādevi – pierwsza świątynia Māyādevi została wzniesiona w okresie przed wizytą cesarza Aśoki^[4]^[9]. Ostatnia świątynia, zbudowana w latach 30. XX w., została rozebrana w latach 90. XX w., by ułatwić prace archeologiczne^[4]^[10]. W 2002 roku nad ruinami starożytnej świątyni Māyādevi wzniesiono pawilon, by zapewnić ochronę przed wiatrem i deszczem^[12].
zbiornik wodny – miejsce kąpieli królowej Māyādevi przed porodem^[4].
kolumna Aśoki – kolumna z czerwonego piaskowca z Chunaru (III w. p.n.e.) z inskrypcją upamiętniającą pielgrzymkę cesarza Aśoki oraz XIV-wieczną inskrypcją króla Khasy Ripu Malla^[4]. Inskrypcja Aśoki składa się z 90 znaków w języku palijskim zapisanych pismem brahmi^[7].
„kamień oznaczający miejsce narodzin Buddy” (ang. Marker Stone) – charakterystyczny kamień, interpretowany przez wielu akademików jako oznaczenie dokładnego miejsca narodzin Buddy^[10].
pozostałości klasztorów buddyjskich z III–V w. p.n.e.^[4]
pozostałości stup buddyjskich z okresu od III w. p.n.e. do XV w. n.e.^[4]

Przypisy

↑ David Reed, James McConnachie: The Rough Guide to Nepal. Rough Guides, 2002, s. 353. ISBN 978-1-85828-899-4. [dostęp 2017-08-31]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 33. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ Lumbini (Nepal). W: J Gordon Melton: The Encyclopedia of Religious Phenomena. Visible Ink Press, 2007, s. 206. ISBN 978-1-57859-259-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p UNESCO: World Heritage List, Lumbini (Nepal). [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Lumbini, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-08-25] (ang.).
↑ Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 29. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ ^a ^b Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 47. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ Alois Anton Führer: Monograph on Buddha Sakyamuni’s Birth-Place in the Nepalese Tarai. 1897. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Coningham, R.A.E.; K.P. Acharya; K.M. Strickland; C.E. Davis; M.J. Manuel; I.A. Simpson; K. Gilliland; J. Tremblay; T.C. Kinnaird; D.C.W. Sanderson. The earliest Buddhist shrine: excavating the birthplace of the Buddha, Lumbini (Nepal). „Antiquity”. 338. s. 1104–1123. 87. DOI: 10.1017/S0003598X00049899. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 73. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).
↑ Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 74. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Lumbini Nepalese Buddha Dharma Society: strona oficjalna. [dostęp 2017-08-26]. (ang.).<
Lumbini Development Trust: strona oficjalna. [dostęp 2017-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-28)]. (ang.).

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[Reed353-3] David Reed, James McConnachie: The Rough Guide to Nepal. Rough Guides, 2002, s. 353. ISBN 978-1-85828-899-4. [dostęp 2017-08-31]. (ang.).

[Weise33-4] Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 33. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[Melton206-5] Lumbini (Nepal). W: J Gordon Melton: The Encyclopedia of Religious Phenomena. Visible Ink Press, 2007, s. 206. ISBN 978-1-57859-259-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[unesco666nf-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p UNESCO: World Heritage List, Lumbini (Nepal). [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[Britannica-7] Lumbini, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-08-25] (ang.).

[Weise29-8] Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 29. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[Weise47-9] Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 47. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[Führer-10] Alois Anton Führer: Monograph on Buddha Sakyamuni’s Birth-Place in the Nepalese Tarai. 1897. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[Coningham-11] Coningham, R.A.E.; K.P. Acharya; K.M. Strickland; C.E. Davis; M.J. Manuel; I.A. Simpson; K. Gilliland; J. Tremblay; T.C. Kinnaird; D.C.W. Sanderson. The earliest Buddhist shrine: excavating the birthplace of the Buddha, Lumbini (Nepal). „Antiquity”. 338. s. 1104–1123. 87. DOI: 10.1017/S0003598X00049899. (ang.).

[Weise73-12] Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 73. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[unesco666-13] UNESCO: Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[Weise74-14] Kai Weise (red.): The Sacred Garden of Lumbini Perceptions of Buddha’s birthplace. UNESCO, 2013, s. 74. ISBN 978-92-3-001208-3. [dostęp 2017-08-25]. (ang.).

[a]

Kulturowe	Dolina Katmandu Lumbini
Przyrodnicze	Park Narodowy Sagarmatha Park Narodowy Ćitwan