Legumina

Legumina – nazwa popularnych deserów. Zaliczają się do nich słodkie potrawy, zazwyczaj mączne lub jajeczne, podawane po zasadniczym posiłku^[1]^[2]. Jeszcze przed II wojną światową leguminy podawano w Polsce faktycznie wyłącznie na deser, jednak w trudnym ekonomicznie okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej część z tych potraw stała się daniami obiadowymi^[3].

W kuchni polskiej do legumin zalicza się następujące, przyrządzone na słodko potrawy: budynie, suflety^[4], omlety^[4], naleśniki^[4]^[3], racuchy^[4]^[3], pierogi (z twarogiem i owocami)^[3], makaron pszenny lub kluski (np. makaron z twarogiem^[3], knedle z owocami^[3], pierogi leniwe^[3], pampuchy), ryż (ze śmietaną i owocami, np. jabłkami, gotowany na mleku)^[3], musy^[4], galaretki^[4], kisiele mleczne (tzw. budynie)^[4], legumina z zupy „nic”, a nawet zupy owocowe (podane z makaronem, grzankami lub groszkiem ptysiowym^[3]).

Słowo legumina pochodzi z łaciny (l.poj. legumen, l.mn. legumina) i początkowo, podobnie jak w oryginale, używane było w znaczeniu „jarzyny”^[5]. Oznaczało ono też artykuły spożywcze takie jak mąka, kasza, groch^[6]. Z czasem nazwa ta stała się określeniem słodkiej potrawy mącznej^[5].

Przypisy

↑ praca zbiorowa: Słownik języka polskiego. Wyd. VIII. T. II L-P. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1993, s. 20.
↑ „List pierwszy.”. W: Lucyna Ćwierczakiewiczowa: Listy humorystyczne w kwestyi kulinarnej tłómaczone z francuskiego (...) oraz Listy o urządzeniu domu. Warszawa: Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa / Druk K. Kowalewskiego, 1900, s. 10. Cytat: „Przypisek tłomacza. Leguminą zowie się potrawa mączna, jajeczna lub tym podobnie, podawana na gorąco w końcu obiadu. Słodkiem daniem zaś wszelkie słodkie potrawy, podawane także zamiast leguminy na zimno”. skany w e-bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ MagdalenaM. Kasprzyk-Chevriaux MagdalenaM., Deser na obiad: leguminy w obiadowym menu, [w:] Culture.pl [online], Instytut Adama Mickiewicza, 1 grudnia 2015 [dostęp 2022-01-13] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maja i Jan Łozińscy. Historia polskiego smaku. PWN. str. 283
↑ ^a ^b Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985, s. 293.
↑ Hasło legumina w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[Sjp_PWN-1] raca zbiorowa: Słownik języka polskiego. Wyd. VIII. T. II L-P. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1993, s. 20.

[Ćwierczakiewiczowa-Listy-2] „List pierwszy.”. W: Lucyna Ćwierczakiewiczowa: Listy humorystyczne w kwestyi kulinarnej tłómaczone z francuskiego (...) oraz Listy o urządzeniu domu. Warszawa: Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa / Druk K. Kowalewskiego, 1900, s. 10. Cytat: „Przypisek tłomacza. Leguminą zowie się potrawa mączna, jajeczna lub tym podobnie, podawana na gorąco w końcu obiadu. Słodkiem daniem zaś wszelkie słodkie potrawy, podawane także zamiast leguminy na zimno”. skany w e-bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego

[Kasprzyk-Chevriaux-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ MagdalenaM. Kasprzyk-Chevriaux MagdalenaM., Deser na obiad: leguminy w obiadowym menu, [w:] Culture.pl [online], Instytut Adama Mickiewicza, 1 grudnia 2015 [dostęp 2022-01-13] .

[Łozińscy283-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maja i Jan Łozińscy. Historia polskiego smaku. PWN. str. 283

[bruckner-5] Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985, s. 293.

[Doroszewski-6] Hasło legumina w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[1]