Kozia Przełęcz
 Widok ze zboczy Małego Kościelca. Na skośnej półce w ścianie turyści | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
2126 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
| Data zdobycia |
ok. 1860 r. |
| Pierwsze wejście | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°13′10,2″N 20°01′31,0″E/49,219500 20,025278
| |
Kozia Przełęcz, Niżnia Kozia Przełęcz (słow. Kozíe sedlo, niem. Gemsenscharte, węg. Zerge-csorba[1]) – położona na wysokości 2126 m[2] (według wcześniejszych pomiarów 2137 m) wąska przełęcz w długiej wschodniej grani Świnicy, w polskich Tatrach Wysokich, pomiędzy Zamarłą Turnią a Kozimi Czubami leżącymi w masywie Koziego Wierchu. Przełęcz jest dwumetrowej szerokości wrębem między skałami i leży w strefie mylonitów[3]. Przejście przez przełęcz ułatwione jest przez klamry, drabinkę i łańcuchy. Szczególnie znana jest 8-metrowa, stalowa Drabina na Orlej Perci, którą szlak Orlej Perci schodzi na przełęcz ze stoków Zamarłej Turni[4].
Przełęcz położona na trasie Orlej Perci, dostępna jest także z Doliny Gąsienicowej (z Dolinki Koziej) i Doliny Pięciu Stawów Polskich (Dolinki Pustej). Szlak prowadzi z Dolinki Koziej początkowo ścianą Zamarłej Turni, później żlebem, w którym nawet latem często zalega śnieg na Kozią Przełęcz, następnie schodzi ścianą Kozich Czub do Dolinki Pustej. Przejście ułatwiają łańcuchy założone na wejściu i zejściu[5].
Pierwsze odnotowane przejście przez Kozią Przełęcz dokonane zostało około 1860 r. przez Szymona Tatara, przewodnika tatrzańskiego, podczas jednej z jego myśliwskich wypraw. Drogą tą poprowadził on ok. 1876 r. Tytusa Chałubińskiego i osoby jemu towarzyszące[4]. Pierwsze zimowe przejście: Józef Lesiecki, Leon Loria, Mariusz Zaruski, Stanisław Zdyb – dnia 1 kwietnia 1911 r.[6] Znaki doprowadzające na przełęcz od Zmarzłego Stawu malował Jakub Wawrytko w 1907 i wszystkie były jeszcze dobrze widoczne w 1926. W 1968 Władysław Midowicz odnalazł jeszcze dwanaście z nich, mimo wcześniejszego zatarcia czarną farbą przez nieznanego znakarza, podczas znakowania szlaku żółtego. Zacierając je ponownie pozostawił jeden z nich, jako pamiątkowy[7]. Droga z Dolinki Pustej na przełęcz została zbudowana przez ks. Walentego Gadowskiego w roku 1911[3].
Widok z przełęczy jest niezbyt szeroki, ale ciekawy[6].
Kozia Przełęcz to niebezpieczne przejście. Do 2012 r. miało tutaj miejsce 13 wypadków śmiertelnych[5].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
– znakowana czerwono Orla Perć, biegnąca główną granią. Na odcinku od Zawratu na Kozi Wierch, a więc także przez Kozią Przełęcz, trasa jest jednokierunkowa (wyjątek stanowi krótki dwukierunkowy odcinek pod Kozią Przełęczą)[5]
- Czas przejścia z Zawratu na Kozią Przełęcz: 1:20 h
- Czas przejścia z przełęczy na Kozi Wierch: 1:30 h
– żółty z rozdroża w Dolince Koziej przez Kozią Przełęcz do Dolinki Pustej i następnie rozdroża w Dolinie Pięciu Stawów Polskich.
- Czas przejścia z Dolinki Koziej na przełęcz: 45 min, ↓ 35 min
- Czas przejścia z przełęczy do niebieskiego szlaku w Dolinie Pięciu Stawów: 1 h, ↑ 1:20 h[8].
Przejście żółtym szlakiem przez Kozią Przełęcz to bardzo wymagający szlak turystyczny. Po obu stronach przełęczy znajduje się sporo ułatwień w postaci łańcuchów (więcej ułatwień jest od strony Dolinki Pustej, gdzie turyści mają do pomocy klamry i łańcuchy)[5].
-
Kozia Przełęcz widoczna z Dolinki Koziej -
Zmarzła Przełęcz, Zamarła Turnia i Kozia Przełęcz -
Zamarła Turnia, Kozia Przełęcz, Kozie Czuby, Kozia Przełęcz Wyżnia, Kozi Wierch -
Drabinka na Koziej Przełęczy -
Drabinka na Koziej Przełęczy -
Kozia Przełęcz po lewej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2019-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
- ↑ a b Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ a b Grzegorz Barczyk, Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Ryszard Jakubowski (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ a b c d Dariusz Dyląg, Orla Perć: przewodnik wysokogórski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, ISBN 83-89188-50-3.
- ↑ a b Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Zawrat – Żółta Turnia, t. 2, Warszawa: Sport i Turystyka, 1951, s. 39.
- ↑ Władysław Midowicz, Z historii znakowania szlaków w Tatrach Polskich, PTTK Kraj, Warszawa-Kraków, 1986, s. 24, ISBN 83-7005-106-5.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.