Koryfanta

Koryfanta
	; Coryphantha ramillosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	kaktusowate
Rodzaj	koryfanta
	Nazwa systematyczna
	Coryphantha (Engelm.) Lem.; Les Cactées 32. [1868]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Koryfanta (Coryphantha (Engelm.) Lem.) – rodzaj roślin z rodziny kaktusowatych (Cactaceae). Występują od USA do Meksyku.

Morfologia

Są to sukulenty występujące na pustyni lub sawannie. Kwiaty: jaskrawożółte lub różowe, pojawiają się najwcześniej u roślin pięcioletnich.

Systematyka

Synonimy^[3]

Aulacothele Monv., nom. inval., Glandulifera (Salm-Dyck) Fric, Lepidocoryphantha Backeb., Roseia Fric, nom. inval.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do rodziny kaktusowatych (Cactaceae) Juss., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales) i klasy roślin okrytonasiennych^[2]. W obrębie kaktusowatych należy do plemienia Cacteae, podrodziny Cactoideae^[4].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), podrząd Cactineae Bessey in C.K. Adams, rodzina kaktusowate (Cactaceae Juss.), rodzaj koryfanta (Coryphantha (Engelm.) Lem.)^[5].

Lista gatunków^[6]

Coryphantha borwigii (J.A.Purpus) A.Berger
Coryphantha clava (Pfeiff.) Lem.
Coryphantha clavata (Scheidw.) Backeb.
Coryphantha compacta (Engelm.) Orcutt
Coryphantha cornifera (DC.) Lem.
Coryphantha delaetiana (Quehl) A.Berger
Coryphantha delicata L.Bremer
Coryphantha difficilis (Quehl) Orcutt
Coryphantha durangensis (Ruenge ex Schum.) Britton & Rose
Coryphantha echinoidea (Quehl) Britton & Rose
Coryphantha echinus (Engelm.) Orcutt
Coryphantha elephantidens (Lem.) Lem.
Coryphantha erecta (Lem. ex Pfeiff.) Lem.
Coryphantha georgii Boed.
Coryphantha glanduligera (Otto & A.Dietr.) Lem.
Coryphantha glassii Dicht & A.Lüthy
Coryphantha gracilis L.Bremer & A.B.Lau
Coryphantha hintoniorum Dicht & A.Lüthy
Coryphantha jalpanensis Buchenau
Coryphantha kieferiana (Boed.) A.Berger
Coryphantha kracikii Halda, Chalupa & Kupčák
Coryphantha longicornis Boed.
Coryphantha macromeris (Engelm.) Britton & Rose
Coryphantha maiz-tablasensis O.Schwarz
Coryphantha neglecta L.Bremer

Coryphantha nickelsiae (K.Brandegee) Britton & Rose
Coryphantha obscura Boed.
Coryphantha octacantha (DC.) Britton & Rose
Coryphantha odorata Boed.
Coryphantha ottonis (Pfeiff.) Lem.
Coryphantha pallida Britton & Rose
Coryphantha panarottoi Halda & Horáček
Coryphantha poselgeriana (D.Dietr.) Britton & Rose
Coryphantha potosiana (Jacobi) Glass & R.A.Foster ex Rowley
Coryphantha pseudoechinus Boed.
Coryphantha pseudonickelsae Backeb.
Coryphantha pulleineana (Backeb.) Glass
Coryphantha pycnacantha (Mart.) Lem.
Coryphantha ramillosa Cutak
Coryphantha recurvata (Engelm.) Britton & Rose
Coryphantha retusa (Pfeiff) Britton & Rose
Coryphantha robustispina (Schott ex Engelm.) Britton & Rose
Coryphantha salinensis (Poselg.) Dicht & A.Lüthy
Coryphantha salm-dyckiana (Scheer ex Salm-Dyck) Britton & Rose
Coryphantha sulcata (Engelm.) Britton & Rose
Coryphantha tripugionacantha A.B.Lau
Coryphantha vaupeliana Boed.
Coryphantha vogtherriana Werderm. & Boed.
Coryphantha werdermannii Boed.
Coryphantha wohlschlageri Holzeis

Zastosowanie

Roślina ozdobna. W Polsce uprawiane są głównie jako rośliny doniczkowe. Gatunki występujące na pustyni charakteryzują się zazwyczaj silniejszą budową, wymagają podłoża ubogiego, przepuszczalnego, zmieszanego z dużą ilością piasku lub żwiru wulkanicznego, oraz skąpego podlewania. Słabiej uzbrojone, bardziej mięsiste gatunki z terenów trawiastych potrzebują ziemi próchnicznej, a latem mogą mieć nieco większe zapotrzebowanie na wodę.

Stanowisko: nasłonecznione, przez cały rok w pokoju albo szklarni, zimą w temperaturze 5-10 °C.
Podlewanie: latem oszczędne, zimą nie potrzebują podlewania.
Nawożenie: od wiosny do późnego lata co miesiąc nawozem do kaktusów.
Rozmnażanie: wiosną z nasion lub odrostów, jeśli roślina je wytwarza, jak na przykład znany gatunek Coryphanta elephantidens – koryfanta słoniozębna.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-07] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-05].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-02-24].
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Coryphantha według Reveala
↑ Coryphantha. The Plant List. [dostęp 2016-05-11]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-07] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-05].

[autonazwa1-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-02-24].

[5] James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Coryphantha według Reveala

[TPL-6] Coryphantha. The Plant List. [dostęp 2016-05-11]. (ang.).

[1]