Konklawe 1903

Konklawe 1903

Daty i miejsce
31 lipca – 4 sierpnia 1903
Kaplica Sykstyńska, Rzym
Główne postacie
Dziekan	Luigi Oreglia di Santo Stefano
Kamerling	Luigi Oreglia di Santo Stefano
Protoprezbiter	José Sebastião Neto OFMDisc
Protodiakon	Luigi Macchi
Wybory
Liczba głosowań	7
Liczba elektorów • uczestnicy • nieobecni	62 2
Ekskluzywa	Jan Duklan Puzyna w imieniu Franciszka Józefa I wobec Mariana Rampolla del Tindara
Wybrany papież
Giuseppe Melchiorre Sarto Przybrane imię: Pius X

Konklawe 31 lipca – 4 sierpnia 1903 – zgromadzenie kardynałów zwołane po śmierci Leona XIII. Konklawe zakończyło się wyborem kard. Giuseppe Melchiorre Sarto, który przybrał imię – Piusa X. Było to ostatnie konklawe, w trakcie którego doszło do zgłoszenia przez mocarstwo katolickie oficjalnej ekskluzywy wobec jednego z kandydatów na papieża.

W konklawe wzięło udział 62 z 64 kardynałów:

• Luigi Oreglia di Santo Stefano (Włochy; nominacja 22 grudnia 1873) – kardynał biskup Ostia e Velletri; dziekan Świętego Kolegium Kardynałów; kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego; prefekt Świętej Kongregacji ds. Ceremoniału; komendatariusz opactwa terytorialnego Tre Fontane

• Serafino Vannutelli (Włochy; 14 marca 1887) – kardynał biskup Porto e Santa Rufina; subdziekan Świętego Kolegium Kardynałów; penitencjariusz większy; sekretarz Świętej Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji

• Vincenzo Vannutelli (Włochy; 30 grudnia 1889) – kardynał biskup Palestriny; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Silvestro in Capite; prefekt Świętej Kongregacji ds. Soboru Trydenckiego; prefekt Świętej Kongregacji ds. Kościelnych Immunitetów; archiprezbiter bazyliki liberiańskiej; protektor Portugalii

• Mario Mocenni (Włochy; 16 stycznia 1893) – kardynał biskup Sabiny

• Francesco di Paola Satolli (Włochy; 29 listopada 1895) – kardynał biskup Frascati; archiprezbiter bazyliki laterańskiej; prefekt Świętej Kongregacji ds. Studiów

• Antonio Agliardi (Włochy; 22 czerwca 1896) – kardynał biskup Albano; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Lorenzo in Damaso; wicekanclerz Świętego Kościoła Rzymskiego; prefekt ds. ekonomicznych Świętej Kongregacji Rozkrzewiania Wiary

• José Sebastião Neto OFMDisc (Portugalia; 24 marca 1884) – kardynał prezbiter Ss. XII Apostoli; protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów; patriarcha Lizbony

• Alfonso Capecelatro CO (Włochy; 27 lipca 1885) – kardynał prezbiter S. Maria del Popolo; bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego; arcybiskup Kapui

• Benoit-Marie Langenieux (Francja; 7 czerwca 1886) – kardynał prezbiter S. Giovanni a Porta Latina; arcybiskup Reims

• James Gibbons (Stany Zjednoczone; 7 czerwca 1886) – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere; arcybiskup Baltimore

• Mariano Rampolla del Tindaro (Włochy; 14 marca 1887) – kardynał prezbiter S. Cecilia; sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej; prefekt Świętej Kongregacji ds. Sanktuarium Loreto; archiprezbiter bazyliki watykańskiej; prefekt Fabryki Świętego Piotra; przewodniczący Papieskiej Komisji Biblijnej; przewodniczący Rady ds. Patrymonium Stolicy Apostolskiej; wielki przeor zakonu joannitów w Rzymie

• François-Marie-Benjamin Richard de la Vergne (Francja; 24 maja 1889) – kardynał prezbiter S. Maria in Via; arcybiskup Paryża

• Pierre-Lambert Goossens (Belgia; 24 maja 1889) – kardynał prezbiter S. Croce in Gerusalemme; arcybiskup Mechelen i prymas Belgii

• Anton Josef Gruscha (Austro-Węgry; 1 czerwca 1891) – kardynał prezbiter S. Maria degli Angeli; arcybiskup Wiednia

• Angelo Di Pietro (Włochy; 16 stycznia 1893) – kardynał prezbiter S. Alessio; prodatariusz Jego Świątobliwości

• Michael Logue (Wielka Brytania; 16 stycznia 1893) – kardynał prezbiter S. Maria della Pace; arcybiskup Armagh i prymas Irlandii

• Kolos Ferenc Vaszary OSBHung (Austro-Węgry; 16 stycznia 1893) – kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino ai Monti; arcybiskup Esztergom i prymas Węgier

• Georg Kopp (Niemcy; 16 stycznia 1893) – kardynał prezbiter S. Agnese fuori le mura; biskup Wrocławia

• Adolphe-Louis-Albert Perraud CO (Francja; 16 stycznia 1893) – kardynał prezbiter S. Pietro in Vincoli; biskup Autun

• Victor-Lucien-Sulpice Leçot (Francja; 12 czerwca 1893) – kardynał prezbiter S. Pudenziana; arcybiskup Bordeaux

• Giuseppe Sarto (Włochy; 12 czerwca 1893) – kardynał prezbiter S. Bernardo alle Terme; patriarcha Wenecji

• Ciriaco María Sancha y Hervás (Hiszpania; 18 maja 1894) – kardynał prezbiter S. Pietro in Montorio; arcybiskup Toledo i prymas Hiszpanii; patriarcha Indii Zachodnich

• Domenico Svampa (Włochy; 18 maja 1894) – kardynał prezbiter S. Onofrio; arcybiskup Bolonii

• Andrea Carlo Ferrari (Włochy; 18 maja 1894) – kardynał prezbiter S. Anastasia; arcybiskup Mediolanu

• Girolamo Maria Gotti OCD (Włochy; 29 listopada 1895) – kardynał prezbiter S. Maria della Scala; prefekt generalny Świętej Kongregacji Rozkrzewiania Wiary; prefekt Świętej Kongregacji ds. Obrządków Wschodnich

• Achille Manara (Włochy; 29 listopada 1895) – kardynał prezbiter S. Pancrazio; biskup Ankony

• Salvador Casañas y Pagès (Hiszpania; 29 listopada 1895) – kardynał prezbiter Ss. Quirico e Giulitta; arcybiskup Barcelony

• Domenico Ferrata (Włochy; 22 czerwca 1896) – kardynał prezbiter S. Prisca; prefekt Świętej Kongregacji ds. Biskupów i Zakonników

• Serafino Cretoni (Włochy; 22 czerwca 1896) – kardynał prezbiter S. Maria sopra Minerva; prefekt Świętej Kongregacji ds. Obrzędów

• Giuseppe Prisco (Włochy; 30 listopada 1896) – kardynał prezbiter S. Sisto; arcybiskup Neapolu

• José María Martín de Herrera y de la Iglesia (Hiszpania; 19 kwietnia 1897) – kardynał prezbiter S. Maria in Transpontina; arcybiskup Santiago de Compostela

• Pierre-Hector Coullie (Francja; 19 kwietnia 1897) – kardynał prezbiter SS. Trinita al Monte Pincio; arcybiskup Lyonu i prymas Galii

• Guillaume-Marie-Joseph Labouré (Francja; 19 kwietnia 1897) – kardynał prezbiter S. Maria Nuova e S. Francesca in Foro Romano; arcybiskup Rennes

• Giovanni Battista Casali del Drago (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter S. Maria della Vittoria

• Francesco di Paola Cassetta (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter S. Crisogono; komendatariusz diakonii Ss. Vito, Modesto e Crescenzia

• Alessandro Sanminiatelli-Zabarella (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter Ss. Marcellino e Pietro; kamerling Świętego Kolegium Kardynałów

• Gennaro Portanova (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter S. Clemente; arcybiskup Reggio di Calabria

• Giuseppe Francica Nava di Bontifé (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo; arcybiskup Katanii

• François-Désiré Mathieu (Francja; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter S. Sabina

• Pietro Respighi (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter Ss. IV Coronati; wikariusz generalny diecezji rzymskiej; prefekt Świętej Kongregacji ds. Rezydencji Biskupów; przewodniczący Papieskiej Komisji ds. Archeologii Sakralnej

• Agostino Richelmy (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał prezbiter S. Eusebio; arcybiskup Turynu

• Sebastiano Martinelli OESA (Włochy; 15 kwietnia 1901) – kardynał prezbiter S. Agostino

• Casimiro Gennari (Włochy; 15 kwietnia 1901) – kardynał prezbiter S. Marcello

• Lev Skrbenský z Hříště (Austro-Węgry; 15 kwietnia 1901) – kardynał prezbiter S. Stefano al Monte Celio; arcybiskup Pragi i prymas Czech

• Giulio Boschi (Włochy; 15 kwietnia 1901) – kardynał prezbiter S. Lorenzo in Panisperna; arcybiskup Ferrary

• Jan Duklan Puzyna (Austro-Węgry; 15 kwietnia 1901) – kardynał prezbiter Ss. Vitale, Gervasio e Protasio; biskup Krakowa

• Bartolomeo Bacilieri (Włochy; 15 kwietnia 1901) – kardynał prezbiter S. Bartolomeo all’Isola; biskup Werony

• Carlo Nocella (Włochy; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter S. Callisto

• Beniamino Cavicchioni (Włochy; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter S. Maria in Aracoeli

• Andrea Aiuti (Włochy; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter bez tytułu

• Emidio Taliani (Włochy; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter bez tytułu

• Sebastián Herrero y Espinosa de los Monteros (Hiszpania; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter bez tytułu; arcybiskup Walencji

• Johannes Katschthaler (Austro-Węgry; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter bez tytułu; arcybiskup Salzburga i prymas Germanii

• Antonius Hubert Fischer (Niemcy; 22 czerwca 1903) – kardynał prezbiter Ss. Nereo ed Achilleo; arcybiskup Kolonii

• Luigi Macchi (Włochy; 11 lutego 1889) – kardynał diakon S. Maria in Via lata; protodiakon Świętego Kolegium Kardynałów; sekretarz ds. Brewe Apostolskich; administrator opactwa Subiaco

• Andreas Steinhuber SJ (Niemcy; 16 stycznia 1893) – kardynał diakon S. Agata alla Suburra; prefekt Świętej Kongregacji Indeksu

• Francesco Segna (Włochy; 18 maja 1894) – kardynał diakon S. Maria in Portico; archiwista Stolicy Apostolskiej

• Raffaele Pierotti OP (Włochy; 30 listopada 1896) – kardynał diakon Ss. Cosma e Damiano; przewodniczący Komisji ds. Oceny Nowych Instytutów

• Francesco Salesio della Volpe (Włochy; 19 czerwca 1899) – kardynał diakon S. Maria in Aquiro

• José de Calasanz Vives y Tutó OFMCap (Hiszpania; 19 czerwca 1899) – kardynał diakon S. Adriano

• Luigi Tripepi (Włochy; 15 kwietnia 1901) – kardynał diakon S. Maria in Domnica; prefekt Świętej Kongregacji ds. Odpustów i Świętych Relikwii

• Felice Cavagnis (Włochy; 15 kwietnia 1901) – kardynał diakon S. Maria ad Martyres

Trzydziestu ośmiu elektorów pochodziło z Włoch, siedmiu z Francji, po pięciu z Austro-Węgier (w tym Polak Jan Puzyna) i Hiszpanii, trzech z Niemiec i po jednym z Portugalii, Belgii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Wszyscy byli nominatami Leona XIII z wyjątkiem dziekana Luigiego Oreglii di Santo Stefano, którego mianował jeszcze Pius IX.

Dwóch Kardynałów, obaj z nominacji Leona XIII:

• Michelangelo Celesia OSBCas (Włochy; 10 listopada 1884) – kardynał prezbiter S. Marco; arcybiskup Palermo
• Francis Patrick Moran (Australia; 27 lipca 1885) – kardynał prezbiter S. Susanna; arcybiskup Sydney

Po śmierci papieża Leona XIII (20 lipca 1903 roku) w Kaplicy Sykstyńskiej w dniu 31 lipca zebrało się konklawe. Niekwestionowanym faworytem był wówczas kardynał Rampolla, o którym jeszcze za życia Leona XIII mówiono jako o potencjalnym następcy św. Piotra. Rampolla był oskarżany przez swych przeciwników o przynależność do loży masońskiej.

Gdy 2 sierpnia przystępowano do kolejnego głosowania, o głos poprosił biskup Krakowa, kard. Jan Puzyna. "Mam zaszczyt – mówił – (...) podać do wiadomości w imieniu oraz na podstawie autorytetu jego Apostolskiego Majestatu Franciszka Józefa (...), że Jego Majestat, zamierzając skorzystać ze starożytnego prawa i przywileju, oznajmia wykluczające weto przeciwko najdostojniejszemu mojemu panu kardynałowi Marianowi Rampolli del Tindaro." Gdy do głosu doszedł Luigi Oreglia, będący dziekanem, oznajmił: "Ta informacja nie może być przyjęta ani z tytułu oficjalnego, ani z tytułu nieoficjalnego, i nie będzie brana pod uwagę." Wielu kardynałów tę decyzję oklaskiwało, podczas gdy francuski kardynał, Desire Mathieu, krzyknął nawet "Brawo!". Po tym wszystkim wstał kard. Rampolla i odrzekł: "Przykro mi, że przez władzę świecką został dokonany poważny zamach na wolność Kościoła w zakresie papieskich wyborów oraz na godność Świętego Kolegium, i ja się temu energicznie sprzeciwiam."

Mimo weta, w następnym głosowaniu Rampolla dostał aż 30 głosów, ale od tego momentu systematycznie tracił głosy na rzecz Giuseppe Sarto z Wenecji.

Poniżej wyniki poszczególnych głosowań^[1]:

• Pierwsze (1 sierpnia rano):

• • Rampolla – 24 głosy

• • Gotti – 17

• • Sarto – 5

• • S. Vanutelli – 4

• • Oreglia, di Pietro i Capeceltaro – po 2

• • Agliardi, Cassetta, Richelmy, Portanova, Ferrata i Segna – po 1

• Drugie (1 sierpnia po południu):

• • Rampolla – 29

• • Gotti – 16

• • Sarto – 10

• • Richelmy – 3

• • Capecelatro – 2

• • S. Vanutelli i Segna – po 1

• Trzecie (2 sierpnia rano, w jego trakcie zgłoszenie weta przez Puzynę):

• • Rampolla – 29

• • Sarto – 21

• • Gotti – 9

• • Oreglia, di Pietro i Capecelatro – po 1

• Czwarte (2 sierpnia po południu):

• • Rampolla – 30

• • Sarto – 24

• • Gotti – 3

• • Oreglia i di Pietro – po 2

• • Capecelatro – 1

• Piąte (3 sierpnia rano, jeden głos nieważny):

• • Sarto – 27

• • Rampolla – 24

• • Gotti – 6

• • Oreglia, Capecelatro, di Pietro i Prisco – po 1

• Szóste (3 sierpnia po południu, nadal jeden głos nieważny):

• • Sarto – 35

• • Rampolla – 16

• • Gotti – 7

• • Oreglia – 2

• • Capecelatro – 1

• Siódme (4 sierpnia rano):

• • Sarto – 50

• • Rampolla – 10

• • Gotti – 2

4 sierpnia na tron Piotrowy wybrano kardynała Giuseppe Melchiorre Sarto, czyli papieża Piusa X, który w 1904 roku wydał Konstytucję Apostolską "Commisium nobis", w której potępił i zakazał pod groźbą ekskomuniki stosowania ekskluzywy państwowej.

• Kardynał Puzyna a wybór Piusa X
• Pius X papieżem polskiego pochodzenia?. haggard.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-10)].
• Lista uczestników konklawe na stronie Salvadora Mirandy o kardynałach św. Kościoła Rzymskiego
• Commissum Nobis (łac.)