Kościół św. Piotra w Qormi
 nr rej. 00430 NICPMI (2012-08-27)
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Adres |
Triq San Pietru / Triq Santa Katerina | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie |
św. Piotra | ||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||||
 35°52′49,0″N 14°28′15,8″E/35,880278 14,471056
| |||||||||||||||||||
Kościół Świętego Piotra Męczennika[1] (malt. Il-knisja ta’ San Pietru Martri, ang. Church of St. Peter the Martyr), lub też Świętego Piotra Apostoła[2] – rzymskokatolicki kościół w Qormi na Malcie.
Kościół położony jest przy Triq San Pietru[3], na rogu Triq Santa Katerina[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Oryginalny kościół zbudowany został w XV wieku[5]. Kiedy Mons. Pietro Dusina w 1575 wizytował kościół[6], znalazł go pozbawiony wszystkiego – drzwi, dochodów, rektora oraz wszelkich rzeczy potrzebnych do sprawowania kultu, jedynie z ołtarzem, przy którym w święto patronalne odprawiane były nieszpory i msza święta na koszt pobożnych wiernych. Nakazał, aby w pierwszej kolejności wprawiono drzwi, by można było świątynię zamykać[7].
Podczas wizyty pastoralnej w 1656 biskup Balaguer Caramasa zdesakralizował kościół z powodu jego złego stanu. W tym samym roku ks. Pietru Casha[8] (lub Cassia[2][9]) odbudował świątynię[1][7][10].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Wygląd zewnętrzny
[edytuj | edytuj kod]
Fasada kościoła jest prosta, z centralnie położonym wejściem otoczonym zdobionym portalem. Nad wejściem prosty gzyms oparty na dwóch wspornikach w formie esownicy. Na fryzie pomiędzy gzymsem i drzwiami trzy ozdobne owale, z których centralny przedstawia monogram Jezuitów w formie liter „IHS”, krzyża i trzech gwoździ, wpisanych w promienie słoneczne. Nad gzymsem oculus z maswerkiem w formie rozety. Ponad oknem herb biskupa Caramasy, a ponad nim figura patrona kościoła w niewielkiej ozdobnej niszy. Całość fasady wieńczy prosty gzyms, w centralnej części wyprofilowany w kształt frontonu, poniżej którego końców wybiegają dwa kamienne rzygacze, każdy w formie lufy działa. Nad gzymsem góruje dzwonnica bell-cot z jednym dzwonkiem, zwieńczona kamiennym krzyżem. Przed frontem budynku niewielki placyk[1][7]. Północno-wschodnia ściana kościoła przylega do sąsiedniego budynku, gdy w południowo-zachodniej znajduje się boczne wejście identyczne z frontowym[1].
Wnętrze
[edytuj | edytuj kod]Kościół ma wewnątrz kształt prostokąta, nakryty jest sklepieniem kolebkowym z łukami wspartymi na wysoko umieszczonym gzymsie obiegającym trzy ściany – boczne oraz frontową. W czwartej znajduje się wnęka z jedynym ołtarzem[1]. Kamienny ołtarz ma na stipes umieszczone symbole eucharystyczne – kielich i hostię. Retabulum jest w formie dwu kolumn wspierających naczółek wolutowy z symbolem Ducha Świętego pośrodku[7].
Obraz znajdujący się w ołtarzu jest wierną kopią oryginału, wykonaną przez Neville’a Attarda z Qormi. Przedstawia on Męczeństwo św. Piotra. Oryginał obrazu, wymagający renowacji, znajduje się w muzeum parafialnym. Jego autor pozostaje nieznany[7].
Świątynia dzisiaj
[edytuj | edytuj kod]Jeszcze w pierwszej dekadzie XXI wieku w kościele nauczano miejscowe dziewczęta katechezy. Po jego odnowieniu rozpoczęto całodzienne adoracje Najświętszego Sakramentu, kontynuowane do dzisiaj[1][4][7].
Święto patronalne
[edytuj | edytuj kod]Święto patronalne kościoła przypada 29 czerwca[11].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
[edytuj | edytuj kod]Kościół umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 00430[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Chapel of St Peter the Martyr [online], NICPMI, 27 sierpnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2020-12-28] (ang.).
- ↑ a b Guillaumier 2003 ↓, s. 368.
- ↑ San Pietru / St. Peter. Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-09)]. (ang.).
- ↑ a b Ħal Qormi (St George) / St Peter's Chapel. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-08)]. (ang.).
- ↑ John Scerri: Qormi / St. Peter. Churches & Chapels of Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-08)]. (ang.).
- ↑ Ferres 1866 ↓, s. 630.
- ↑ a b c d e f Roderick Basuttil: Il-knisja ta’ San Pietru ~ Ħal Qormi ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-17)]. (malt.).
- ↑ David Camilleri: A Study in Local History since 1800: Qormi. University of Malta, 05.2014. s. 84. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-12)]. (ang.). (Dysertacja)
- ↑ Spiteri 2000 ↓, s. 173.
- ↑ Ħal Qormi. Four walks through a historic city. Din l-Art Ħelwa. s. 20. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-05)]. (ang.).
- ↑ Spiteri 2000 ↓, s. 174.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Qormi - Church of St. Peter the Apostle. W: Alfie Guillaumier: Malta's Town and Villages. Valletta: Progress Press Co. Ltd, 2003. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).
- Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866. (wł.).
- St. Peter - Qormi. W: Mikiel Spiteri: A Hundred Wayside Chapels of Malta & Gozo. Valletta: Heritage Books, 2000. ISBN 99909-93-06-8. (ang.).