Kilonowa

Kilonowa (ang. kilonova) – zjawisko astronomiczne polegające na zderzeniu dwóch gwiazd zdegenerowanych (np. gwiazd neutronowych) lub gwiazdy neutronowej i czarnej dziury, które jest najprawdopodobniej odpowiedzialne za bardzo krótkie rozbłyski gamma^[1]^[2]. W wybuchach typu kilonowa wytwarzane są bardzo duże ilości ciężkich metali w ramach procesu r^[3].

Nazwa zjawiska pochodzi od połączenia dwóch słów kilo (tysiąc) i nowa i oznacza, że typowa kilonowa wybucha z mocą tysięcy zwykłych nowych klasycznych^[3].

Zderzenia tego typu obiektów były badane między innymi przez polskiego astronoma Bohdana Paczyńskiego, który wraz z Li-Xin Li opracował pierwsze teoretyczne modele takich zderzeń^[2].

Pierwszym odkrytym tego typu zjawiskiem jest prawdopodobnie rozbłysk gamma GRB 130603B^[3].

12 marca 2018 ponad 30 radioteleskopów zbadało kilonową SSS17a, powstałą w wyniku połączenia dwóch gwiazd neutronowych w galaktyce NGC 4993^[4]. Zjawisku towarzyszyła emisja fal grawitacyjnych (sygnał GW170817), zarejestrowana 17 sierpnia 2017 roku^[5].

Przypisy

↑ E. Berger, W. Fong, R. Chornock: Smoking Gun or Smoldering Embers? A Possible r-process Kilonova Associated with the Short-Hard GRB 130603B. arXiv, 2013-06-17. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Li-Xin Li, Bohdan Paczyński. Transient Events from Neutron Star Mergers. „The Astrophysical Journal Letters”. 507 (1), 1998-09-21. DOI: 10.1086/311680. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Charles Q. Choi: Kilonova: Dead-Star Crashes May Spark Mysterious Cosmic Explosions. space.com, 2013-08-03. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).
↑ Krzysztof Czart: Kilkadziesiąt radioteleskopów zbadało źródło fal grawitacyjnych. Urania – Postępy Astronomii, 21 lutego 2019. [dostęp 2018-02-22].
↑ B. P. Abbott et al.. Multi-messenger Observations of a Binary Neutron Star Merger. „The Astrophysical Journal Letters”. 848 (2), s. L12, 2017-10-16. DOI: 10.3847/2041-8213/aa91c9.

Linki zewnętrzne

N. R. Tanvir, A. J. Levan, A. S. Fruchter, J. Hjorth, K. Wiersema, R. Tunnicliffe, A. de Ugarte Postigo: A search for kilonova emission associated with GRB 130603B: the smoking gun signature of a compact binary merger event. arXiv, 2013-06-20. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).
Tony Phillips: Hubble Sees the Fireball from a "Kilonova". science.nasa.gov, 2013-06-20. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).

[arxiv1-1] E. Berger, W. Fong, R. Chornock: Smoking Gun or Smoldering Embers? A Possible r-process Kilonova Associated with the Short-Hard GRB 130603B. arXiv, 2013-06-17. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).

[paczynski-2] Li-Xin Li, Bohdan Paczyński. Transient Events from Neutron Star Mergers. „The Astrophysical Journal Letters”. 507 (1), 1998-09-21. DOI: 10.1086/311680. (ang.).

[space-3] Charles Q. Choi: Kilonova: Dead-Star Crashes May Spark Mysterious Cosmic Explosions. space.com, 2013-08-03. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).

[urania-4] Krzysztof Czart: Kilkadziesiąt radioteleskopów zbadało źródło fal grawitacyjnych. Urania – Postępy Astronomii, 21 lutego 2019. [dostęp 2018-02-22].

[astrophysical-5] B. P. Abbott et al.. Multi-messenger Observations of a Binary Neutron Star Merger. „The Astrophysical Journal Letters”. 848 (2), s. L12, 2017-10-16. DOI: 10.3847/2041-8213/aa91c9.

[1]