Karol Siekierzyński
Data urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
Miejsce zamieszkania | |
Narodowość |
polska |
Alma Mater | |
Rodzice |
Karol, Katarzyna |
Odznaczenia | |
|
Karol Jan Siekierzyński (ur. 22 października 1907, zm. 26 września 1979) – polski nauczyciel, działacz ochrony przyrody i społeczny, filatelista.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Karol Jan Siekierzyński urodził się w 1907 w sanockiej rodzinie Siekierzyńskich wyznania rzymskokatolickiego[1][2][3]. Był wnukiem Mikołaja (1818–1906) i Franciszki (1831–1907) Siekierzyńskich oraz synem pogrobowcem Karola Siekierzyńskiego (ur. 1858, zm. 30 czerwca 1907[2], kominiarz, radny miejski w Sanoku[4][5]) i Katarzyny z domu Rutkowskiej (1872–1954)[2][6][1]. Był bratem Amalii (ur. 1891), Edwarda (1893���1956), Kazimierza (ur. 1895, urzędnik[7]), Zofii Michaliny (1897–1900)[8][9], Marii (1899–1962, po mężu Węgrzynowicz), Stanisława (ur. 1902), Janiny Stanisławy (ur. 1904, żona Józefa Pohorskiego[10])[2][11]. Zamieszkiwał z rodziną w Sanoku przy ulicy Zamkowej nr 310a[1].
Kształcił się w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii (w roku szkolnym 1921/1922 w II klasie)[1]. Ukończył studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Jagiellońskiego, będąc wychowankiem prof. Władysława Szafera[3]. W 1934 uzyskał tytuł magistra i w tym czasie podjął pracę w zawodzie nauczycielskim[12][3].
Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 przebywał w Bydgoszczy, gdzie trafił na listę osób przeznaczony do rozstrzelania, jednak zdołał zbiec przed egzekucją[3]. Podczas trwającej okupacji niemieckiej ukrywał się w Jaśle, angażując się w tajne nauczanie[3][13]. Po nadejściu frontu wschodniego powrócił do rodzinnego Sanoka[3]. W październiku 1944 uczestniczył w pierwszym posiedzeniu Rady Pedagogicznej reaktywowanego przedwojennego Gimnazjum im. Królowej Zofii[14]. Był nauczycielem biologii w przemianowanym Liceum Ogólnokształcącym Męskim w Sanoku[15][16][12]. Podczas pracy w szkole prowadził gabinet biologiczny, gromadząc w nim eksponaty[17]. Łącznie przepracował w sanockim gimnazjum i liceum ok. 30 lat[3]. Odszedł na emeryturę w latach 60.[18]. Został zapamiętany jako ceniony pedagog i jeden z najpopularniejszych nauczycieli w Sanoku[12][3].
Zasiadał w Miejskiej Radzie Narodowej w Sanoku: w kadencji 1950–1954 podczas sesji 31 marca 1954 został powołany do Komisji Urządzania Osiedli w miejsce Zdzisława Beksińskiego, w kadencji 1954–1958 w październiku 1956 został powołany do rady w miejscu odwołanych dyscyplinarnie radnych[19]. W 1957 był autorem wniosku proponującego utrzymanie historycznych nazw ulic w Sanoku oraz z zasady nienadawania nowych nazw ulic nazwiskami żyjących jeszcze patronów, a także został członkiem specjalnej komisji ds. czynszów[20]. W kadencji MRN 1961–1965 zasiadał w Komisji Oświaty i Kultury[21]. Był działaczem sanockiego oddziału Towarzystwa Wiedzy Powszechnej[22][3]. Był działaczem koła ZBoWiD w Sanoku i prelegentem z ramienia tej organizacji[13]. Pod koniec lat 70. był bezpartyjny[13].
Kontynuując dzieło prof. Szafera jako miłośnik przyrody działał na rzecz jej ochrony i zachowania środowiska naturalnego oraz krajobrazu zarówno w Sanoku jak i na Podkarpaciu, prowadził wykłady, prelekcje i odczyty w tym zakresie, współpracował z przedstawicielami UJ i PAN, był uważany za pioniera działań w tym kierunku[23][12][3][24]. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Miejskiego Ligi Ochrony Przyrody, w latach 70. był także członkiem zarządu wojewódzkiego LOP[3][25]. Jako emerytowany nauczyciel na początku lat 70. opracował program ochrony naturalnego środowiska w Sanoku i okolicach[26].
Pasjonował się filatelistyką, był działaczem Polskiego Związku Filatelistów, należał do koła 58 PZF w Sanoku, którego był prezesem od czasu powstania (w 1975 koło obchodziło 25-lecie), otrzymywał wiele odznaczeń i nagród na ogólnokrajowych imprezach filatelistycznych, był organizatorem wystaw i pokazów w tej dziedzinie w Sanoku[27][28][29][30][31][12][3]. Był członkiem działającego przy sanockiej bibliotece od 1956 Koła Miłośników Książki[32]. Działał także w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (był prelegentem[33]), Towarzystwie Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, ruchu spółdzielczym[3]. –ie udzielał się w spotkaniach Zakładowego Klubu Seniora Sanockiej Fabryki Autobusów „Autosan”, nie będąc jego członkiem[34].
Zamieszkiwał przy ulicy Żwirki i Wigury w Sanoku[35]. Celem poszerzenia ulicy biegnącej przy swoim domu odstąpił w tym celu część ogrodu z własnej posesji[36].
Zmarł 26 września 1979[37][38]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[24].
Osobę nauczyciela Karola Siekierzyńskiego ciepło wspominał Alfred Andrzej Burnatowski[39].
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi[12][3]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1975)[40][12][3]
- Srebrna Odznaka „Zasłużony Pracownik Łączności” (1976)[41][12]
- Złota Odznaka ZNP[12][3]
- Złota odznaka PZF[12]
- Złota odznaka TWP[3]
- Złota odznaka LOP[3]
- Medal 50-lecia LOP[3]
- Inne odznaczenia[12]
- Dyplom uznania za całokształt działalności przyznany przez Zarząd Wojewódzki Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (1977)[22]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok.
- ↑ a b c d Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 45 (poz. 82).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Artur Bata. Sylwetka działacza. „Podkarpacie”. Nr 5, s. 7, 31 stycznia 1980.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 184, s. 3-4, 7 lipca 1907.
- ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 380.
- ↑ Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 355 (poz. 95).
- ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 585 (poz. 864).
- ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 318 (poz. 69).
- ↑ Zofia Siekierzyńska została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku, a jej nagrobek został wpisany do rejestru zabytków, Zabytkowe nagrobki. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 2021-01-25].
- ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 174 (poz. 105).
- ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 497 (poz. 512).
- ↑ a b c d e f g h i j k Zarząd koła 58 PZF w Sanoku. Zmarł Karol Siekierzyński. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 31, s. 2, 1-10 listopada 1979.
- ↑ a b c ZBoWiD 1986 ↓, s. 263.
- ↑ Zofia Skołozdro: Odrodzenie do życia gimnazjum po wojnie. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 82.
- ↑ Wykaz profesorów uczących w okresie 1880–1980. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 159–162.
- ↑ Janusz Szuber. culture.pl. [dostęp 2017-07-14].
- ↑ Wacław Drwięga: Liceum w latach 1958–1980. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 31.
- ↑ Wacław Drwięga: Liceum w latach 1958–1980. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 15.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 144, 154, 157.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 159, 162.
- ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 179.
- ↑ a b Marian Struś. Wyróżnienia dla lektorów sanockiego oddziału Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 1, s. 6, 1-10 stycznia 1978.
- ↑ Elżbieta Kolano. Odczyty. „Nowiny”. Nr 29, s. 6, 30 stycznia 1974.
- ↑ a b Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 19.
- ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 265, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Elżbieta Kolano. Portrety miast. Barwy. „Nowiny”. Nr 315, s. 4, 24 listopada 1974.
- ↑ Jan Łuczyński. O filatelista... jubileuszowo. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 19, s. 5, 1-15 października 1975.
- ↑ Elżbieta Kolano. Srebrny wiek filatelistyki. „Nowiny”. Nr 59 z 13-14 marca 1976. s. 6.
- ↑ Karol Siekierzyński. Ciekawa wystawa filatelistyczna. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 12, s. 5, 15-30 czerwca 1977.
- ↑ Karol Siekierzyński. „Dzień Znaczka” w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 19, s. 6, 15-31 października 1977.
- ↑ Karol Siekierzyński. Młodzi filateliści w działaniu. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 32, s. 6, 10-20 listopada 1978.
- ↑ Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 44. ISBN 83-909787-3-3.
- ↑ Komitet Organizacyjny Fundacji Sztandaru. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Zarząd Koła w Sanoku. 1986, s. 109.
- ↑ Zakładowy Dzień Seniora. Zmarł Karol Siekierzyński. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13, s. 6, 1-10 maja 1978.
- ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 144.
- ↑ Elżbieta Kolano. Portrety miast. Barwy. „Nowiny”. Nr 315, s. 5, 24 listopada 1974.
- ↑ Data 26 września 1979 została podana na inskrypcji nagrobnej. W odróżnieniu od tego w wydaniu „Gazety Sanockiej – Autosan” została wskazana data 30 września 1979, jednak może to być data pogrzebu, por. Wiesław Koszela. Uroczyste obchody rocznicy Wielkiego Października. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 31, s. 1, 1-10 listopada 1979.
- ↑ Janusz Szuber. O Karolu Siekierzyńskim (1907–1999). Wspomnienie w dwudziestą rocznicę śmierci. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (411), s. 8, 24 września 1999.
- ↑ Alfred Andrzej Burnatowski: Dziennik młodzieńca. Sanok: Exodus, 1992, s. 34.
- ↑ Wysokie odznaczenia państwowe dla najbardziej zasłużonych. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 10, s. 2, 15-30 maja 1975.
- ↑ XIX Okręgowa Wystawa Filatelistyczna i międzywojewódzkie spotkanie kolekcjonerów. „Nowiny”. Nr 60, s. 2, 15 marca 1976.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949–1984. Sanok: 1986, s. 1-335.
- Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 131-320, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Polskiego Związku Filatelistów
- Członkowie ZBoWiD
- Ludzie urodzeni w Sanoku
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Nauczyciele związani z Sanokiem
- Odznaczeni Medalem 30-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Pracownik Łączności”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotą Odznaką ZNP
- Pochowani na Cmentarzu Centralnym w Sanoku
- Polscy nauczyciele biologii
- Radni Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Uczniowie Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku
- Urodzeni w 1907
- Zmarli w 1979