Jurij Polanski

Jurij Polanski

Юрій Іванович Полянський

Data i miejsce urodzenia	6 marca 1892 Żółtańce, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	19 lipca 1975 Buenos Aires, Argentyna
Zawód, zajęcie	geolog, geograf, etnograf
Narodowość	ukraińska
Tytuł naukowy	profesor
Multimedia w Wikimedia Commons

Jurij Iwanowycz Polanski ukr. Юрій Іванович Полянський (ur. 6 marca 1892 w Żółtańcach, zm. 19 lipca 1975 w Buenos Aires) – ukraiński geolog, geograf i etnograf. W okresie okupacji niemieckiej – od 30 czerwca 1941 do 10 września 1941 przewodniczący Zarządu Miasta (p.o. burmistrza) Lwowa.

Urodził się w rodzinie księdza greckokatolickiego. Po ukończeniu szkoły średniej w Jarosławiu studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego, a następnie na Uniwersytecie Lwowskim. W okresie I wojny światowej był porucznikiem pułku artyleryjskiego w armii austro-węgierskiej. Jesienią 1918 członek Ukraińskiego Generalnego Komisariatu Wojskowego we Lwowie. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej jako komendant 4 baterii Ukraińskiej Armii Halickiej. Od 1920 był członkiem Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki. W latach 1922–23 był pierwszym komendantem krajowym nielegalnej Ukraińskiej Organizacji Wojskowej (UWO). Następnie zrezygnował z działalności politycznej, poświęcając się pracy naukowej.

W latach 1921–1925 wykładał geografię na Tajnym Uniwersytecie Ukraińskim we Lwowie, w latach 1920-1937 uczył geografii i historii w ukraińskim gimnazjum akademickim. W 1928 r. obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W latach 1933–1937 wykładowca antropologii na Greckokatolickiej Akademii Teologicznej, jednocześnie dyrektor Muzeum Przyrodniczego Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki. W latach 1937–39 był wizytatorem okręgu szkolnego lwowskiego^[1].

Po agresji ZSRR na Polskę, okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną i ukrainizacji Uniwersytetu Lwowskiego został mianowany na profesora i kierownika katedry geografii fizycznej Uniwersytetu. W latach 1940–41 jednocześnie dyrektor Muzeum Przyrodniczego podporządkowanego Akademii Nauk USRR. Po ataku III Rzeszy na ZSRR i okupacji miasta przez Wehrmacht 30 czerwca 1941 został wyznaczony przez Jarosława Stećkę, działającego jako premier Krajowego Rządu Zachodnich Obwodów Ukrainy, na przewodniczącego zarządu miejskiego (burmistrza) Lwowa. 30 czerwca 1941 o 16.30 złożył na ręce Stećki przysięgę wierności państwu ukraińskiemu^[2]. Zarząd miejski został zatwierdzony przez niemiecką komendanturę wojskową miasta, której został podporządkowany. Pełnił obowiązki do 10 września 1941^[3], gdy po utworzeniu Dystryktu Galicja w składzie Generalnego Gubernatorstwa zarząd miasta Lwowa przeszedł całkowicie w ręce niemieckie^[4]. Pracował następnie w wydziale szkolnictwa miasta. W sierpniu 1943 członek Rady Przybocznej powołanej przez okupacyjnego niemieckiego starostę miejskiego Lwowa Egona Höllera^[5].

W 1943 wyjechał do Krakowa, a następnie do Wiednia, pełniąc obowiązki przedstawiciela Ukraińskiego Komitetu Centralnego.

Po zakończeniu wojny, w latach 1945-1947 był wykładowcą na Wolnym Uniwersytecie Ukraińskim w Monachium. W 1947 r. wyemigrował do Argentyny, gdzie w państwowej służbie geologicznej pracował jego brat. Polanśkyj otrzymał również pracę w służbie geologicznej Argentyny, prowadził badania w Andach, w prowincji Mendoza. W 1956 r. został profesorem na państwowym uniwersytecie w Buenos Aires oraz członkiem argentyńskiej akademii nauk. W Argentynie opublikował 20 monografii oraz ponad 50 książek.

• Mykola Demidiuk. Dijsnij czlen NTSz – Jurij Polianskyj. Wisnyk NTSz, Lwów 1995, cz. 12, 13 str. 10, 11, 22.
• Юрій Полянський. ukrainians-world.org.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
• Олена Тoменюк, Палеoгеографічні та археологічні дослідження Юрія Пoлянского w: Матеріали і дослідження з археології Прикарпаття і Волині. 12. 2008
• Przyłączenie dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa. 1 sierpnia 1941. Delegacja z burmistrzem Lwowa – Jurijem Polanskim wita gubernatora Hansa Franka chlebem i solą przed gmachem Sejmu Krajowego. Widoczne kobiety ubrane w ukraińskie stroje ludowe.