Johann Andreas Stein

Johann Andreas Stein
Imię i nazwisko	Johann Georg Andreas Stein
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1728 ; Heidelsheim
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	29 lutego 1792 ; Augsburg
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	budowniczy instrumentów
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johann Georg Andreas Stein^[1]^[2]^[3] (ur. 6 maja 1728 w Heidelsheim, zm. 29 lutego 1792 w Augsburgu^[1]^[2]^[3]) – niemiecki budowniczy instrumentów klawiszowych.

Życiorys

Kształcił się w warsztacie organmistrzowskim swojego ojca, Johanna Georga Steina^[1]. Następnie studiował w Strasburgu u Johanna Andreasa Silbermanna (1748–1749) oraz w Ratyzbonie u Frantza Jacoba Spatha (1749–1750)^[1]. W 1751 roku osiadł w Augsburgu, gdzie prowadził własny zakład organmistrzowski^[3]. W latach 1755–1757 wykonał organy dla augsburskiego Barfüßerkirche (zniszczone 1944) i od 1757 roku był organistą tegoż kościoła^[1]^[2]. W 1758 roku odbył kilkumiesięczną podróż do Paryża^[1]^[2]. W późniejszym okresie oprócz organów zaczął budować klawesyny, klawikordy oraz fortepiany^[1].

Był twórcą tzw. wiedeńskiej mechaniki klawiszowej, wprowadzając pojedynczy wymyk umożliwiający młoteczkowi odsunięcie się po uderzeniu struny mimo naciśniętego klawisza^[1]. W jego warsztacie produkowano po około 20–25 instrumentów rocznie^[1]^[3]. Walory fortepianów Steina chwalił w swoim liście z 17 października 1777 roku goszczący u niego Wolfgang Amadeus Mozart^[1]. Zachowały się dwa ze zbudowanych przez Steina klawikordów, znajdujące się współcześnie w Hadze i Budapeszcie^[1]. Drugi z nich należał do W.A. Mozarta^[1].

Stein eksperymentował z nowymi formami instrumentów klawiszowych, zbudował własne instrumenty o nazwach polytoni-clavichordium (1769), melodika (1772), vis-à-vis Flügel (1777) i Saitenharmonika (1789)^[2]. Vis-à-vis Flügel, zachowany do dzisiaj w dwóch egzemplarzach, był prostokątnym instrumentem stanowiącym połączenie zetkniętych skrzydłami fortepianu i klawesynu, na znajdujących się po jego dwóch końcach klawiaturach grali muzycy zwróceni do siebie twarzą w twarz^[1]. Polytoni-clavichordium stanowił połączenie w jednym korpusie dwumanuałowego klawesynu z fortepianem, Saitenharmonika była fortepianem ze strunami szarpanymi podobnie jak w klawesynie piórkiem, melodika natomiast była stawianymi na innym instrumencie klawiszowym małymi organami^[1].

Z warsztatu Steina wyszło łącznie około 700 instrumentów klawiszowych^[3]. Po jego śmierci prowadzenie firmy przyjęła córka, Anna Maria zam. Streicher^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 10. Część biograficzna sm–ś. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 95–96. ISBN 978-83-224-0866-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3462–3463. ISBN 0-02-865530-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Harpsichord and Clavichord: An Encyclopedia. edited by Igor Kipnis. New York: Routledge, 2007, s. 444–445. ISBN 0-415-93765-5.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 10. Część biograficzna sm–ś. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 95–96. ISBN 978-83-224-0866-7.

[baker-2] Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3462–3463. ISBN 0-02-865530-3.

[harpsichord-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Harpsichord and Clavichord: An Encyclopedia. edited by Igor Kipnis. New York: Routledge, 2007, s. 444–445. ISBN 0-415-93765-5.

[1]