Jan Stankiewicz (działacz białoruski)

Jan Stankiewicz

Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1891 Orlenięta, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1976 Hawthorn, Stany Zjednoczone
Poseł na Sejm II RP
Okres	od 1928 do 1930
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan lub Janka Stankiewicz ps. „Braczysłau Skarynin”, „J. Januczonak” (ur. 26 listopada 1891 w Orleniętach, zm. 16 sierpnia 1976 w Hawthorn w Stanach Zjednoczonych) – białoruski działacz narodowy i polityk. Poseł na Sejm II RP II kadencji (1928–1930). Brat księdza Adama Stankiewicza.

W czasie I wojny światowej walczył w rosyjskim wojsku, dostał się do niewoli austriackiej. W latach 1918–1921 uczestniczył w pracach nad utworzeniem niepodległego państwa białoruskiego, zajmował się m.in. negocjacjami politycznymi ze strona litewską.

Pierwsze nauki pobierał w szkole miejskiej w Oszmianie, później kształcił się w prawosławnym seminarium duchownym w Wilnie. Po ukończeniu gimnazjum białoruskiego w Wilnie studiował filozofię na Uniwersytecie w Pradze. W 1923 roku, podczas studiów, był jednym z autorów białoruskojęzycznego czasopisma „Biełaruski Student”, w którym pisał pod pseudonimem B. Skarynicz^[1]. Studia ukończył w 1927 roku. W latach 1927–1940 był lektorem języka białoruskiego na Uniwersytecie Stefana Batorego, od 1928 do 1932 roku również w Warszawie.

W 1928 roku wybrano go na posła z listy Bloku Mniejszości Narodowych w okręgu Lida. Redagował miesięcznik „Rodnaja Mowa”, działał w Białoruskim Towarzystwie Naukowym.

W 1939 roku zaangażowany w działalność Komitetu Białoruskiego w Gdańsku, więziony przez polskie władze w Wilnie, rok później zakładał Partię Białoruskich Nacjonalistów, był również zaangażowany w pertraktacje polsko-białoruskie w 1942 roku.

Po II wojnie światowej przebywał na emigracji w RFN (wykładał m.in. na Ukraińskim Wolnym Uniwersytecie w Monachium) i USA. Został pochowany na cmentarzu w South River w New Jersey.

Został odznaczony m.in. estońskim Krzyżem Wolności III klasy.

• Apytalnik (Wilno 1935)
• Powieści i apawiadańni Krywickich lietapiscau (Wilno 1937)
• Historyja biełaruskaj mowy (Wilno 1939)

• Białorusini w parlamencie II RP

• K. Gomółka, Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gdańsk 1992
• A. Bergman, Sprawy białoruskie w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1984
• Jackiewicz Mieczysław (red.), „Wileńska encyklopedia 1939-2005”, Warszawa 2007, ISBN 83-89913-95-1.
• Г. М. Зелянова: «Беларускі студэнт». W: Рэдкал.: М. В. Біч і інш.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. T. 1: А – Беліца. Mińsk: „Biełaruskaja Encykłapiedyja” im. Piatrusia Brouki, 1993, s. 453. ISBN 5-85700-074-2. (biał.).