Jan Rabanowski

Jan Rabanowski
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1907 ; Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	21 marca 1958 ; Warszawa, Polska
	Minister łączności
Okres	od 13 czerwca 1956; do 25 lutego 1958
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Wacław Szymanowski
Następca	Zygmunt Moskwa
	Minister kolei
Okres	od 14 marca 1951; do 27 czerwca 1951
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Następca	Ryszard Strzelecki
	Minister komunikacji
Okres	od 11 grudnia 1944/5 lipca 1945; do 28 lutego 1951
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Juliusz Ulrych
	Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów
Okres	od 4 listopada 1944; do 11 grudnia 1944
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Jan Grubecki
	Odznaczenia

Jan Rabanowski (ur. 10 czerwca 1907 w Warszawie, zm. 21 marca 1958 tamże) – polski inżynier elektryk i polityk. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji, kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów (1944), kierownik resortu i minister komunikacji (1944–1951), skierowany przez Polską Partię Robotniczą, której był członkiem, do organizacji Stronnictwa Demokratycznego^[5]. Minister kolei (1951) i minister łączności (1956–1958). Prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju (1951–1952) i Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii (1952–1956).

Życiorys

Urodził się w kolejarskiej rodzinie Józefa i Marii. W latach 1927–1932 praktykant, monter w Polskich Kolejach Państwowych. Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” i Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, a od 1928 Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. W latach 1940–1943 przebywał w ZSRR, m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w Nowosybirsku. W 1943 został oficerem 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W 1 Armii Wojska Polskiego, od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 1 Samodzielnego pułku łączności ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do Polskiej Partii Robotniczej (1944), następnie do Stronnictwa Demokratycznego. Członek Centralnego Komitetu SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.

Od 4 listopada 1944 do 11 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. Od 11 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był kierownikiem resortu i ministrem komunikacji, a od 14 marca do 27 czerwca 1951 ministrem kolei. Od 13 czerwca 1956 do 25 lutego 1958 był ministrem łączności. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji. Od lipca 1951 do maja 1952 prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, a następnie do czerwca 1956 prezes Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii.

Był żonaty z Teresą Haliną z domu Auerbach (1911–1995). Ojciec Joanny (1946–2015), matki pisarza Marcina Wichy^[6].

Pochowany 25 marca 1958 w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A25-Tuje-1)^[7].

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1946)^[8]
Order Sztandaru Pracy II klasy
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)^[9]
Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)
Order Zasługi dla Ludu ze Złotą Gwiazdą (Jugosławia, 1946)^[10]
Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja, 1947)^[11]
Order 9 września 1944 I stopnia (Bułgaria, 1948)^[12]

Przypisy

↑ 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
↑ Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.
↑ Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.
↑ Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
↑ Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN Jan Karol Wende i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 116–117
↑ AndrzejA. Horubała AndrzejA., ''Elegia'' [online], 13 kwietnia 2018 [dostęp 2019-01-02] (pol.).
↑ Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach
↑ M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490 „w II rocznicę P.K.W.N. w wyróżnieniu zasług na polu pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju”.
↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43
↑ Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 77, 19 marca 1946, s. 1
↑ Delegacja czechosłowacka wyjechała do Pragi [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 71, 12 marca 1947, s. 1
↑ Symbole braterskiej współpracy [w:] "Gazeta Robotnicza", nr 149, 1 czerwca 1948, s. 2.

Bibliografia

foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957).
„Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu).
Jan Rabanowski, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3.
TadeuszT. Mołdawa TadeuszT., Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa: PWN, 1991, s. 415, ISBN 83-01-10386-8, OCLC 69290887 .
Leksykon historii Polski, Wiedza Powszechna Warszawa 1995.
Informacje w BIP IPN

[1] 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.

[2] Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.

[3] Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.

[4] Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.

[5] Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN Jan Karol Wende i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 116–117

[6] AndrzejA. Horubała AndrzejA., ''Elegia'' [online], 13 kwietnia 2018 [dostęp 2019-01-02] (pol.).

[7] Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach

[8] M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490 „w II rocznicę P.K.W.N. w wyróżnieniu zasług na polu pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju”.

[9] M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43

[10] Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 77, 19 marca 1946, s. 1

[11] Delegacja czechosłowacka wyjechała do Pragi [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 71, 12 marca 1947, s. 1

[12] Symbole braterskiej współpracy [w:] "Gazeta Robotnicza", nr 149, 1 czerwca 1948, s. 2.

[1]

W dniu powołania	Edward Osóbka-Morawski (RPPS) Wanda Wasilewska (WKP (b)) Andrzej Witos (SL) Jan Czechowski (SL „Wola Ludu”) Bolesław Drobner (PPS) Jan Grubecki (SL) Jan Haneman (RPPS) Stefan Jędrychowski (PPR) Stanisław Kotek-Agroszewski (SL „Wola Ludu”) Stanisław Radkiewicz (PPR) Wincenty Rzymowski (SD) Stanisław Skrzeszewski (PPR) Emil Sommerstein Michał Żymierski (PPR)
Późniejsi członkowie komitetu	Stanisław Janusz (SL) Jan Rabanowski (SD) Tadeusz Kapeliński (SL) Hilary Minc (PPR) Teodor Piotrowski (PPS)