Jak-50 (1976)

Nie mylić z: Jak-50 (1949).

Jak-50

Jak-50 podczas Air Show Radom w 2007 r.
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Jakowlew
Konstruktor	W. P. Kondratiew
Typ	samolot szkolno-treningowy
Konstrukcja	jednosilnikowy dolnopłat metalowy
Załoga	1
Historia
Data oblotu	1972
Lata produkcji	1973–1986
Liczba egz.	312
Dane techniczne
Napęd	9-cylindrowy silnik gwiazdowy Wiedieniejew M-14P
Moc	265 kW
Wymiary
Rozpiętość	9,50 m
Długość	7,67 m
Wysokość	3,2 m
Powierzchnia nośna	15 m²
Profil skrzydła	Clark YH[1]
Masa
Własna	765 kg
Startowa	900 kg
Zapas paliwa	121 l
Osiągi
Prędkość maks.	320 km/h
Prędkość przelotowa	240 km/h
Prędkość wznoszenia	16 m/s
Pułap	6000 m
Zasięg	550 km
Rozbieg	100 m
Dobieg	250 m
Multimedia w Wikimedia Commons

Jak-50 (ros. Як-50) – radziecki samolot treningowo-akrobacyjny skonstruowany w biurze konstrukcyjnym Aleksandra Jakowlewa. Samolot został zaprojektowany jako samolot szkoleniowy z myślą o uczniach radzieckiej organizacji DOSAAF, szkolącej sportowych pilotów cywilnych i pilotów wojskowych. Oblot Jaka-50 miał miejsce w 1972 roku, a jego produkcja seryjna rozpoczęła się 4 lata później i trwała do 1986 roku^[2].

Samolot konstrukcyjnie nawiązuje do starszego Jaka-18, jest jednomiejscowym wolnonośnym dolnopłatem o konstrukcji całkowicie metalo­wej, napędzanym 9-cylindrowym silnikiem gwiazdowym Wiedieniejew M-14P, o mocy 265 kW (360 KM). Jak-50 jest samolotem przystosowanym do operowana z lotnisk o nawierzchni gruntowej i do eksploatacji w temperaturze od -45 do +55 °C. Na etapie projektowania zwracano szczególną uwagę na wytrzymałość płatowca jego stateczność i sterowność, działanie to zaowocowało wysoką wytrzymałością konstrukcji na przeciążenia (od +7g do –5g) oraz możliwością wykonywania skomplikowanych akrobacji powietrznych (np. „beczki” z prędkością do 180 stopni na sekundę)^[3]. Pierwszy lot prototypowej maszyny odbył się w 1972 roku, natomiast pierwsza publiczna prezentacja miała miejsce cztery lata później podczas VIII Mistrzostw Świata w Akrobacji Lotniczej odbywających się w Kijowie^[4]. Samolot zanotował wówczas bardzo udany występ, gdyż latający nim radzieccy piloci zajęli według ostatecznej punktacji 1, 2, 5, 7 i 9 miejsca w kategorii mężczyzn, 1, 2, 3, 4 i 5 miejsca w kategorii kobiet oraz pierwsze miejsce zes­połowo^[5]. Swój sukces powtórzył w sierpniu 1982 roku – pilotujący go Rosjanin W. Smolin na XI Mistrzostwach Świata w Austrii zdobył złoty medal, także zespołowo Rosjanie zdobyli wówczas złote medale zarówno w kategorii kobiet jak i mężczyzn^[3]. Produkcję samolotu kontynuowane do 1986, a w jej trakcie wyprodukowano 312 (wg. innych źródeł 314^[6]) maszyn. Na bazie Jak-50 pod koniec lat 70. opracowany został samolot szkolno-treningowy Jakowlew Jak-52^[5].

W 2013 r. w rejestrze polskich statków powietrznych znajdowały się 3 samoloty Jak-50 posiadające znaki rejestracyjne SP-YDI, SP-YDM, SP-YKL. Dwa lata później liczba zarejestrowanych samolotów wzrosła do czterech^[5].

• Jak-52
• Zlín Z-50
• Zlín Z-42