Język tabaru
| Obszar |
wyspa Halmahera (Moluki Północne, Indonezja) | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
15 tys. (1991)[1] | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | tby | ||
| IETF | tby | ||
| Glottolog | taba1263 | ||
| Ethnologue | tby | ||
| BPS | 0783 0 | ||
| WALS | tbr | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język tabaru (lub tobaru)[1][2][3] – język zachodniopapuaski używany na wyspie Halmahera w archipelagu Moluków w Indonezji. Jego zasięg geograficzny obejmuje kecamatany Ibu, Jailolo i Oba w północnej części wyspy. Należy do grupy języków północnohalmaherskich[1].
C.L. Voorhoeve (1988) oszacował, że ma 10–15 tys. użytkowników[4]. Dzieli się na wzajemnie zrozumiałe dialekty – adu i nyeku (kolejno „nizinny” i „górski”[5]), przy czym głównym dialektem jest dialekt północny[1]. Ludność Tabaru w rejonie miejscowości Tuada (na południe od Jailolo) wykształciła swój własny dialekt, odrębny od odmiany z dorzecza Ibu (uważanego za ojczyznę Tabaru)[6]. W użyciu jest także lokalny malajski wraz z językiem indonezyjskim[1]. Pobliskie języki to gamkonora, sahu i waioli[7].
Posługuje się nim grupa etniczna Tabaru. Wśród samych użytkowników preferowana jest forma Tabaru, natomiast nazwą Tobaru posiłkują się inne społeczności językowe[8][9]; tej drugiej używa również Voorhoeve w swoich pracach[4][10].
Pewne informacje nt. tego języka (materiały gramatyczne i tekstowe) wydał J. Fortgens w 1928 roku (Grammaticale aantekeningen van het Tabaroesch)[11]. Powstała też literatura religijna (przekład Biblii, pieśni)[12]. Kolejne badania prowadził od 1988 r. E.A. Kotynski wraz z żoną[13]. W tym okresie sporządzono opracowanie dot. fonologii i morfologii (Tabaru phonology and morphology, 1988[14]) oraz podręcznik językowy (Nou, Pomakata-tabaru, 1991[15]). Tabaru jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tabaru, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11] (ang.).
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Tabaru. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-07)]. (ang.).
- ↑ Andrew Dalby, Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages, London: A & C Black, 2004, s. 621, ISBN 978-1-4081-0214-5, OCLC 842286334 [dostęp 2022-09-09] (ang.).
- ↑ a b Voorhoeve 1988 ↓, s. 188.
- ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 145.
- ↑ van Fraassen 1980 ↓, s. 110.
- ↑ Barbara F. Grimes, Richard S. Pittman, Joseph Evans Grimes (red.), Ethnologue: Languages of the World, wyd. 12, Dallas: Summer Institute of Linguistics, 1992, s. 598, 610, ISBN 978-0-88312-815-2, OCLC 27019605 (ang.).
- ↑ Fortgens 1928 ↓, s. 390.
- ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 146.
- ↑ Voorhoeve 1983 ↓, s. 16.
- ↑ Fortgens 1928 ↓.
- ↑ Voorhoeve 1988 ↓, s. 189.
- ↑ Kotynski 1995 ↓, s. 1.
- ↑ Kotynski 1988 ↓.
- ↑ Jorriece Dimayu i inni, Nou, Pomakata-tabaru = Mari, kita berbicara dalam bahasa Tabaru = Letʼs speak Tabaru, Ambon: Universitas Pattimura/Summer Institute of Linguistics, 1991, ISBN 979-8132-14-9, OCLC 27064123 (indonez. • ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Fortgens, Grammaticale aantekeningen van het Tabaroesch, Tabaroesche volksverhalen en raadsels, „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”, 84, 1928, s. 300–544 [dostęp 2022-09-26] (niderl.).
- Christiaan F. van Fraassen, Types of sociopolitical structure in North Halmaheran history, [w:] E.K.M. Masinambow (red.), Halmahera dan Raja Ampat: konsep dan strategi penelitian, Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1980, s. 87–150, OCLC 7407482 (ang.).
- Edward A. Kotynski, Tabaru phonology and morphology, „Work Papers of the Summer Institute of Linguistics, University of North Dakota Session”, 32 (1), 1988, s. 143–216, DOI: 10.31356/silwp.vol32.06, ISSN 0361-4700 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
- Edward A. Kotynski, Glottal stop and the nasal prefix in Tabaru and other North Halmaheran languages, [w:] Wyn D. Laidig (red.), Descriptive Studies in Languages of Maluku, Part II, Jakarta: Universitas Katolik Indonesia Atma Jaya, 1995 (NUSA: Linguistic Studies of Indonesian and Other Languages in Indonesia 38), s. 1–17, OCLC 770431580 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve, The Non-Austronesian Languages in the North Moluccas, [w:] E.K.M. Masinambow (red.), Halmahera dan Raja Ampat sebagai kesatuan majemuk: studi-studi terhadap suatu daerah transisi, Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1983 (Buletin LEKNAS II.2), s. 13–40, OCLC 23557257 (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve, The languages of the North Halmaheran stock, [w:] Papers in New Guinea linguistics. No. 26, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988 (Pacific Linguistics A-76), s. 181–209, DOI: 10.15144/PL-A76.181, ISBN 0-85883-370-0, OCLC 220535054 (ang.).
- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Galela-Loloda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 25, Dallas: SIL International, 2022 [dostęp 2022-09-27] (ang.).