Józef Cieszkowski (górnik)

Józef Jerzy Patrycy Cieszkowski herbu Zerwikaptur (ur. 8 marca 1798 w Czubrowicach, zm. 12 czerwca 1867 w Strzemieszycach Małych) – polski górnik, naczelnik kopalń w Królestwie Polskim, odkrywca złóż surowców naturalnych w Zagłębiu Dąbrowskim, twórca pojęcia „Zagłębie Dąbrowskie”^[1].

Był absolwentem gimnazjum w Opolu, a następnie Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach. Studiował także na uczelniach Śląska i Wielkiej Brytanii. Był jednym z głównych twórców polskiego słownictwa fachowego w dziedzinie górnictwa. Od 1834 zajmował stanowisko naczelnego zawiadowcy kopalni rządowych Zachodniego Okręgu Węglowego w Dąbrowie Górniczej. Zasłużył się przy poszukiwaniu złóż węgla i galmanu. Pozostawił po sobie m.in. opis kopalni galmanu „Anna” w Strzemieszycach Małych, „Leonidas” w Sławkowie oraz płuczek galmanu „Strzemieska” i „Bobrek”^[2]. W 1850 wydzierżawił dworek w Strzemieszycach Małych, gdzie mieszkał do śmierci.

Nazwa jego autorstwa, Zagłębie Dąbrowskie, jest używana do dziś na określenie najdalej na zachód wysuniętej części Małopolski, charakteryzującej się wysokim rozwojem górnictwa.

Józef Cieszkowski przez wiele lat był zapomniany. Nie zachował się nawet jego grób. W 2012 roku Sejmik Województwa Śląskiego jednogłośnie przegłosował uchwałę o przywróceniu pamięci oraz odpowiednim uhonorowaniu Józefa Cieszkowskiego^[3].

• Andrzej JA.J. Wójcik Andrzej JA.J., ArkadiuszA. Rybak ArkadiuszA., Józef Cieszkowski - Górnik zagłębiowski, Dąbrowa Górnicza: Muzeum Miejskie „Sztygarka ”, 2012, ISBN 978-83-60116-87-6, OCLC 812673562 . Brak numerów stron w książce
• RenataR. Dulias RenataR., AdamA. Hibszer AdamA., Województwo śląskie. Przyroda, gospodarka, dziedzictwo kulturowe, Krzeszowice: Wydawnictwo Kubajak, 2004, s. 115, ISBN 83-87971-70-7, OCLC 69620445 .
• Serwis o Dąbrowie Górniczej. dabrowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-21)].