Imbir lekarski

	Wartość odżywcza
	Korzeń imbiru, surowy
	(100 g)
szczegółowe informacje
szczegółowe informacje
szczegółowe informacje
szczegółowe informacje
Witaminy
Makroelementy
Mikroelementy
	Dane liczbowe na podstawie: USDA National Nutrient Database for Standard Reference; Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health

Imbir lekarski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	imbirowate
Rodzaj	imbir
Gatunek	imbir lekarski
	Nazwa systematyczna
	Zingiber officinale Roscoe; Trans. Linn. Soc. London 8:348. 1807
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Imbir lekarski (Zingiber officinale Rosc.) – gatunek rośliny uprawnej z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). W stanie dzikim obecnie nie występuje. Pochodzi prawdopodobnie z Melanezji.

Morfologia

Łodyga: Pędy płonne osiągają wysokość od 80 do 100 cm. Pędy kwiatowe krótsze, łuskowate i bezlistne. Kłącze grube, mięsiste, o jasnobrązowej barwie. Jest silnie rozgałęzione i pokryte łuskowatymi liśćmi.
Liście: Duże, lancetowate, długimi pochwami obejmujące łodygę. Wyrastają w dwóch rzędach.
Kwiaty: Zebrane w kłosowate kwiatostany. Mają barwę zielonkawożółtą z fioletową. Są to kwiaty grzbieciste o bardzo małym kielichu i kolorowe, trzykrotnie wciętej koronie z żółtymi płatkami i fioletową warżką^[4].

Zastosowanie

Roślina uprawna. Jadalne kłącze imbiru jest rośliną przyprawową, znaną w Azji już 3000 lat temu. Stamtąd przewieziony przez Fenicjan dotarł nad Morze Śródziemne – początkowo jako środek płatniczy. Przez następne lata Aleksandria była najważniejszym ośrodkiem importu imbiru. W XIII wieku Arabowie przenieśli imbir do Afryki Wschodniej, Portugalczycy na początku XVI wieku – do Afryki Zachodniej, a Hiszpanie – na wyspy Morza Karaibskiego. Obecnie jest powszechnie uprawiany na Jamajce, w Indiach, Malezji, Chinach, Sierra Leone^[4]. Nadaje się do uprawy doniczkowej.
Sztuka kulinarna: Imbir jest przyprawą znaną w wielu krajach świata. Używa się jej głównie w kuchniach azjatyckich. Ma specyficzny, silny aromat z odświeżającą, nieco słodkawą nutą, zaś w smaku jest palący i lekko gorzki. Ów ostry smak i zapach zawdzięcza dużej ilości olejków eterycznych: gingerolu, zingeronu i cytralu.
- Młode, sześciomiesięczne kłącza można spożywać jak warzywo, kandyzować lub konserwować w syropie cukrowym. Starsze, dziewięciomiesięczne kłącza suszy się i używa jako przyprawy do pierników, biszkoptów, zup, pieczonego mięsa, a także do deserów i kawy^{[potrzebny przypis]}. Imbiru używa się do produkcji parkina oraz piwa typu ginger ale. Z imbiru można również robić wino. Wraz z chmielem i innymi przyprawami jest używany do produkcji miodów pitnych korzenno-ziołowych^{[potrzebny przypis]}.
- Imbir wchodzi również w skład ostrej wschodniej przyprawy – curry.
- Jest uważany za afrodyzjak.

Roślina lecznicza: Działa korzystnie na procesy trawienne i układ krążenia. Łagodzi bóle żołądkowe i zębów, wzmaga apetyt. Pobudza układ odpornościowy organizmu. Pomaga przy przeziębieniach, kaszlu, nieżytach gardła i oskrzeli. Zapobiega mdłościom. Obniża stężenie cholesterolu we krwi. Dezynfekuje jamę ustną. U szczurów podnosi poziom testosteronu^[7].

Olejek imbirowy

Olejek w swoim składzie zawiera α-zingiberen, α-fernazen, α-pinen, kamfen, linalol, β-pinen, geraniol, cytral, β-felandren, limonen, cyneol, octan geraniolu, α-myrcen, α-longipinen, β-selenen, β-bisabolol, (+)-β-cytronelol i neridol^[8].

Olejek wykazuje działanie immunomodulacyjne. W stężeniu 10 ng/ml w znacznym stopniu hamuje namnażanie limfocytów T (o 27%), obniża ogólną liczbę limfocytów T (o 43%), limfocytów T pomocniczych (o 74%) i powoduje wzrost liczby limfocytów T supresorowych (o 43%)^[9]. Wśród Gram-ujemnych bakterii beztlenowych najbardziej wrażliwe na olejek są szczepy z gatunków Tannerella forsythia ((MIC ≤ 1,2-5,0 mg/ml) oraz Bacteroides uniformis (MIC = 5,0 mg/ml)^[10]. Spośród innych bakterii beztlenowych średnio wrażliwe na składniki olejku są: Bacteroides vulgatus (MIC 7,5-10 mg/ml), Bacteroides ureolyticus, Fusobacterium nucleatum, większość szczepów Porphyromonas asaccharolytica oraz Prevotella intermedia i P. levii.^[10] Spośród Gram-dodatnich bakterii beztlenowych wrażliwe (MIC ≤ 1,2-10 mg/ml) na działanie olejku są Finegoldia magna, Parvimonas micros, Peptostreptococcus anaerobius, Actinomyces odontolyticus, Actinomyces viscosus.^[10] Olejek imbirowy hamuje in vitro rozwój wirusa HSV-2 (IC₅₀ 0,0001%)^[11]. Wykazuje umiarkowane działanie przeciw drożdżakom (głównie przeciw Candida glabrata)^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).
↑ Zingiber officinale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ FoodData Central [online], fdc.nal.usda.gov [dostęp 2020-01-24] .
↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
↑ P. Kamtchouing, G.Y. Mbongue Fandio, T. Dimo, H.B. Jatsa. Evaluation of androgenic activity of Zingiber officinale and Pentadiplandra brazzeana in male rats. „Asian J Androl”. 4 (4), s. 299–301, 2002. PMID: 12508133.
↑ ^a ^b AnnaA. Kędzia AnnaA., Andrzej W.A.W. Kędzia Andrzej W.A.W., Przeciwgrzybicze działanie olejku imbirowego, „Postępy Fitoterapii”, 20 (3), Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2019, s. 176, DOI: 10.25121/PF.2019.20.3.175, ISSN 1731-2477 .
↑ Hua-liH. Zhou Hua-liH., Yang-meiY. Deng Yang-meiY., Qiang-minQ. Xie Qiang-minQ., The modulatory effects of the volatile oil of ginger on the cellular immune response in vitro and in vivo in mice, „Journal of Ethnopharmacology”, 105, Hangzhou 2006, s. 301-305, DOI: 10.1016/j.jep.2005.10.022, ISSN 0378-8741 .
↑ ^a ^b ^c AnnaA. Kędzia AnnaA. i inni, Ocena aktywności olejku imbirowego (Oleum Zingiberis) wobec bakterii beztlenowych, „Postępy Fitoterapii” (2/2018), Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2018, s. 92-97, DOI: 10.25121/PF.2018.19.2.92, ISSN 1731-2477 .
↑ AnnaA. Nowak AnnaA., Hamujące działanie olejków eterycznych na wirusa HSV-1 i HSV-2, „Postępy Fitoterapii” (4/2011), Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2011, s. 243-247, ISSN 1731-2477 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).

[iucn-3] Zingiber officinale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[S-4] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[5] FoodData Central [online], fdc.nal.usda.gov [dostęp 2020-01-24] .

[IOM-infobox-6] Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).

[Kamtchouing-2002-7] P. Kamtchouing, G.Y. Mbongue Fandio, T. Dimo, H.B. Jatsa. Evaluation of androgenic activity of Zingiber officinale and Pentadiplandra brazzeana in male rats. „Asian J Androl”. 4 (4), s. 299–301, 2002. PMID: 12508133.

[:0-8] AnnaA. Kędzia AnnaA., Andrzej W.A.W. Kędzia Andrzej W.A.W., Przeciwgrzybicze działanie olejku imbirowego, „Postępy Fitoterapii”, 20 (3), Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2019, s. 176, DOI: 10.25121/PF.2019.20.3.175, ISSN 1731-2477 .

[9] Hua-liH. Zhou Hua-liH., Yang-meiY. Deng Yang-meiY., Qiang-minQ. Xie Qiang-minQ., The modulatory effects of the volatile oil of ginger on the cellular immune response in vitro and in vivo in mice, „Journal of Ethnopharmacology”, 105, Hangzhou 2006, s. 301-305, DOI: 10.1016/j.jep.2005.10.022, ISSN 0378-8741 .

[:1-10] AnnaA. Kędzia AnnaA. i inni, Ocena aktywności olejku imbirowego (Oleum Zingiberis) wobec bakterii beztlenowych, „Postępy Fitoterapii” (2/2018), Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2018, s. 92-97, DOI: 10.25121/PF.2018.19.2.92, ISSN 1731-2477 .

[11] AnnaA. Nowak AnnaA., Hamujące działanie olejków eterycznych na wirusa HSV-1 i HSV-2, „Postępy Fitoterapii” (4/2011), Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2011, s. 243-247, ISSN 1731-2477 .

[1]