II Poznański Batalion Etapowy

II Poznański batalion etapowy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1921
	Organizacja
Dyslokacja	Mińsk; Słuck; Nieśwież
Formacja	Wojska Wartownicze; i Etapowe
Podległość	DOE „Mińsk”; IVa Brygada Etapowa

II Poznański batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie batalionu rozpoczęto na przełomie 1918-1919. Otrzymał on nazwę okręgu generalnego, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji^[2]. We wrześniu 1919 dowództwo batalionu stacjonowało w Mińsku^[3]. Wiosną 1920 batalion podlegał Dowództwu Okręgu Etapowego „Mińsk”^[4]. We wrześniu batalion wchodził w skład IVa Brygady Etapowej. Dowództwo baonu oraz 1. i 3. kompania stacjonowała w Janowie Podlaskim przy Dowództwie Powiatu Etapowego Janów, natomiast 2. kompania w Wysokiem Litewskim. Stan baonu wynosił wówczas 2 oficerów, 4 podchorążych i 223 szeregowców^[5]. W październiku 1920 zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion pozostał w składzie IVa Brygady Etapowej^[6].

W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej^[7]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów^[8]. W 1921 bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne^[9].

Służba kordonowa

W grudniu 1919 batalion przydzielony został do dyspozycji Frontu Litewsko-Białoruskiego. Ochraniał linie kolejowe Mińsk-Borysów i Mińsk-Bobrujsk-Osipowicze-Słuck. We wrześniu 1920 podlegał DOE 5 Armii, a po jej likwidacji był w składzie IVa Brygady Etapowej. Od 24 września 1920 ochraniał linię kolejową Brześć-Czeremcha-Bielsk i Czeremcha-Hajnówka. W styczniu 1921 był w dyspozycji DPE „Prużany", a jego kompanie stacjonowały w Białowieży, Szerszowej i Prużanach. Do marca 1921 stacjonował w Berezie Kartuskiej, a jego dowództwo było zarazem dowództwem odcinka kolejowego Brześć-Baranowicze. Od 17 do 24 marca w rejonie Nieświeża w ochraniał stację kontrolną i odcinek kordonu od Niemna do Sołtanowszczyzny. W tym czasie dowództwo batalionu stacjonowało w folwarku Rudawka i podlegało Dowództwu Odcinka Kordonowego „Baranowicze"^[10]. 14 marca 1921 batalion otrzymał zadanie ściągnąć wszystkie swoje posterunki i przegrupować się do Nieświeża^[11]. Od 1 maja batalion podlegał DOE 2 Armii^[10].

Dowódcy batalionu

por. tab. Franciszek Leon Jezierski^[a] (był we IX 1920 i V 1921^[14])

Struktura organizacyjna


Organizacja batalionu w lutym 1921^[15]
pododdział	miejsce stacjonowania	dowódca
1 kompania etapowa	Tewle
2 kompania etapowa	Bereza Kartuska
3 kompania etapowa	Prużany
4 kompania etapowa	Linowo
Organizacja batalionu 23 kwietnia 1921^[16]
pododdział	miejsce stacjonowania	dowódca
dowództwo batalionu	Rudawka	por. Franciszek Leon Jezierski
1 kompania etapowa	Gowiczna	chor. Kupczyk
2 kompania etapowa	Rudawka	chor. Jankowski
3 kompania etapowa	Rudawka	chor. Franc
4 kompania etapowa	Gowiczna	chor. Niewiejski

Uwagi

↑ Franciszek Leon Jezierski urodził się 30 marca 1894 w Kiełczewie koło Kościana (obecnie Kościan). W czerwcu 1921 pełnił służbę w II Poznańskim Baonie Etapowym, a jego oddziałem macierzystym był 7 Dywizjon Taborów. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 2706. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 50 pp. W 1923 był już w rezerwie. Posiadał przydział w rezerwie do 57 pp w Poznaniu. Zmarł w 1949 w Poznaniu^[12]^[13]. Zobacz więcej w: Członkowie Korporacji K! Lechia

Przypisy

↑ Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 10.
↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.
↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.
↑ L. 3300/IV.Adj. ↓.
↑ Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.
↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 64.
↑ ^a ^b Ochał 2017 ↓, s. 151.
↑ Odpis rozkazu Dowództwa 4 A, s.45
↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 398, 672.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 289, 544.
↑ Ochał 2017 ↓, s. 90.
↑ Odpis rozkazu Dowództwa 4 A, s. 40
↑ Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 57.

Bibliografia

Obsada personalna i dyslokacja oddziałów DOE. Załącznik nr 4 do rozkazu materialnego nr 9 Dowództwa 4 Armii. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca-1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
Rozkaz organizacyjny Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.28/14.)
Dowództwo 4 Armii. Zarządzenia i wytyczne dotyczące spraw organizacyjnych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.28/36.)

[14] Franciszek Leon Jezierski urodził się 30 marca 1894 w Kiełczewie koło Kościana (obecnie Kościan). W czerwcu 1921 pełnił służbę w II Poznańskim Baonie Etapowym, a jego oddziałem macierzystym był 7 Dywizjon Taborów. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 2706. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 50 pp. W 1923 był już w rezerwie. Posiadał przydział w rezerwie do 57 pp w Poznaniu. Zmarł w 1949 w Poznaniu^[12]^[13]. Zobacz więcej w: Członkowie Korporacji K! Lechia

[CITEREFZarządzenia_organizacyjne_Dowództwa_4_A10-1] Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 10.

[CITEREFOdziemkowski201328-2] Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.

[CITEREFOdziemkowski201329-3] Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.

[CITEREFOdziemkowski201330-4] Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.

[CITEREFL._3300/IV.Adj.-5] L. 3300/IV.Adj. ↓.

[CITEREFRozkaz_organizacyjny_DOE_4_A2-6] Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.

[CITEREFBerezaSzczepański201422-7] Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.

[CITEREFBerezaSzczepański201423-8] Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.

[CITEREFDominiczak199264-9] Dominiczak 1992 ↓, s. 64.

[CITEREFOchał2017151-10] Ochał 2017 ↓, s. 151.

[11] Odpis rozkazu Dowództwa 4 A, s.45

[CITEREFSpis_oficerów1921398,_672-12] Spis oficerów 1921 ↓, s. 398, 672.

[CITEREFRocznik_Oficerski1923289,_544-13] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 289, 544.

[CITEREFOchał201790-15] Ochał 2017 ↓, s. 90.

[16] Odpis rozkazu Dowództwa 4 A, s. 40

[CITEREFZarządzenia_organizacyjne_Dowództwa_4_A57-17] Zarządzenia organizacyjne Dowództwa 4 A ↓, s. 57.

[1]

Bataliony wartownicze	1/I 2/I 3/I 4/I 5/I 6/I 7/I 1/II 2/II 3/II 4/II 5/II 6/II 7/II 1/III 2/III 3/III 4/III 5/III 6/III 1/IV 2/IV 3/IV 4/IV 5/IV 6/IV 7/IV 1/V 2/V 3/V 4/V 5/V 6/V 7/V 8/V 1/VI 2/VI 3/VI 4/VI 5/VI 6/VI 7/VI 8/VI 1/VII 2/VII 3/VII 4/VII 5/VII 6/VII 7/VII 8/VII 1/VIII 2/VIII 3/VIII 4/VIII 1/IX 2/IX 3/IX 4/IX
Brygady etapowe	II BE IVa BE IVb BE IVc BE
Bataliony etapowe	I Warszawski II Warszawski III Warszawski IV Warszawski V Warszawski VII Warszawski I Kielecki II Kielecki III Kielecki IV Kielecki I Krakowski II Krakowski III Krakowski IV Krakowski V Krakowski I Lubelski II Lubelski III Lubelski IV Lubelski V Lubelski VI Lubelski VII Lubelski I Lwowski II Lwowski III Lwowski IV Lwowski V Lwowski VI Lwowski I Łódzki II Łódzki III Łódzki IV Łódzki V Łódzki VI Łódzki I Poznański II Poznański III Poznański IV Poznański V Poznański I Litewsko-Białoruski II Litewsko-Białoruski III Litewsko-Białoruski IV Litewsko-Białoruski
Bataliony zapasowe	I II III IV V VI VII VIII IX
Formacje ochotnicze	201 Baon Baon Inwalidzki Ochotniczy Baon w Krakowie Harcerski Oddział w Krakowie

Straż Graniczna (1918–1919)	1 p SG 2 p SG 1 d SG 2 d SG 3 d SG 4 d SG
Wojskowa Straż Graniczna	Inspektorat WSG 1 p WSG 2 p WSG 3 p WSG 4 p WSG 5 p WSG 6 p WSG 1 d WSG 2 d WSG 3 d WSG
Strzelcy Graniczni	Dowództwo Strzelców Granicznych 1 p StG 2 p StG 3 p StG 4 p StG 5 p StG 6 p StG 9 p StG 10 p StG 11 p StG 1 sd StG
Bataliony Wartownicze	3/I 6/I 1/II 1/III 4/III 1/V 2/V 3/V 4/V 8/VI 1/VII 2/VII 3/VII 4/VII 5/VII 1/VIII 2/VIII 4/VIII
Bataliony Etapowe	I Wbe II Wbe III Wbe IV Wbe V Wbe VII Wbe I Kbe II Kbe III Kbe IV Kbe I Krbe II Krbe III Krbe IV Krbe V Krbe I Lbe II Lbe III Lbe IV Lbe V Lbe VI Lbe VII Lbe I Lwbe II Lwbe III Lwbe IV Lwbe V Lwbe VI Lwbe II Łbe III Łbe IV Łbe V Łbe VI Łbe I Pbe II Pbe III Pbe IVPbe V Pbe I LBbe II LBbe III LBbe IV LBbe