Historia Hondurasu

Ten artykuł od 2020-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Historia Hondurasu – obejmuje dzieje Hondurasu.

Czasy historyczne rozpoczynają się w Hondurasie od obecności na jego terenach cywilizacji majańskiej. Współcześnie Majowie zamieszkują zachodnią część kraju^{[potrzebny przypis]} stanowią 7% mieszkańców państwa, pozostałe stanowią: Metysi-90%, Czarni-2%, Biali-1%^[1]. Do najważniejszych stanowisk tego okresu należy Copán, którego szczyt rozkwitu przypadał na okres od V do VIII wieku^{[potrzebny przypis]}.

Europejczycy dotarli tutaj wraz z początkiem Wielkich Odkryć Geograficznych, w 1502 dotarł tutaj Krzysztof Kolumb, następnie ziemie tę podbił w 1524 roku Pedro de Alvarado będący w służbie hiszpańskiej. W 1535 roku Honduras wszedł w skład wicekrólestwa Nowej Hiszpanii. Hiszpanie walczyli o pełną kontrolę ziem z Indianami, próbującymi ocalić resztki swojej niezależności, ale wraz ze zdobyciem osiedla indiańskiego, gdzie dzisiaj znajduje się stolica kraju Tegucigalpa w 1578 roku, stopniowo opór zaczął maleć. Przyczyniło się to do wprowadzenia katolicyzmu i języka hiszpańskiego jako urzędowego^[2].

W 1821 roku państwo wyzwoliło się spod zależności od Hiszpanii stając się częścią Meksyku. W latach 1823–1838 weszło w skład Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej. Stolicą państwa została w 1824 roku Tegucigalpa a prezydentem ZPAŚ został generał Francisco Morazan. W 1838 roku ZPAŚ zostało rozwiązane i Honduras uzyskał pełną niepodległość, a w następnym roku otrzymał pierwszą konstytucję. Tymczasowym prezydentem został Juan Francisco de Molina. W całym wieku XIX miały miejsce drobne konflikty graniczne z sąsiadami. Od 1876 roku krajem rządził rząd Marca Aurelio Soto Martineza, który wprowadził liberalne reformy. Pod koniec XIX wieku kraj znalazł się w strefie wpływów Stanów Zjednoczonych. Interesy kraju były reprezentowane przez amerykańskich plantatorów skupionych w United Fruit Company, co spowodowało amerykańską interwencję w sprawy kraju^[2].

 Osobny artykuł: Wojny bananowe.

W XX wieku w kraju zaczęła zdobywać przewagę Partia Narodowa, czego efektem stała się dyktatura Tiburcua Cariasa Andino, który przejął władzę w 1933 roku jako prezydent kraju. W latach 50. XX wieku kraj stał się widownią walk politycznych pomiędzy partiami: Narodową i Liberalną. W 1954 roku były prezydent podjął próbę przejęcia władzy, lecz była ona nieudana. W 1963 roku władzę w kraju przejął generał Oswaldo Lopez Arellano czego efektem była stagnacja gospodarcza kraju. W 1969 roku wybuchła tak zwana "wojna futbolowa" z Salwadorem po przegranym meczu reprezentacji Hondurasu w piłce nożnej. Główną przyczyną wojny był narastający nacjonalizm i walka o ziemie pomiędzy mieszkańcami obydwu państw.

 Osobny artykuł: wojna futbolowa.

Wojna ta została zakończona po interwencji Organizacji Państw Amerykańskich. W 1980 roku zawarto pokój pomiędzy walczącymi stronami konfliktu i powstał pierwszy cywilny rząd, zaś prezydentem został Roberto Suazo Cordova z Partii Liberalnej. Koła wojskowe jednak zachowały wpływ w polityce kraju. Od 1983 roku na terenie kraju stacjonowały oddziały contras walczące z lewicującym rządem Nikaragui. W proteście przeciwko wojskowym rządom, proamerykańskiej polityce i rosnącym wpływom byłych funkcjonariuszy reżimu Nikaragui pod koniec lat 80. utworzona została partyzancka grupa Front Wyzwolenia Hondurasu im. Morazana. Grupa w przeciwieństwie do wielu innych guerilli tego okresu reprezentowała umiarkowany program polityczny i nie wyznaczała celów o charakterze marksistowskim. Do ostatniego ataku partyzanckiego doszło w 1995 roku^[3][4][5][2].

W 1989 roku został przyjęty plan pokojowy dla Ameryki Środkowej, na mocy którego siły contras zostały wycofane. W 1992 roku został również rozwiązany konflikt graniczny z Salwadorem, trwający od 1961 roku. W 2002 roku prezydentem został Ricardo Maduro z Partii Narodowej^[2].

 Osobny artykuł: zamach stanu w Hondurasie (2009).

Od 2006 roku prezydentem był Manuel Zelaya, który został obalony w wyniku zamachu stanu 28 czerwca 2009. Władzę w wyniku puczu przejął Roberto Micheletti, a po wyborach, na prezydenta 27 stycznia 2010 zaprzysiężony został Porfirio Lobo Sosa^[2]. Zwolennicy obalonego prezydenta skupili się w lewicowej partii LIBRE która stała się główną siłą opozycji. Partia została poddana represjom a kilkunastu jej kandydatów oraz członków ich rodzin zginęło w trakcie kampanii wyborczej^[6].