Harisa (potrawa)

Nie mylić z: harissa.

Harisa

հարիսա

Kuchnia	ormiańska
Składniki
pszenica, mięso, woda, sól, pieprz

Harisa (orm. հարիսա) – tradycyjna ormiańska potrawa z długo gotowanej pszenicy z mięsem.

W różny sposób wyjaśniane jest pochodzenie nazwy potrawy. Według ormiańskiej tradycji patron Armenii św. Grzegorz pragnął nakarmić tłumy ubogich, ale okazało się, że nie ma wystarczająco dużo mięsa^[1]. Wtedy polecił, aby do garnków dodano pszenicę^[1]. Gdy podczas gotowania pszenica zaczęła przyklejać się do dna kotłów, św. Grzegorz zawołał „harech”, czyli wymieszaj^[1]. Od tego słowa wywodzi się nazwę potrawy^[1].

Wykonanie potrawy jest proste, lecz czasochłonne. Do pszenicy (całe ziarno) nazywanej przez Ormian korkot, którą wcześniej należy namoczyć na noc, dodaje się mięso^[1]. Może to być kurczak, chociaż tradycyjnie była to baranina lub jagnięcina. Dodaje się sól i pieprz do smaku oraz roztopione pół szklanki masła^[1], a następnie całość zalewa się wodą i gotuje. Ważne jest ostrożne mieszanie harisy, aby uzyskać odpowiednią konsystencję podobną do purée. Niektórzy uważają, że należy ją mieszać, gdy pszenica jest w połowie ugotowana, a inni, że nie należy jej mieszać, ani doprawiać solą aż do samego końca procesu gotowania^[1].

W Armenii harisa stała się symboliczną potrawą ormiańskiego ruchu oporu^[1]. Służy ona upamiętnieniu tych, którzy zginęli podczas tureckiego oblężenia góry Musa Dağı w 1915 roku^[1]. Przyjęto wspólne spożywanie harisy jako formę uczczenia pamięci pomordowanych^[1]. Każdego roku w trzeci weekend września potomkowie ocalałych zbierają się, aby świętować i jeść harisę^[1]. W 2015 roku z okazji obchodów stulecia ludobójstwa, przygotowano 100 garnków harisy^[2].

W 2011 roku na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO zostało wpisane pochodzące z Anatolii danie keşkek jako tradycyjna potrawa turecka. Ormianie, którzy zamieszkiwali obszary wschodniej Anatolii do czasu I wojny światowej uważają, że danie to pomimo innej nazwy, jest przygotowywane podobnie jak harisa i ma pochodzenie ormiańskie. Po ogłoszeniu decyzji UNESCO powstała nawet nieformalna grupa ormiańskich etnologów, którzy postanowili to udowodnić^[3].