Hapaline

*Hapaline*
	; Hapaline brownii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	Hapaline
	Nazwa systematyczna
	Hapaline Schott; Gen. Aroid. 44 (1858)
	Typ nomenklatoryczny
	Hapaline benthamiana (Schott) Schott
Synonimy
	Hapale Schott;
	Hapale Schott;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hapaline Schott – rodzaj rzadko występujących roślin zielnych, należący do rodziny obrazkowatych, liczący 7 gatunków endemicznych dla Azji Południowo-Wschodniej, występujących od środkowych i południowych Chin do Malezji i Brunei. Rośliny z tego rodzaju zasiedlają brzegi rzek w nizinnych lasach mieszanych. Rosną w wilgotnej, głębokiej ściółce gleb pokrywających krasowe wapienie, łupki i bazalty. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa άπαλος ('apalos – miękki, delikatny) i odnosi się do wyglądu roślin^[5].

Morfologia

Pokrój: Drobne do średniej wielkości rośliny naziemne formujące kępy.

Łodyga: Podziemne bulwy pędowe (w przypadku H. ellipticifolia kłącze). Niektóre gatunki tworzą cienkie rozłogi, na końcach których powstają bulwy przybyszowe.

Liście: Rośliny tworzą od jednego do kilku liści. Blaszki liściowe od jajowatych do strzałkowatych, cienkie (np. H. benthamiana, H. colaniae) lub grube i skórzaste (H. appendiculata i H. celatrix). U kilku gatunków (H. appendiculata, H. benthamania, H. brownii i H. colaniae) blaszki liściowe ozdobione są nieregularnymi, rozproszonymi, srebrnoszarymi i jasnozielonymi plamkami.

Kwiaty: Roślina jednopienna. Kwiatostan, typu kolbiastego pseudancjum, wyrasta na zielonej lub zielono-różowej, cętkowanej szypułce, dłuższej od ogonka liściowego, która po przekwitnięciu grubnie i zgina się w kierunku gruntu. Pochwa biała, czasami z odcieniem zielonym lub szaroróżowym, podzielona na dwie strefy: dolną, skręconą oraz górną, równowąską do lancetowatej, spłaszczoną i prostą lub odgiętą do tyłu. Strefy nie są oddzielone zwężeniem. Kolba dłuższa od pochwy lub równej długości. Dwa (czasami trzy) kwiaty żeńskie położone w dolnej części kolby, przylegającej do pochwy. Jednokomorowa zalążnia zawiera pojedynczy, eliptyczny, jajowaty lub butelkowaty zalążek. Kwiaty męskie 3-pręcikowe, dość gęsto położone na kolbie powyżej kwiatów żeńskich. Nitki pręcików masywnie powiększone, kształtem przypominające grzyb. Pylniki prawie zwisające z wierzchołka nitki, złączone w synandrium. Strefa kwiatów męskich i żeńskich oddzielona prątniczkami, które znajdują się również na nitkowatym wyrostku kolby.

Owoce: Owocostan po dojrzeniu zwisa do poziomu gruntu. Kuliste do eliptycznych, białe, jednonasienne jagody o skórzastym egzokarpie i lepkim mezokarpie. Nasiono eliptyczne z bardzo cienką, gładką łupiną i widocznym szwem. Zarodek duży, pozbawiony bielma.

Gatunki podobne

Rośliny paleotropikalne z rodzajów należących do podrodziny colocasioideae sensu Grayum, np. alokazja, kolokazja, czermień, Ariopsis i Remusatia. Różnice obejmują między innymi:

nietarczowe blaszki liściowe (występujące też u alokazji),
zrośnięcie kolby i pochwy kwiatostanu w dolnej części,
jednokomorowe zalążnie,
liczba chromosomów (w przypadku innych rodzajów 2n=28),
trzyjądrowy pyłek (obecny również w przypadku rodzaju Remusatia).

Podobieństwo występuje również z roślinami z rodzaju Typhonium. Różnice obejmują pylniki złączone w synandria oraz zrośnięcie kolby i pochwy kwiatostanu w dolnej części.

Biologia i ekologia

Rozwój: Byliny, geofity. Rośliny o cienkiej blaszce liściowej, występujące w centralnej Birmie, północno-wschodniej Tajlandii, północnej Malezji i Wietnamie, wchodzą raz do roku w okres spoczynku. Rośliny o liściach skórzastych, występujące w południowej Malezji i Brunei, są wiecznie zielone.

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 26.

Systematyka

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do plemienia Caladieae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych^[2]^[6].

Gatunki

Hapaline appendiculata Ridl.
Hapaline benthamiana Schott (Schott)
Hapaline brownii Hook.f.
Hapaline celatrix P.C.Boyce
Hapaline colaniae Gagnep.
Hapaline ellipticifolia C.Y.Wu & H.Li
Hapaline kerrii Gagnep.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-20] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).
↑ R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).
↑ Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Basel: Birkhäuser Verlag, 1996, s. 279. ISBN 3-7643-2390-6. (niem.).
↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.).

Bibliografia

Peter C. Boyce: The genus Hapaline (Araceae: Aroideae: Caladieae). The International Aroid Society. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).
T. Stützel, Klaus Kubitzki: Flowering Plants. Monocotyledons : Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae) (The Families and Genera of Vascular Plants). Springer, s. 61. ISBN 3-540-64061-4.
P.C. Boyce i S.Y. Wong. Hapaline celatrix (Araceae: Caladieae) – A New Record for Sarawak, Malaysian Borneo. „Gardens' Bulletin Singapore”. 60(1), s. 31-36, 2008. (ang.).
P.C. Boyce, J.A. Kisai i J.A. Tisai. Hapaline appendiculata (Araceae: Caladieae) Rediscovered. „Gardens' Bulletin Singapore”. 57, s. 13-18, 2005. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia Hapaline benthamiana

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-20] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).

[kew-4] R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).

[5] Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Basel: Birkhäuser Verlag, 1996, s. 279. ISBN 3-7643-2390-6. (niem.).

[cabrera-6] L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.).

[1]