Hans Aumeier

Hans Aumeier

SS-Sturmbannführer
Data i miejsce urodzenia	20 sierpnia 1906 Amberg
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 1948 Kraków
Przebieg służby
Lata służby	1931–1945
Formacja	Schutzstaffel
Odznaczenia

Hans Aumeier (ur. 20 sierpnia 1906 w Ambergu, zm. 24 stycznia 1948 w Krakowie^[1]) – zbrodniarz hitlerowski, jeden z funkcjonariuszy pełniących wysokie stanowiska w organizacji obozów koncentracyjnych w III Rzeszy oraz SS-Sturmbannführer.

Urodził się w bawarskiej miejscowości Amberg. Ukończył tylko trzy klasy szkoły podstawowej, którą porzucił w 1918, i rozpoczął trwającą trzy lata naukę jako tokarz i monter w fabryce karabinów w Ambergu. W 1923 Aumeier przeniósł się do fabryki karabinów w Monachium, a do 1926 pracował również w podobnych fabrykach w Berlinie, Bremie i Kolonii. Członkiem NSDAP Aumeier stał się 1 grudnia 1929 (nr legitymacji partyjnej 164755). Do SS i SA wstąpił w 1931 (w SS miał numer identyfikacyjny 2700)^[2].

Służbę w obozach koncentracyjnych rozpoczął 15 stycznia 1934 w Dachau, gdzie pracował jako instruktor szkolący nowo przyjętych rekrutów. W kwietniu 1936 Aumeier został przeniesiony do obozu Esterwegen, gdzie pełnił służbę w kompanii wartowniczej. W grudniu 1936 został samodzielnym dowódcą kompanii wartowniczej w obozie Lichtenburg. Identyczne stanowisko zajmował następnie w latach 1937–1938 w Buchenwaldzie. Od 1 sierpnia 1938 do stycznia 1942 Aumeier pełnił funkcję Schutzhaftlagerführera (kierownika obozu i zastępcy komendanta) w obozie Flossenbürg. W obozie tym Aumeier stworzył tak ciężkie warunki bytowania więźniów, że ci często popełniali samobójstwo. Często osobiście wykonywał egzekucje, niejednokrotnie karał więźniów osobiście chłostą, a także zarządzał długotrwałe i niezwykle męczące apele.

Przybył do Auschwitz-Birkenau w styczniu 1942 obejmując stanowisko kierownika obozu Lagerfuhrera^[3]. W hierarchii służbowej był formalnie drugą osobą po komendancie – jego zastępcą. Od 1 lutego 1942 Aumeier zajmował stanowisko Schutzhaftlagerführera w obozie. Do zakresu jego obowiązków należało dbanie o porządek w obozie, czuwanie nad wyżywieniem i ubraniem więźniów oraz doglądanie spraw dotyczących ich przymusowej pracy. Praktycznie był panem życia i śmierci więźniów. Aumeier był sadystą i okrutnikiem. Powiedział kiedyś: „Tylko zmarły więzień jest więźniem przyzwoitym”. Do okrucieństw popełnionych przez Aumeiera w Auschwitz należało między innymi: osobiste przeprowadzanie i nadzorowanie licznych egzekucji przez rozstrzelanie pod Czarną Ścianą przy bloku 11 i egzekucji przez powieszenie (m.in. na jego rozkaz 19 marca 1942 rozstrzelano 144 kobiety na dziedzińcu między blokami 10 i 11), dokonywanie selekcji więźniów, co oznaczało ich śmierć w komorach gazowych, polecanie zabijania więźniów zastrzykami fenolu oraz gorliwe współdziałanie przy masowej eksterminacji Żydów w komorach gazowych w Brzezince. Oprócz tego był odpowiedzialny za niezwykle ciężkie warunki bytowania więźniów w obozie, niewolniczą eksploatację więźniów oraz nieustanne znęcanie się nad nimi. 18 sierpnia 1943 Aumeier został usunięty ze stanowiska na wniosek komendanta Auschwitz Rudolfa Hössa ze względu na korupcję i złodziejstwo.

Został następnie przeniesiony pod rozkazy Friedricha Jeckelna, Wyższego Dowódcy SS i Policji regionu Ostland. Początkowo Aumeiera włączono do jednostki saperskiej, budującej umocnienia na obszarze Oranienbaum – Leningrad. Następnie, jako kierownik komanda budowlanego złożonego z około 7000 więźniów żydowskich, utworzył na terenie Estonii obóz koncentracyjny Vaivara i sprawował funkcję jego komendanta od 1 października 1943 do ewakuacji obozu w sierpniu 1944. Od 20 sierpnia 1944 brał udział w walkach na froncie wschodnim w ramach batalionu policyjnego wchodzącego w skład Kampfgruppe Jeckeln. W październiku 1944 Aumeier został odwołany do dyspozycji szefa obozów koncentracyjnych Richarda Glücksa w Oranienburgu i skierowany do służby w kompleksie obozowym Dachau, jako komendant jednego z podobozów Kaufering.

Po przejściowych problemach zdrowotnych skierowany został w styczniu 1945 do okupowanej Norwegii, by utworzyć obóz koncentracyjny w miejscowości Grini. Aumeier został również komendantem tego obozu, który mógł pomieścić 3 tysiące więźniów. Traktował tu więźniów zupełnie inaczej niż w poprzednich obozach. Aumeier był wobec nich łagodny i współpracował nawet z norweskim Czerwonym Krzyżem, a 7 maja 1945 uwolnił więźniów i zamknął obóz. 11 czerwca 1945 został aresztowany w mundurze SS w obozie Terningmoen. Ujawnił swą tożsamość władzom amerykańskim, przez które został przesłuchany w sierpniu 1945 w więzieniu Akershus. Następnie Aumeier przebywał w obozie jenieckim w Cagle koło Londynu.

Już w trakcie wojny, ze względu na ogrom zbrodni, Hans Aumeier został skazany na karę śmierci przez polskie podziemie. Wyrok ogłosiła 12 marca 1944 Polska Agencja Telegraficzna w Londynie. Alianci przekazali go Polsce celem osądzenia za zbrodnie popełnione we Flossenbürgu i w Auschwitz. 4 maja 1947 został przywieziony w grupie 44 niemieckich przestępców wojennych na pokładzie statku „Isar” z Lubeki do portu szczecińskiego^[4].

Aumeier był jednym z oskarżonych w pierwszym procesie oświęcimskim, który odbył się przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Krakowie. W czasie procesu stwierdził, że „(...) postępowanie dowodowe opiera się na świadkach, którzy dzisiaj prześladują mnie swoją nienawiścią”^[5]. Twierdził również, że wielokrotnie domagał się u przełożonych skierowania na front, ale jego prośby nie zostały spełnione. Wobec udowodnienia oskarżonemu całego rejestru zbrodni, został 22 grudnia 1947^[6] skazany na karę śmierci przez powieszenie. Stracono go w krakowskim więzieniu Montelupich 24 stycznia 1948^[7].

• Aumeier, Hans. TracesOfWar. [dostęp 2021-07-17]. (ang.).
• Cyprian Tadeusz, Sawicki Jerzy, Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego, Poznań 1962
• Dixon Jeremy, Commanders of Auschwitz. The SS Officers Who Ran the Largest Nazi Concentration Camp 1940–1945, Schiffer Military History, Atglen PA 2005. ISBN 0-7643-2175-7.
• Klee Ernst, Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Wer war was vor und nach 1945, Fischer Verlag, Frankfurt am Main 2003, s. 21. ISBN 3-10-039309-0.
• Lasik Aleksander, Biografie esesmanów, [w:] Księgi zgonów z Auschwitz, K.G. Saur, München-New Providence-London-Paris 1995, s. 255. ISBN 3-598-11273-4.
• Lasik Aleksander, Hans Aumeier, [w:] „Biuletyn Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem”, nr 16, Warszawa 1993, s. 36–45.
• Janusz Gumkowski, Tadeusz Kułakowski, „Zbrodniarze hitlerowscy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym”, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1965, s. 96–97.