Han Wudi

Han Wudi
Imię chińskie osobiste
Pismo tradycyjne	彘
Hanyu pinyin	Zhi
Imię chińskie świątynne
Pismo tradycyjne	世宗
Hanyu pinyin	Shizong
Imię chińskie pośmiertne
Pismo tradycyjne	武帝
Hanyu pinyin	Wudi
Nazwisko rodowe chińskie
Pismo tradycyjne	劉
Hanyu pinyin	Liu
	Cesarz Chin
Okres	od 9 marca 141 p.n.e.; do 29 marca 87 p.n.e.
Poprzednik	Han Jingdi
Następca	Han Zhaodi
	Dane biograficzne
Dynastia	Han
Data urodzenia	10 sierpnia 156 p.n.e.
Data śmierci	29 marca 87 p.n.e.
Ojciec	Han Jingdi
Matka	Cesarzowa Wang Zhi (王娡)
Żona	Chen Jiao; Wei Zifu

Wudi (chiń. upr. 汉武帝; chiń. trad. 漢武帝; pinyin Hàn Wǔdì; dosł. Cesarz Waleczny; ur. 156, zm. 87 p.n.e.) – cesarz chiński z dynastii Han panujący w okresie 141-87 p.n.e.

Za swego panowania, w celu ograniczenia wpływów rodów arystokratycznych, wprowadził w roku 127 p.n.e. zasadę podziału ziem wśród wszystkich synów. Wprowadził również nowe podatki handlowe i państwowy monopol na sól i żelazo (119 p.n.e.^[1]), bicie monet miedzianych i alkohol (98 p.n.e.^[1]).

Wprowadził zasadę niánhào nazywania er przez cesarzy. Od tej pory lata były oznaczane kolejnym rokiem panowania danego cesarza. Dodatkowo cesarz mógł nadawać nazwy poszczególnym okresom swojego panowania. Wudi w okresie swojego panowania nadał nazwy jedenastu erom.

Prowadził ekspansywną politykę zewnętrzną – zajął Mandżurię w roku 128 p.n.e. oraz królestwa północnej i środkowej Korei (109-106 p.n.e.).

Przypisy

↑ ^a ^b Praca zbiorowa: Encyklopedia PWN - historia świata. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 471. ISBN 978-83-01-15086-0.

Bibliografia

Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 626, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
JacquesJ. Pimpaneau JacquesJ., Chiny. Kultura i tradycje, IrenaI. Kałużyńska (tłum.), Warszawa: Dialog, 2001, ISBN 83-88238-77-9, OCLC 830298786 .

[HS1-1] Praca zbiorowa: Encyklopedia PWN - historia świata. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 471. ISBN 978-83-01-15086-0.

[1]

Cesarze	Gaozu Hui Qianshao Houshao Wen Jing Wu Zhao Liu He Xuan Yuan Cheng Ai Ping Ruzi Ying Wang Mang (dynastia Xin) Gengshi Guangwu Ming Zhang He Shang An Liu Yi Shun Chong Zhi Huan Ling Liu Bian Xian
Cesarzowe wdowy - regentki	Lü Zhi Dou Shangguan Wang Zhengjun Zhang Deng Sui Yan Ji Liang Na Dou Miao He
Ważniejsze wydarzenia	Bitwa pod Gaixia Heqin Rebelia Siedmiu Królestw Wojny z Xiongnu Uzurpacja Wang Manga Powstanie Czerwonych Brwi Restauracja dynastii Han Rebelia sióstr Trưng Represje konfucjanistów Powstanie Żółtych Turbanów Powstanie Pięciu Miar Ryżu Upadek dynastii Han
Mężowie stanu	Xiao He Cao Shen Huo Guang Kuang Heng Dou Xian Liang Ji Chen Fan Dou Wu Cao Jie Zhang Rang He Jin Zhuge Liang
Generałowie	Han Xin Wei Qing Huo Qubing Zhang Qian Li Guang Li Guangli Wu Han Ma Yuan Ban Chao Zhang Huan Sun Jian Guan Yu
Buntownicy i uzurpatorzy	Ying Bu Liu Pi Liu Ju Fan Chong Liu Yan Gongsun Shu Zhang Jiao Zhang Lu
Konfucjaniści	Lu Jia Jia Yi Dong Zhongshu Kong Anguo Yang Xiong Liu Xin Huan Tan Wang Chong Wang Fu Ma Rong Zheng Xuan Xun Yue
Pisarze i historycy	Mei Sheng Sima Xiangru Sima Tan Sima Qian Liu Xiang Ban Biao Ban Gu Ban Zhao Cai Yong Wang Can Cao Zhi
Uczeni, lekarze, wynalazcy	Luoxia Hong Cai Lun Zhang Heng Hua Tuo Zhang Zhongjing
Watażkowie okresu upadku dynastii Han	Dong Zhuo Yuan Shu Yuan Shao Cao Cao Gongsun Du Gongsun Kang Liu Biao Liu Zhang Sun Ce Sun Quan Shi Xie Liu Bei
Religia	Teoria pięciu żywiołów Teksty apokryficzne Droga Niebiańskich Mistrzów Zhang Daoling An Shigao Lokakszema
Kultura i sztuka	Szkoła Huang-Lao Poezja fu Izba Muzyki Rytuały Zhou Erya Wewnętrzny kanon Żółtego Cesarza Huainanzi Zapiski historyka Księga Hanów Objaśnienie znaków prostych i złożonych Dziewięć rozdziałów o sztuce matematyki Księga Późniejszych Hanów Uniwersytet Cesarski Mawangdui Lecący koń z Gansu

Zachodnia Dynastia Han 206 p.n.e. – 9 n.e.	Han Gaozu (206–195 p.n.e.) Han Huidi (194–188 p.n.e.) Shaodi (Shaodi Gong) (188–184 p.n.e.) Shaodi (Shaodi Hong) (184–180 p.n.e.) Han Wendi (179–157 p.n.e.) Han Jingdi (156–141 p.n.e.) Han Wudi (140–87 p.n.e.) Han Zhaodi (86–74 p.n.e.) Książę Changyi (74 p.n.e.) Han Xuandi (73–49 p.n.e.) Han Yuandi (48–33 p.n.e.) Han Chengdi (33–7 p.n.e.) Han Aidi (6–1 p.n.e.) Han Pingdi (1 p.n.e.–5) Ruzi Ying (6–8)
Dynastia Xin (9–23 n.e.)	Wang Mang (王莽) (9–23)
Kontynuacja Dynastii Han	Geng Shi Di (23–25)
Wschodnia Dynastia Han 25–220	Han Guangwudi (25–57) Mingdi (58–75) Han Zhangdi (77–88) Han Hedi (88–105) Han Shangdi (106) Han Andi (106–125) Shao Di, Markiz Beixiang (125) Han Shundi (125–144) Han Chongdi (144–145) Han Zhidi (145–146) Han Huandi (146–168) Han Lingdi (168–189) Shao Di, Hongnong Wang (189) Han Xiandi (189–220)