Gromada w Perseuszu
Gromada w Perseuszu (również Abell 426) – masywna gromada galaktyk znajdująca się w konstelacji Perseusza, w odległości 230 mln lat świetlnych od Ziemi. Gromada ta otrzymała klasę obfitości 2, gdyż zawiera ponad tysiąc galaktyk. Gromada w Perseuszu należy do Supergromady w Perseuszu-Rybach i jest jej głównym składnikiem.
W gromadzie Abell 426 dominują głównie duże galaktyki eliptyczne i soczewkowate, zawiera ona jednak również wiele galaktyk spiralnych. Galaktyki gromady są otoczone obłokiem gazu o temperaturze sięgającej milionów stopni. Dominującą galaktyką w gromadzie jest NGC 1275.
Gromada w Perseuszu była obiektem wielu badań. J. Brunzendorf i H. Meusinger w 1999 roku stworzyli główny katalog galaktyk wchodzących w skład gromady[1]. Na tej podstawie Richard Powell wykonał mapę gromady w Perseuszu.
Gromada w Perseuszu została również dokładnie zbadana w zakresie promieniowania rentgenowskiego oraz fal radiowych. Silnym radioźródłem oraz potężnym źródłem promieniowania rentgenowskiego jest duża galaktyka NGC 1275 zwana odpowiednio Perseusz A lub 3C 84[2]. Galaktyka ta jest źródłem pióropuszy gazu ciągnących się na 300 tysięcy lat świetlnych. Na zdjęciach wykonanych teleskopem Chandra pióropusze okazały się regionami o małym ciśnieniu gazu, które jest skutkiem zastąpienia gazu przez niewidoczne wysokoenergetyczne cząstki. Cząstki te są prawdopodobnie generowane w dżetach powstających w sąsiedztwie supermasywnej czarnej dziury. Powstające w ten sposób wysokoenergetyczne bąble łączą się i powiększają, tworząc, już w znacznym oddaleniu od czarnej dziury, gigantyczne pióropusze. Oddziaływania czarnej dziury tworzą fale dźwiękowe, które podgrzewają gaz w wewnętrznych regionach gromady nie dopuszczając do jego stygnięcia i do procesu gwałtownego tworzenia się gwiazd. Skutkiem tego procesu wzrost centralnej galaktyki gromady NGC 1275 został zahamowany[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Brunzendorf, H. Meusinger. The galaxy cluster Abell 426 (Perseus). A catalogue of 660 galaxy positions, isophotal magnitudes and morphological types. „Astronomy and Astrophysics Supplement”. 139, s. 141–161, październik 1999. DOI: 10.1051/aas:1999111. Bibcode: 1999A&AS..139..141B. (ang.).
- ↑ Mapa konturowa gromady w Perseuszu w zakresie promieniowania X.
- ↑ Dalekosiężny wpływ czarnej dziury. [w:] AstroNEWS [on-line]. 2005-12-04. [dostęp 2016-04-19].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Richard Powell: Supergromada w Perseuszu- Rybach (Perseus-Pisces). [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2010-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-18)].
- Gromada w Perseuszu w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia (8 maja 2009)
- Gromada w Perseuszu w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia (8 grudnia 2005)
- Gromada w Perseuszu w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia (25 października 2004)
- Mapa gwiazdozbioru Perseusza z zaznaczeniem pozycji Abell 426