Goral

Goral
	Naemorhedus
	C.H. Smith, 1827
	; Goral długoogonowy (Nemorhaedus caudatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	wołowate
Podrodzina	antylopy
Plemię	koziorożce
Rodzaj	goral
	Typ nomenklatoryczny
	Antilope goral Hardwicke, 1825
Synonimy
	Naemorhaedus: Jardine, 1836; Kemas Ogilby, 1837; Nemorhaedus: Hodgson, 1841; Nemorhedus: Agassiz, 1842; Nemorrhedus: J.E. Gray, 1843; Caprina J.A. Wagner, 1844; Nemorhoedus: Hodgson, 1847; Hemitragus Hoeven, 1855; Urotragus J.E. Gray, 1871; Nemorrhaedus: Trouessart, 1898;
Gatunki
	7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Goral^[12] (Naemorhedus) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji^[13]^[14]^[15].

Morfologia

Długość ciała 50–132 cm, długość ogona 7–20,3 cm, długość ucha 9,5–15 cm, wysokość w kłębie 50–75 cm; długość rogów 7,5–23,5 cm; masa ciała 20–47 kg^[14]^[16].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1827 roku angielski przyrodnik Charles Hamilton Smith w rozdziale poświęconym ssakom w publikacji dotyczącej królestwa zwierząt^[1]. Smith wymienił trzy gatunki – Antilope goral Hardwicke, 1825, Antilope duvaucelii C.H. Smith, 1827 (= Antilope goral Hardwicke, 1825) i Antilope sumatrensis C.H. Smith, 1827 (= Antilope sumatraensis Bechstein, 1799) – z których gatunkiem typowym jest Antilope goral Hardwicke, 1825.

Etymologia

Naemorhedus (Naemorhaedus, Nemorhaedus, Nemorhedus, Nemorrhedus, Nemorhoedus, Nemorrhaedus): łac. nemus, nemoris ‘las, gaj’; haedus ‘koziołek’^[17].
Kemas: gr. κεμας kemas ‘młody jeleń’^[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Antilope goral Hardwicke, 1825.
Caprina: łac. caprinus ‘jak koza, kozi’^[19]. Gatunek typowy: Wagner wymienił kilka gatunków – Antilope lanigera C.H. Smith, 1821 (= Rupicapra americana de Blainville, 1816), Capra rupicapra Linnaeus, 1758, Antilope crispa Temminck, 1836, Antilope sumatraensis Bechstein, 1799, Nemorhaedus thar^[e] Hodgson, 1831 i Antilope goral Hardwicke, 1825 – nie wyznaczając typu nomenklatorycznego.
Hemitragus: gr. ἡμι- hēmi- ‘pół-, mały’, od ἡμισυς hēmisus ‘połowa”’; τραγος tragos ‘kozioł’^[20].
Urotragus: gr. ουρα oura ‘ogon’; τραγος tragos ‘kozioł’^[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Antilope caudata Milne-Edwards, 1867.

Podział systematyczny

Badania cytochromu b wykazały bliskie pokrewieństwo Capricornis, Naemorhedus i Ovibos^[15]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[22]^[16]^[13]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[12]	Podgatunki^[14]^[13]^[16]	Rozmieszczenie geograficzne^[14]^[13]^[16]	Podstawowe wymiary^[14]^[16]^[f]	Status IUCN^[23]
Naemorhedus goral	(Hardwicke, 1825)	goral himalajski	2 podgatunki	przez Himalaje w Pakistanie (Kaszmir), północnych Indiach, Nepalu, Bhutanie i na niewielkim obszarze południowego Tybetu (Chińska Republika Ludowa)	DC: 82–120 cm DO: 7,5–20 cm MC: 35–42 kg	NT
Naemorhedus griseus	Milne-Edwards, 1871	goral szary	gatunek monotypowy	Chińska Republika Ludowa (Syczuan na północny wschód do Shanxi, Hubei i Henan, na wschód do Fujian, na południe do wschodniego Tybetu i Junnanu)	DC: 80–120 cm DO: 8–20 cm MC: 20–30 kg	NE
Naemorhedus evansi	(Lydekker, 1905)		gatunek monotypowy	Mjanma, Tajlandia (na wschód do Chiang Mai, na południe do Raheng), na północ do Chińskiej Republiki Ludowej (Junnan)	DC: 50–70 cm DO: 12–18 cm MC: 20–30 kg	NE
Naemorhedus caudatus	(Milne-Edwards, 1867)	goral długoogonowy	gatunek monotypowy	północno-wschodnia Chińska Republika Ludowa (Mongolia Wewnętrzna i Hebei, na wschód do Heilongjiang), Półwysep Koreański, Rosja (Kraj Nadmorski)l być może na zachódo skrajnie południowo-wschodniej Mongolii	DC: 106–135 cm DO: 13–18 cm MC: 24–47 kg	VU
Naemorhedus baileyi	(Pocock, 1914)	goral brunatny	gatunek monotypowy	południowo-środkowa Chińska Republika Ludowa (północno-wschodni Tybet i Junnan), północno-wschodnie Indie (Arunachal Pradesh w pobliżu granicy z Chińską Republiką Ludową i Mjanmą)	DC: 90–110 cm DO: 7–10 cm MC: 20–30 kg	VU
Naemorhedus cranbrooki	Hayman, 1961		gatunek monotypowy	wysokie góry w Mjanmie	DC: 90–110 cm DO: 7–10 cm MC: 20–30 kg	NE

Kategorie IUCN: NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również wymarły plejstoceński gatunek z Japonii^[24]:

Naemorhedus nikitini Shikama, 1949

Uwagi

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Niepoprawna późniejsza pisownia Naemorhedus C.H. Smith, 1827.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Naemorhedus C.H. Smith, 1827; Groves i Grubb sugerują, że poprawnie zlatynizowaną nazwą jest Nemorhaedus, jednak nie wszyscy autorzy są zgodni z takim stanowiskiem (np. Nowak, 1999; baza ITIS, IUCN).
↑ Młodszy homonim Caprina d’Orbigny, 1822 (Mollusca).
↑ Nowa nazwa dla Nemorhedus Agassiz, 1842; młodszy homonim Hemitragus Hodgson, 1841 (Bovidae).
↑ Podgatunek Capricornis sumatraensis.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b C.H. Smith: Synopsis of the species of the class Mammalia. W: G. Cuvier & E. Griffith (red.): The animal kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 5. London: G.B. Whittaker, 1827, s. 352. (ang.).
↑ W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 22: Mammalia. Ruminantia:–Part. II. Edynburg: W.H. Lizars, 1836, s. 97. (ang.).
↑ W. Ogilby. On the generic characters of Ruminants. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 4, s. 138, 1836. (ang.).
↑ B.H. Hodgson. Classified Catalogue of Mammals of Nepal, (corrected to end of 1841, first printed in 1832.). „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 10 (2), s. 913, 1841. (ang.).
↑ Mammalia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 22. (łac.).
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 166. (ang.).
↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 4: Die Nager (zweiter Abschnitt), Bahnlücker, Einhufer, Dickhäuter und Wiederkäuer. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1844, s. xi, 457. (niem.).
↑ B.H. Hodgson. On Various Genera of the Ruminants. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 697, 1847. (ang.).
↑ J. van der Hoeven: Handboek der dierkunde. Wyd. Tweede deel. T. 2. Amsterdam: J.C.A. Sulpke, 1855, s. 943. (niderl.).
↑ J.E. Gray. The Chinese long-tailed goat antelope (Urotrague caudatus). „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 8, s. 371, 1871. (ang.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 964. (łac.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 182. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 368. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 743–745. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Naemorhedus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 623–624. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 446.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 357.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 158.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 319.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 702.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
↑ T. Shikama. The Kuzuü ossuaries. Geological and palaeontological studies of the limestone fissure deposits, in Kuzuü, Totigi Prefecture. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 2nd series. 23, s. 111, 1949. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-2] Niepoprawna późniejsza pisownia Naemorhedus C.H. Smith, 1827.

[5] Niepoprawna późniejsza pisownia Naemorhedus C.H. Smith, 1827; Groves i Grubb sugerują, że poprawnie zlatynizowaną nazwą jest Nemorhaedus, jednak nie wszyscy autorzy są zgodni z takim stanowiskiem (np. Nowak, 1999; baza ITIS, IUCN).

[9] Młodszy homonim Caprina d’Orbigny, 1822 (Mollusca).

[12] Nowa nazwa dla Nemorhedus Agassiz, 1842; młodszy homonim Hemitragus Hodgson, 1841 (Bovidae).

[24] Podgatunek Capricornis sumatraensis.

[28] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Smith-1] C.H. Smith: Synopsis of the species of the class Mammalia. W: G. Cuvier & E. Griffith (red.): The animal kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 5. London: G.B. Whittaker, 1827, s. 352. (ang.).

[Jardine-3] W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 22: Mammalia. Ruminantia:–Part. II. Edynburg: W.H. Lizars, 1836, s. 97. (ang.).

[Ogilby-4] W. Ogilby. On the generic characters of Ruminants. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 4, s. 138, 1836. (ang.).

[Hodgson-6] B.H. Hodgson. Classified Catalogue of Mammals of Nepal, (corrected to end of 1841, first printed in 1832.). „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 10 (2), s. 913, 1841. (ang.).

[Agassiz-7] Mammalia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 22. (łac.).

[Gray-8] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 166. (ang.).

[Wagner-10] J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 4: Die Nager (zweiter Abschnitt), Bahnlücker, Einhufer, Dickhäuter und Wiederkäuer. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1844, s. xi, 457. (niem.).

[Hodgson1847-11] B.H. Hodgson. On Various Genera of the Ruminants. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 697, 1847. (ang.).

[hoe-13] J. van der Hoeven: Handboek der dierkunde. Wyd. Tweede deel. T. 2. Amsterdam: J.C.A. Sulpke, 1855, s. 943. (niderl.).

[Gray1871-14] J.E. Gray. The Chinese long-tailed goat antelope (Urotrague caudatus). „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 8, s. 371, 1871. (ang.).

[Trouessart-15] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 964. (łac.).

[miiz-16] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 182. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-17] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 368. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-18] C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 743–745. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-19] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Naemorhedus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).

[amw-20] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 623–624. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655602_446]-21] Palmer 1904 ↓, s. 446.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655513_357]-22] Palmer 1904 ↓, s. 357.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655314_158]-23] Palmer 1904 ↓, s. 158.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655475_319]-25] Palmer 1904 ↓, s. 319.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655858_702]-26] Palmer 1904 ↓, s. 702.

[mdd-27] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).

[29] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).

[shi-30] T. Shikama. The Kuzuü ossuaries. Geological and palaeontological studies of the limestone fissure deposits, in Kuzuü, Totigi Prefecture. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 2nd series. 23, s. 111, 1949. (ang.).

[1]