Goffer
Geomys | |||
Rafinesque, 1817[1] | |||
Przedstawiciel rodzaju – goffer równinny (G. bursarius) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj |
goffer | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Geomys pinetis Rafinesque, 1817 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
|
Goffer[9] (Geomys) – rodzaj ssaków z podrodziny Geomyinae w obrębie rodziny gofferowatych (Geomyidae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Meksyku[10][11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 115–280 mm, długość ogona 50–120 mm; masa ciała 78–400 g; samce są zazwyczaj większe i cięższe od samic[10][12].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1817 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w artykule poświęconym opisom siedmiu nowych rodzajów północnoamerykańskich czworonogów, opublikowanym w czasopiśmie The American Monthly Magazine and Critical Review[1]. Rafinesque wymienił dwa gatunki – Geomys pinetis Rafinesque, 1817 i Geomys cinerea Rafinesque, 1817 (= Mus bursarius G. Shaw, 1800) – nie wskazując gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1836 roku francuski chirurg i zoolog René Lesson na typ nomenklatoryczny wyznaczył goffera południowowschodniego (G. pinetis)[13].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Geomys: gr. γεω- geō- ‘ziemny’, od γη gē „ziemia, grunt”; μυς mus, μυός muos ‘mysz’[14].
- Diplostoma: gr. διπλοος diploos ‘podwójny’, od δυο duo ‘dwa’; στομα stoma, στοματος stomatos ‘usta’[15]. Gatunek typowy: Rafinesque wymienił dwa gatunki – Diplostoma alba Rafinesque, 1817 (= Mus bursarius G.K. Shaw, 1800) i Diplostoma fusca Rafinesque, 1817 = Mus bursarius G.K. Shaw, 1800) – z których gatunkiem typowym jest Diplostoma fusca Rafinesque, 1817 (= Mus bursarius G.K. Shaw, 1800).
- Saccophorus: gr. σακκος sakkos ‘worek’; φερω pherō ‘nosić’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mus bursarius G.K. Shaw, 1800.
- Pseudostoma: gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’; στομα stoma, στοματος stomatos ‘usta’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mus bursarius G.K. Shaw, 1800.
- Ascomys: gr. ασκος askos skóra przerobiona na worek’ (tj. kieszeń); μυς mus, μυός muos ‘mysz’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Ascomys canadensis H. Lichtenstein, 1825 (= Mus bursarius Shaw, 1800).
- Mamgeomyscus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju ssaków przedrostka Mam (od Mammalia)[19].
- Nerterogeomys: gr. νερτερος nerteros ‘niżej, poniżej’; rodzaj Geomys Rafinesque, 1817[7]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Geomys persimilis Hay, 1927.
- Parageomys: gr. παρα para ‘blisko, przy’; rodzaj Geomys Rafinesque, 1817[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Parageomys tobinensis Hibbard, 1944.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju goffer zaliczane są następujące występujące współcześnie gatunki[20][12][21]:
Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[9] | Podgatunki[10][21][12] | Rozmieszczenie geograficzne[10][21][12] | Podstawowe wymiary[10][12][a] | Status IUCN[22] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Geomys bursarius | (G.K. Shaw, 1800) | goffer równinny | 8 podgatunków | Kanada (skrajna południowa Manitoba), na południe przez środkowe Wielkie Równiny w Stanach Zjednoczonych do Nowego Meksyku i Teksasu | DC: 13,5–23 cm DO: 6–12 cm MC: 120–250 g |
LC | |
Geomys texensis | Merriam, 1895 | goffer ilasty | 3 podgatunki | Stany Zjednoczone (środkowy i południowo-środkowy Teksas) | DC: 12–21 cm DO: 5–8 cm MC: 155–215 g |
LC | |
Geomys jugossicularis | Hooper, 1940 | 2 podgatunki | Stany Zjednoczone (wschodnie Kolorado, południowo-zachodnia Nebraska i zachodnie Kansas) | DC: 11,5–19 cm DO: 5,5–10,5 cm MC: 160–185 g |
NE | ||
Geomys lutescens | Merriam, 1890 | gatunek monotypowy | Stany Zjednoczone (wschodni Wyoming, zachodnia Nebraska, południowo-zachodnia Dakota Południowa i północno-wschodnie Kolorado) | DC: 11,5–19 cm DO: 5,5–10,5 cm MC: 160–185 g |
NE | ||
Geomys arenarius | Merriam, 1895 | goffer pustynny | 2 podgatunki | południowo-środkowe Stany Zjednoczone (południowy Nowy Meksyk i zachodni Teksas) oraz sąsiadujący Meksyk (północno-wschodni Chihuahua) | DC: 13–22 cm DO: 5–10,5 cm MC: 165–255 g |
NT | |
Geomys knoxjonesi | R.J. Baker & Genoways, 1975 | goffer płowy | gatunek monotypowy | Stany Zjednoczone (zarośla w południowo-wschodnim Nowym Meksyku i przyległym zachodnim Teksasie) | DC: 11,5–19 cm DO: 5,5–10,5 cm MC: 160–185g |
LC | |
Geomys attwateri | Merriam, 1895 | goffer teksaski | 2 podgatunki | Stany Zjednoczone (trawy na wybrzeżu zatoki w południowo-wschodnim Teksasie) | DC: 13–17,5 cm DO: 5–7 cm MC: 130–160 g |
LC | |
Geomys personatus | F.W. True, 1889 | goffer brunatny | 6 podgatunków | południowo-wschodnie Stany Zjednoczone (nierównomiernie w południowym Teksasie, włącznie z wyspami Mustang i Padre) i północno-wschodni Meksyk (północno-wschodni Tamaulipas) | DC: 14–28 cm DO: 6–12 cm MC: 165–400 g |
LC | |
Geomys streckeri | W.B. Davis, 1943 | gatunek monotypowy | Stany Zjednoczone (południowo-zachodni Teksas (na północ od rzeki Rio Grande w hrabstwach Dimmit i Zavala)) | DC: 12–19 cm DO: 7,5–10,5 cm MC: 160–185 g |
NE | ||
Geomys tropicalis | A.E. Goldman, 1915 | goffer tropikalny | gatunek monotypowy | Meksyk (południowo-wschodni Tamaulipas (równiny nadmorskie wokół Altamiry i Tampico)) | DC: 12–18 cm DO: 6–9 cm MC: 130–250 g |
EN | |
Geomys breviceps | S.F. Baird, 1855 | goffer mniejszy | gatunek monotypowy | Stany Zjenoczone (północno-środkowa Luizjana (Mer Rouge, Parafia Morehouse)) | DC: 13–16 cm DO: 5–7 cm MC: 78–150 g |
LC | |
Geomys brazensis | W.B. Davis, 1938 | gatunek monotypowy | Stany Zjenoczone (południowo-wschodnia Oklahoma, południowo-zachodnie Arkansas, wschodnie Teksas (na wschód od rzeki Brazos) i zachodnia Luizjana) | DC: 13–16 cm DO: 5–7 cm MC: 78–150 g |
NE | ||
Geomys pinetis | Rafinesque, 1817 | goffer południowowschodni | 8 podgatunków (w tym 2 wymarłe) | Stany Zjednoczone (środkowa i południowa Alabama, środkowa i południowa georgia oraz północna i środkowa Floryda) | DC: 13–24 cm DO: 5,5–12 cm MC: 135–210 g |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Opisano również gatunki wymarłe[23]:
- Geomys adamsi Hibbard, 1967[24] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Geomys anzensis Becker & J.A. White, 1981[25] (Stany Zjednoczone; pliocen/plejstocen)
- Geomys bisulcatus Marsh, 1871[26] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Geomys carranzai (Lindsay & Jacobs, 1985)[27] (Meksyk; pliocen)
- Geomys garbanii J.A. White & Downs, 1961[28] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Geomys floralindae Martin, Peláez-Campomanes, Honey, Marcolini & Akersten, 2011[29] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Geomys paenebursarius Strain, 1966[30] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Geomys parvidens B. Brown, 1908[31] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Geomys persimilis Hay, 1927[32] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Geomys quinni McGrew, 1944[33] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Geomys smithi Hibbard, 1967[34] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Geomys tobinensis (Hibbard, 1944)[35] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Geomys tyrioni Martin, 2016[36] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rafinesque 1817 ↓, s. 45.
- ↑ Rafinesque 1817 ↓, s. 44.
- ↑ H. Kuhl: Beiträge zur Zoologie und vergleichenden Anatomie. T. 1. Frankfurt am Main: Verlag der Hermannschen Buchhandlung, 1820, s. 65. (niem.).
- ↑ T. Say: Journey by land from St. Louis to Council Bluff—Grand River—Plains at the sources of the Little Platte, the Nishnebottona. W: J. Edwin: Account of an expedition from Pittsburgh to the Rocky Mountains, performed in the years 1819 and '20. Cz. 1. Philadelphia: H.C. Carey and I. Lea, 1823, s. 406. (ang.).
- ↑ M.H.C.. Über äufsere Backentaschen an Nagethieren. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. 1822–1823, s. 20, 1825. (niem.).
- ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 26. (hiszp.).
- ↑ a b Ch.L. Gazin. The late Cenozoic vertebrate faunas from the San Pedro Valley, Ariz. „Proceedings of the United States National Museum”. 92 (3155), s. 507, 1942. (ang.).
- ↑ a b C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of southwestern Kansas. „Bulletin of the Geological Society of America”. 55 (6), s. 735, 1944. DOI: 10.1130/GSAB-55-707. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 223. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e M. Hafner: Family Geomyidae (Pocket Gophers). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 257–261. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Geomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-27].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 199–200. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Oiseaux et mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 5. Paris: Roret, 1836, s. 460. (fr.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 293.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 238.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 615.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 593.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 124.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 308–310. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Geomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-18]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra , Geomys Rafinesque, 1817, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-09-29] (ang.).
- ↑ Hibbard 1967 ↓, s. 120.
- ↑ J.J. Becker & J.A. White. Late Cenozoic geomyids (Mammalia: Rodentia) from the Anza-Borrego desert, southern California. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 1 (2), s. 212, 1981. DOI: 10.1080/02724634.1981.10011892. (ang.).
- ↑ O.Ch. Marsh. Notice of some new fossil mammals and birds from the Tertiary formation of the West. „The American journal of science and arts”. Third series. 2 (8), s. 121, 1871. (ang.).
- ↑ E.H. Lindsay & L.L. Jacobs. Pliocene small mammal fossils from Chihuahua, Mexico. „Paleontologia Mexicana”. 51, s. 15, 1985. (ang.).
- ↑ J.A. White & T. Downs. A new Geomys from the Vallecito Creek Pleistocene of California, with notes on variation in recent and fossil species. „Contributions in Science”. 42, s. 8, 1961. (ang.).
- ↑ R.A. Martin, P. Peláez-Campomanes, J.G. Honey, F. Marcolini & W.A. Akersten. Five million years of pocket gopher history in the Meade Basin of southwestern Kansas and northwestern Oklahoma. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (4), s. 870, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.576729. (ang.).
- ↑ W.S. Strain. Blancan mammalian fauna and Pleistocene formations, Hudspeth County, Texas. „Bulletin of the Texas Memorial Museum”. 10, s. 36, 1966. (ang.).
- ↑ B. Brown. The Conard Fissure, a Pleistocene bone deposit in northern Arkansas: with descriptions of two new genera and twenty new species of mammals. „Memoirs of the American Museum of Natural History”. 9 (4), s. 194, 1908. (ang.).
- ↑ O.P. Hay. The Pleistocene of the western region of North America and its vertebrated animals. „Carnegie Institution of Washington Publication”. 322B, s. 136, 1927. (ang.).
- ↑ P.O. McGrew. An early Pleistocene (Blancan) fauna from Nebraska. „Publication. Field Museum of Natural History”. 9 (2), s. 49, 1944. (ang.).
- ↑ Hibbard 1967 ↓, s. 116.
- ↑ C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of southwestern Kansas. „Geological Society of America Bulletin”. 55 (6), s. 736, 1944. DOI: 10.1130/GSAB-55-707. (ang.).
- ↑ R.A. Martin. Geomys tyrioni, a new species of early Pleistocene dwarf pocket gopher from the Meade Basin of southwestern Kansas. „Journal of Mammalogy”. 97 (3), s. 951, 2016. DOI: 10.1093/jmammal/gyw024. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- C.S. Rafinesque. Descriptions of seven new genera of North American Quadrupeds. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (1), s. 44–46, 1817. (ang.).
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- C.W. Hibbard. New rodents from the Late Cenozoic of Kansas. „Papers of the Michigan Academy of Science, Arts, and Letters”. 52, s. 115–131, 1967. (ang.).