Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego reżysera

Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego reżysera (ang. European Film Award for Best Director) − nagroda przyznawana dla najlepszego reżysera kina europejskiego w ramach Europejskich Nagród Filmowych. Przyznawana jest przez członków Europejskiej Akademii Filmowej już od pierwszej edycji rozdania nagród w 1988 roku^[1]. W latach 1990–2000 nagrody nie przyznawano.

Najczęściej nagradzanym twórcą z trzema statuetkami na koncie jest Austriak Michael Haneke. Nagrodę dwukrotnie zdobyli: Hiszpan Pedro Almodóvar, Włoch Paolo Sorrentino, Polak Paweł Pawlikowski i Szwed Ruben Östlund. Najwięcej nominacji otrzymał Almodóvar (6), a następnie Sorrentino (4). Wyróżnienie to otrzymały do tej pory cztery kobiety-reżyserki, z których pierwszą była Dunka Susanne Bier (2011).

Spośród polskich reżyserów, poza dwukrotną wygraną Pawła Pawlikowskiego (2014, 2018), nagrodę zdobył również Roman Polański (2010). Nominowani byli też: Maciej Dejczer (1989), Małgorzata Szumowska (2015), dwukrotnie Agnieszka Holland (2020, 2023)^[2], Jan Komasa (2020) i Jerzy Skolimowski (2022)^[3].

Laureaci i nominowani

1988−1989

1988	1989
Wim Wenders − Niebo nad Berlinem Terence Davies − Dalekie głosy, spokojne życie Louis Malle − Do zobaczenia, chłopcy Manoel de Oliveira − Kanibale Siergiej Paradżanow − Aszik Kerib	Géza Bereményi − Eldorado Teo Angelopoulos − Pejzaż we mgle Maciej Dejczer − 300 mil do nieba Wasilij Piczuł − Mała Wiera Jim Sheridan − Moja lewa stopa

1990–1999

Nagrody w latach 1990–1999 przyznawane nie były. Laureatów wyłaniać zaczęto z powrotem wraz z rokiem 2001.

2000–2009

2000	2001
Nagrody nie przyznano	Jean-Pierre Jeunet − Amelia José Luis Garci − You’re the One Péter Gothár − Paszport Ermanno Olmi − Rzemiosło wojenne François Ozon − Pod piaskiem Éric Rohmer − Angielka i książę
2002	2003
Pedro Almodóvar − Porozmawiaj z nią Marco Bellocchio − Czas religii Andreas Dresen − Na półpiętrze Aki Kaurismäki − Człowiek bez przeszłości Mike Leigh − Wszystko albo nic Ken Loach − Słodka szesnastka Roman Polański − Pianista Aleksandr Sokurow − Rosyjska arka	Lars von Trier − Dogville Wolfgang Becker − Good bye, Lenin! Nuri Bilge Ceylan − Uzak Isabel Coixet − Moje życie beze mnie Marco Tullio Giordana − Nasze najlepsze lata Michael Winterbottom − Na tym świecie
2004	2005
Alejandro Amenábar − W stronę morza Fatih Akın − Głową w mur Pedro Almodóvar − Złe wychowanie Teo Angelopoulos − Trylogia: płacząca łąka Nimród Antal − Kontrolerzy Agnès Jaoui − Popatrz na mnie	Michael Haneke − Ukryte Susanne Bier − Bracia Roberto Faenza − W biały dzień Álex de la Iglesia − Zbrodnia ferpekcyjna Paweł Pawlikowski − Lato miłości Cristi Puiu − Śmierć pana Lăzărescu Wim Wenders − Nie wracaj w te strony
2006	2007
Pedro Almodóvar − Volver Susanne Bier − Tuż po weselu Emanuele Crialese − Złote wrota Florian Henckel von Donnersmarck − Życie na podsłuchu Ken Loach − Kontrolerzy Michael Winterbottom i Mat Whitecross − Droga do Guantánamo	Cristian Mungiu − 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni Fatih Akın − Na krawędzi nieba Roy Andersson − Do ciebie, człowieku Stephen Frears − Królowa Kevin Macdonald − Ostatni król Szkocji Giuseppe Tornatore − Nieznajoma
2008	2009
Matteo Garrone − Gomorra Laurent Cantet − Klasa Andreas Dresen − W siódmym niebie Ari Folman − Walc z Baszirem Steve McQueen − Głód Paolo Sorrentino − Boski	Michael Haneke − Biała wstążka Pedro Almodóvar − Przerwane objęcia Andrea Arnold − Fish Tank Jacques Audiard − Prorok Danny Boyle − Slumdog. Milioner z ulicy Lars von Trier − Antychryst

2010–2019

2010	2011
Roman Polański − Autor widmo Olivier Assayas − Carlos Semih Kaplanoğlu − Miód Samuel Maoz − Liban Paolo Virzì − Coś pięknego	Susanne Bier − W lepszym świecie Jean-Pierre i Luc Dardenne − Chłopiec na rowerze Aki Kaurismäki − Człowiek z Hawru Béla Tarr − Koń turyński Lars von Trier − Melancholia
2012	2013
Michael Haneke − Miłość Nuri Bilge Ceylan − Pewnego razu w Anatolii Steve McQueen − Wstyd Paolo i Vittorio Taviani − Cezar musi umrzeć Thomas Vinterberg − Polowanie	Paolo Sorrentino − Wielkie piękno Pablo Berger − Śnieżka Felix Van Groeningen − W kręgu miłości Abdellatif Kechiche − Życie Adeli François Ozon − U niej w domu Giuseppe Tornatore − Koneser
2014	2015
Paweł Pawlikowski − Ida Nuri Bilge Ceylan − Zimowy sen Steven Knight − Locke Ruben Östlund − Turysta Paolo Virzì − Kapitał ludzki Andriej Zwiagincew − Lewiatan	Paolo Sorrentino − Młodość Roy Andersson − Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu Jorgos Lantimos − Lobster Nanni Moretti − Moja matka Sebastian Schipper − Victoria Małgorzata Szumowska − Body/Ciało
2016	2017
Maren Ade − Toni Erdmann Pedro Almodóvar − Julieta Ken Loach − Ja, Daniel Blake Cristian Mungiu − Egzamin Paul Verhoeven − Elle	Ruben Östlund − The Square Ildikó Enyedi − Dusza i ciało Aki Kaurismäki − Po tamtej stronie Jorgos Lantimos − Zabicie świętego jelenia Andriej Zwiagincew − Niemiłość
2018	2019
Paweł Pawlikowski − Zimna wojna Ali Abbasi − Granica Matteo Garrone − Dogman Samuel Maoz − Fokstrot Alice Rohrwacher − Szczęśliwy Lazzaro	Jorgos Lantimos − Faworyta Pedro Almodóvar − Ból i blask Marco Bellocchio − Zdrajca Roman Polański − Oficer i szpieg Céline Sciamma − Portret kobiety w ogniu

2020–2029

2020	2021
Thomas Vinterberg − Na rauszu Agnieszka Holland − Szarlatan Jan Komasa − Boże Ciało Pietro Marcello − Martin Eden François Ozon − Lato ’85 Maria Sødahl − Nadzieja	Jasmila Žbanić − Aida Julia Ducournau − Titane Radu Jude − Niefortunny numerek lub szalone porno Paolo Sorrentino − To była ręka Boga Florian Zeller − Ojciec
2022	2023
Ruben Östlund − W trójkącie Ali Abbasi − Holy Spider Lukas Dhont − Blisko Alice Diop − Saint Omer Marie Kreutzer − W gorsecie Jerzy Skolimowski − IO	Justine Triet − Anatomia upadku Matteo Garrone − Ja, kapitan Jonathan Glazer − Strefa interesów Agnieszka Holland − Zielona granica Aki Kaurismäki – Opadające liście
2024
Jacques Audiard − Emilia Pérez Andrea Arnold − Bird Pedro Almodóvar − W pokoju obok Mohammad Rasoulof − Nasienie świętej figi Maura Delpero − Vermiglio

Przypisy

↑ EFA Night 1988. European Film Awards. [dostęp 2022-12-28]. (ang.).
↑ Melanie Goodfellow: ‘Fallen Leaves’ & ‘The Zone Of Interest’ Top European Film Award Nominations In Main Categories. Deadline, 07.11.2023. [dostęp 2024-08-27]. (ang.).
↑ Daria Porycka: „IO”, „Film balkonowy” i „Inni ludzie” z nominacjami do Europejskich Nagród Filmowych. Dzieje.pl, 08.11.2022. [dostęp 2022-12-28]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Strona oficjalna

[1] EFA Night 1988. European Film Awards. [dostęp 2022-12-28]. (ang.).

[2] Melanie Goodfellow: ‘Fallen Leaves’ & ‘The Zone Of Interest’ Top European Film Award Nominations In Main Categories. Deadline, 07.11.2023. [dostęp 2024-08-27]. (ang.).

[3] Daria Porycka: „IO”, „Film balkonowy” i „Inni ludzie” z nominacjami do Europejskich Nagród Filmowych. Dzieje.pl, 08.11.2022. [dostęp 2022-12-28]. (pol.).

[1]

1980-2009	Wim Wenders (1988) Géza Bereményi (1989) Jean-Pierre Jeunet (2001) Pedro Almodóvar (2002) Lars von Trier (2003) Alejandro Amenábar (2004) Michael Haneke (2005) Pedro Almodóvar (2006) Cristian Mungiu (2007) Matteo Garrone (2008) Michael Haneke (2009)
2010-2029	Roman Polański (2010) Susanne Bier (2011) Michael Haneke (2012) Paolo Sorrentino (2013) Paweł Pawlikowski (2014) Paolo Sorrentino (2015) Maren Ade (2016) Ruben Östlund (2017) Paweł Pawlikowski (2018) Jorgos Lantimos (2019) Thomas Vinterberg (2020) Jasmila Žbanić (2021) Ruben Östlund (2022) Justine Triet (2023) Jacques Audiard (2024)

Obecnie przyznawane nagrody	Film Reżyser Scenarzysta Aktor Aktorka Operator Kompozytor Odkrycie roku Prix ARTE Prix UIPu Za Osiągnięcia Życia Nagroda Publiczności - najlepszy film Prix EUROIMAGE Za Osiągnięcia w Światowej Kinematografii Film animowany Montaż
Nagrody nieistniejące	Prix d’Excellence Film spoza Europy (Prix Screen International) Nagroda Publiczności - reżyser Nagroda Publiczności - aktorka Nagroda Publiczności - aktor Prix FIPRESCI
Ceremonie wręczenia nagród	1988 (1) 1989 (2) 1990 (3) 1991 (4) 1992 (5) 1993 (6) 1994 (7) 1995 (8) 1996 (9) 1997 (10) 1998 (11) 1999 (12) 2000 (13) 2001 (14) 2002 (15) 2003 (16) 2004 (17) 2005 (18) 2006 (19) 2007 (20) 2008 (21) 2009 (22) 2010 (23) 2011 (24) 2012 (25) 2013 (26) 2014 (27) 2015 (28) 2016 (29) 2017 (30) 2018 (31) 2019 (32) 2020 (33) 2021 (34) 2022 (35) 2023 (36) 2024 (37)