Eugeniusz Grabda

Eugeniusz Grabda

prof. zw. dr hab. dr h.c. multi Eugeniusz Grabda (1908 – 1997)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	18 kwietnia 1908 Warszawa
Data i miejsce śmierci	12 maja 1997 Szczecin
profesor nauk weterynaryjnych
Specjalność: choroby ryb, ichtiologia, parazytologia
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1945 UMCS
Profesura	1954
Doktor honoris causa Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie – 1975 Akademia Rolnicza w Szczecinie – 1989
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie Akademia Rolnicza w Szczecinie
Rektor WSR w Olsztynie (1958–1961)
Odznaczenia
[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Eugeniusz Grabda (ur. 18 kwietnia 1908 w Warszawie^[2], zm. 12 maja 1997 w Szczecinie) – polski profesor nauk rolniczych w zakresie ichtiologii, chorób ryb i parazytologii^[3], nauczyciel akademicki, doktor honoris causa multi.

W 1934 po studiach przyrodniczych na Wydziale Biologii i Weterynarii Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie zoologii z anatomią porównawczą, a w 1937 – absolutorium z weterynarii na tym uniwersytecie^[3]. Bezpośrednio po studiach został przyjęty na stanowisko asystenta w Katedrze Histologii i Embriologii^[4]. W kwietniu 1939 otrzymał stypendium specjalizacyjne w zakresie chorób ryb w pracowni parazytologa K. Janickiego u profesora Franciszka Staffa. W 1947 wstąpił do PPS, w latach 1948 – 1980 należał do PZPR^[1]. W 1949 otrzymał dyplom lekarza weterynarii. Stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych w zakresie parazytologii uzyskał w 1945 na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie na podstawie rozprawy doktorskiej pt. O budowie i powstawaniu cysty u przywry Nematobothrium sardae. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1963 – tytuł profesora zwyczajnego.

W latach 1952–1954 kierował Katedrą Zoologii Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. Od 1954 do 1966 był kierownikiem Katedry Ichtiobiologii i Zakładu Chorób Ryb WSR w Olsztynie. W latach 1958 – 1961 był rektorem WSR w Olsztynie. Od 1966 przeniósł Wydział Rybacki z Olsztyna do Akademii Rolniczej w Szczecinie, gdzie do 1969 był prorektorem ds. nauki oraz kierownikiem Katedry Ichtiobiologii. Wypromował 16 doktorów.
Z żoną Jadwigą (doktor zoologii) miał cztery córki: Bożenę (prof. nauk biologicznych w zakresie parazytologii), Danutę (mgr inż. rybactwa), Hannę (dr inż. zootechniki) i Kalinę (mgr inż. rybactwa).

Miał młodszego brata Mariana Antoniego Grabdę (1911-1999) ps. „Marian”, który brał udział w Powstaniu warszawskim jako kapral podchorąży Armii Krajowej^[5].

Profesor Eugeniusz Grabda został pochowany na szczecińskim cmentarzu Centralnym (kwatera 73c)^[6].

Prace naukowe dotyczyły głównie ichtiologii i parazytologii ryb

• Recherches sur un parasite de l'ćcrevisse (Potamobius fluviatilis L.) connu sous le nom Pserospermium haeckeli HIgd. „Memoire de l'Acad. Pol. Sc. Math. Natur.” 1934, B-6, s.123-142
• O budowie i powstawaniu cysty u przywry Nematobothrium sardae G. A. et W. G. Mac Callum 1916 (Didymozoonidae) ze skrzel Sarda sarda Bloch z Morza Czarnego. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa” 1947, 13, s.165-179
• Cykl roczny wydalania jaj nicieni z koni. „Med. Weter.” 1951, 7(4) (wsp. D. Dobrowolska)
• Ścięgorza (Ligula intestinalis L.) i jej znaczenie dla gospodarki rybackiej. „Med. Weter.” 7(6), 1951, s.377-378
• O właściwą pozycję technika w służbie weterynaryjnej. „Życie Weter.” 1952, 27(1)
• Polskie mianownictwo parazytologiczne. „Pamiętnik III Zjazdu Parazytologicznego”, 1952
• Przyczynek do poznania fauny pasożytniczej salamandry plamistej (Salamandra salamandra L.) z okolic Bielska. „Fragm. Faun. Musei Zool. Pol.” 1953, 6 (14), s.243-247 (wsp. J. Grabda)
• Próby stosowania czterochlorku węgla (CCl₄) metodą zastrzyków podskórnych u owiec zamotyliczonych. „Med. Weter.” 1954, 10(12), s.703-705 (wsp. J. Grabda)
• Degeneration adipeuse du foie chez l′anguille anguille Anguilla anguilla (L.). „Acta Icht. Pisc.” 1972, 2(1), s.69-76
• Experimental methemoglobinemia in rainbow trout. „Acta Icht. Pisc.” 1974, 4(2), s. 43-71 (wsp. T. Einszporn-Orecka, C. Felińska, R. Zbanyszek)
• Fungi-related outgrowths on pterygophores of single fins of Lepidopus caudatus (Euphrasen, 1788) (Pisces: Trichiuridae). „Acta Icht. Pisc.” 1982, 12(1), s.87-105
• Eimeria jadvigae n.sp. (Apicomplexa: Eucoccidia), a parasite of swimming bladder of Coryphaenoides holotrachys (Günther, 1887) off the Falklands. „Acta Icht. Pisc.” 1983, 13(2), s.131-140
• Bibliographic note: Guide to the parasites of fishes of Canada. Eds. L. Margolis, Z. Kabata. „Acta Icht. Pisc.” 1985, 15(2), s.251-252

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1993)^[7]
• Medal im. Profesora Kazimierza Demela (1992)^[8]
• Złota Odznaka ZNP (1974)^[9]
• Tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (1975)^[10]
• Tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie (1989)^[11]

• Wielka Encyklopedia PWN Warszawa 2002
• Grabda Eugeniusz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-10-13] .