Dywizjon Minowców

Dywizjon Minowców – dywizjon minowców Marynarki Wojennej II RP.

Dywizjon Minowców wywodził się z utworzonego w 1921 roku Dywizjonu Ćwiczebnego, będącego pierwszym zespołem taktycznym polskiej floty^[1]. W jego skład wchodziły cztery trałowce typu FM i dwie kanonierki (ORP „Generał Haller” i ORP „Komendant Piłsudski”)^[2]. 1 kwietnia 1930 nazwę Dywizjonu Ćwiczebnego zmieniono na Dywizjon Minowców^[2]. W jego skład wchodził także tymczasowo torpedowiec ORP „Podhalanin”^[2]. W październiku 1931 roku wycofano jednak ze służby trałowce typu FM, stanowiące główne siły Dywizjonu, z powodu zużycia^[2].

Z dniem 20 stycznia 1936 roku szef Kierownictwa Marynarki Wojennej wznowił działalność Dywizjonu Minowców. Dowództwo dywizjonu liczyło pięciu oficerów i pięciu podoficerów, a każda z załóg trałowca – dwóch oficerów oraz 26-27 podoficerów i marynarzy. Dowódca dywizjonu podlegał bezpośrednio dowódcy Floty, kontradmirałowi Józefowi Unrugowi^[3].

W lipcu 1939 roku dywizjon został podporządkowany dowódcy Morskiej Obrony Wybrzeża, komandorowi Stefanowi Frankowskiemu^[4].

Dywizjon został zmobilizowany, zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” w okresie zagrożenia, w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym. Jednostką mobilizującą była Komenda Portu Wojennego Gdynia^[5].

W kampanii wrześniowej dywizjon walczył w obronie Wybrzeża.

Decyzją Ministra Obrony Narodowej Antoniego Macierewicza z 13 czerwca 2017 roku 13 Dywizjon Trałowców im. admirała floty Andrzeja Karwety przejął dziedzictwo tradycji Dywizjonu Ćwiczebnego i Dywizjonu Minowców^[6].

Poniżej przedstawiono organizację i obsadę personalną dyonu w dniu 31 sierpnia 1939 roku. Obok nazwy okrętu, w nawiasach, podano znak taktyczny i datę wcielenia do MW.

Dowództwo Dywizjonu Minowców

• dowódca dywizjonu – kmdr ppor. Zdzisław Boczkowski
• oficer flagowy – por. mar. Roman Potocki
• oficer mechanik – por. mar. Kazimierz Rekner

ORP „Jaskółka” („J”, 27 VIII 1935)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Tadeusz Borysiewicz
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Wacław Bielina-Bielinowicz
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Piotr Cegielski

ORP „Mewa” („M”, 25 X 1935)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Wacław Lipkowski
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Zbigniew Mielczarek
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Zbigniew Sokołowski

ORP „Rybitwa” („R”, 21 XII 1935)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Kazimierz Miładowski
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Mieczysław Wróblewski
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Józef Górny

ORP „Czajka” („C”, 10 II 1936)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Aleksy Czerwiński
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. Jan Pęski
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Julian Ochman

ORP „Czapla” (31 VIII 1939)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Eligiusz Ceceniowski
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Kazimierz Wróblewski
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Mieczysław Umiejewski

ORP „Żuraw” (31 VIII 1939)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Robert Kasperski
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Klemens Kolasa (po wojnie dowódca okrętu)
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Zbigniew Smoleński

Grupa kanonierek
ORP „Generał Haller” („H”, 17 IV 1921)

• dowódca grupy i dowódca okrętu – kpt. mar. Stanisław Mieszkowski
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Jerzy Żytowiecki
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Stanisław Żochowski

ORP „Komendant Piłsudski” („P”, 29 XII 1920)

• dowódca okrętu – kpt. mar. Mieczysław Jacynicz
• zastępca dowódcy okrętu – ppor. mar. Michał Anaszkiewicz
• oficer wachtowy – bosm. pchor. Ludwik Zaborski

• kmdr por. Hugo Pistel (28. 11. 1920 – 1. 1. 1922)^[7]
• kmdr por. Jan Stankiewicz (1. 1. 1922 – 1. 3. 1924)^[7]
• kmdr por. Jerzy Łątkiewicz (1. 3. 1924 – 14. 9. 1924)^[7]
• kmdr por. Eugeniusz Solski (1924 – 1928)^[7]
• kmdr por. Adam Mohuczy (1928 – 27. 9. 1932)^[7]

• kpt. mar. Wiktor Łomidze (p.o. 20 I – 1 II 1936^[3])
• kmdr ppor. Henryk Eibel (od 1- 8 II 1936^[3] → zastępca dowódcy Flotylli Pińskiej)
• kpt. mar. Zdzisław Boczkowski (p.o. II – VI 1936)^[8]
• kmdr ppor. Stanisław Nahorski (9 XII 1936 – 29 XII 1937)
• kmdr ppor. Aleksander Hulewicz (30 XII 1937 – III 1938)
• kmdr ppor. Kazimierz Szalewicz (VI 1938 – 17 VII 1939)
• kmdr ppor. Zdzisław Boczkowski (18 VII – 1 X 1939)

• Trałowce typu „Jaskółka”
• Trałowce w polskiej Marynarce Wojennej

• Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Zarys dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83110822022.
• Zdzisław Waśko, Rafał Witkowski, Regularne jednostki Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, wyposażenie, metryki okrętów i oddziałów lądowych Marynarki Wojennej, Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej t. 10, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1976, wyd. I.
• Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
• Janusz Janik. Dywizjon Ćwiczebny 1920-1930. „Okręty Wojenne”. 2/2011. XVIII (106), s. 27–31, marzec-kwiecień 2011. ISSN 1231-014X. 
• Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918–1947). W: Jan Kazimierz Sawicki: Kadry morskie Rzeczypospolitej. T. V. Gdynia: 2011. ISBN 978-83-932722-0-4.