Dyskusja:Tornado

Po dyskusji zakończonej 25 września 2008 artykułowi Tornado przyznano status Dobrego Artykułu.
Zobacz dyskusję

Ten artykuł jest efektem integracji z innym artykułem Wikipedii. Zawarta tu treść pochodzi częściowo z artykułu Trąba powietrzna (wersja). Zobacz pełną listę autorów tego artykułu.
Treści pochodzące z Wikipedii są oparte na licencji Creative Commons 4.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.

Dodałem wzmiankę o polskich tornadach już w średniowieczu, bo irytuje mnie powszechne stwierdzenie "tego u nas nie było". Niestety, chwilowo nie jestem w stanie podać bazowych źródeł (ale mam zamiar drążyć dalej), niemniej informacja pochodzi z niemieckich badań na temat tornad w przeszłości.

Myślę, że warto by też sprostować mit o coraz większej ilości tornad - w Polsce nadal mamy średnio 3-4 tornada rocznie, i tu się nic nie zmienia od wielu, wielu lat. Faktem natomiast jest, że czynią one coraz dotkliwsze szkody w dobytku ludzkim, ale nie ma to nic wspólnego z częstością ich występowania.

• Oczywiście tornada były zawsze. A o tym, że kiedyś też były silne świadczy to z Lublina. Najsilniejsze w polskiej historii. A co do tego, czy tornad jest coraz więcej też mam pewne wątpliwości. W skali historycznej jest ich porównywalna ilość, ale mam wrażenie, że w ciągu ostatnich 2-3 lat nasiliła się ich intensywność. Trzeba będzie poszperać w fachowych artykułach, może coś się znajdzie. 1123581321 (dyskusja) 10:08, 3 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]

Wycinam fragment: dnia 20 lipca 2007r. pod Częstochową przeszło tornado. zniszczyło ponad 700 domów, 7 osób rannych. Według najnowszych danych, w gminach Kłomnice, Mstów i Rędziny trąba powietrzna uszkodziła 97 budynków mieszkalnych, z których 31 zostało pozbawionych dachów, a także 87 budynków gospodarczych. Kolejne 80 budynków gospodarczych ma drobne uszkodzenia dachów. Żywioł wyrządził też szkody w gminie Mykanów, gdzie grad uszkodził 120 szklarni. Poszkodowanych zostało siedem osób.

Sama mieszkam w Częstochowie i się strasznie bałam widziałam je na własne oczy. "

IMHO nadaje się jako ciekawostka, po drobnej korekcie oczywiście, bo tornado tudzież trąba powietrzna to nadal rzadkie zjawisko w naszym kraju.

Może ja se czepiam ale nie ma opisu skali F6. Albo w ogóle jej nie ma? No ale naukowcy wpowadzili już F-12... F6 gdzieniegdzie było ale F12... to dzięki bogu nie prędkość watru w F12 to 1800km/h czy jakoś tak

• Widzisz, teoretycznie opis jest aż do F12, ale w praktyce skala funkcjonuje tylko w zakresie od F0 do F5. F6 rzeczywiście jest problematyczne: zostało opisane, ale nigdy nie zanotowano tornada w takiej skali lub mówiąc inaczej identyfikacja takiego tornada jest bardzo trudna ze względu na totalne zniszczenia jakie zostawia F5. A co za tym idzie jest już niewiele miejsca na podziałce zniszczeń dla tornad jeszcze silniejszych. Chociaż faktem jest, że niektóre z największych w dziejach tornad (trzystanowe czy oclahoma maj 1999) są określane mianem F5/F6. Szukam w różnych źródłach i w niektórych z nich F6 jest, a w niektórych F6 nie jest uwzględnione. Więc skala aż do F6 nie musi być zawarta w niniejszym artykule, ale jej uwzględnienie błędem oczywiście nie będzie. 1123581321 (dyskusja) 15:25, 2 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]
• Bo obecnie nie ma czegoś takiego jak F6 i więcej. Od 2007 roku oficjalnie używa się skali EF (Enchanced Fujita Scale), która zakłada stopnie od EF0 do EF5, pokrywające się ze "starymi" F0 - F5 (zapewne stąd bierze się nieścisłość - używanie skali EF a podawanie stopnia jako "F"). Skala Fujity została wprowadzona między innymi aby wypełnić lukę między skalą Beauforta a skalą Macha, stąd stopnie aż do F12. Co ciekawe, w artykule (a właściwie w całej polskiej Wikipedii) słowa nie ma o europejskiej skali TORRO.
  • Skala EF jest teraz obowiązującą skalą w USA i nie pokrywa się absolutnie ze starą skalą Fujity (stopień EF5 zaczyna się mniej więcej od tej prędkości, gdzie w starej skali zaczynało się F4). Poza tym w większości pozostałych rejonów świata (nawet w Kanadzie!) używa się starej skali Fujity. Skala TORRO jest zupełnie odmienną skalą od wyżej wymienionych (skala prędkości, a nie zniszczeń) i z tego co wiem największe użycie ma w Wielkiej Brytanii. Ale rzeczywiście powinno się o niej wspomnieć w tym artykule. A jeśli uważasz, że powinna być w polskiej wikipedii to napisz artykuł, nikt ci nie broni ;)1123581321 (dyskusja) 09:38, 30 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]
    • Zrobiłem co należy, jest już opis wszystkich skal1123581321 (dyskusja) 15:55, 30 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]

Nie warto by wspomnieć, że najszybsze tornado pojawiło się pod Lublinem i jego prędkość mogła wynosić nawet 522km/h. Niestety (wziąwszy po uwagę czas, w którym się pojawiło) jest to prędkość oszacowana a nie zmierzona (ale na podstawie dokumentacji, została także potwierdzona przez współczesnych naukowców). Ten przypadek jest dość dobrze opisany, więc nie powinno być problemu z cytowaniem/źródłami.

• Ten przypadek niestety nie jest dobrze opisany. Tę informację rozpowszechnia jedynie IMiGW, nie ma żadnych dowodów, aby to potwierdzić. Chociaż nie, dowody są, ale obalające - zdjęcia z gazet (Ziemia Lubelska i Głos Lubelski), które w tamtym czasie informowały o zdarzeniu przedstawiają zniszczenia absolutnie nieodpowiadające tym, jakie powinny wystąpić po tornadzie o takiej sile. Cóż, uważam, że opis zawierający rewelację, jakoby tornado z Lublina mogło być najsilniejszym w historii, powinien zostać usunięty, zwłaszcza, że artykuł został już nagrodzony.

Przede wszystkim wyjaśnienie: tornado to pojęcie ogólniejsze, które może odnosić się do:

• tornad właściwych związanych z mezocyklonami (powstają w superkomórkach). Głównie w US, ale u nas też występują, choćby ostatnio na autostradzie A4, to najsilniejsze i najbardziej niszczycielski rodzaj tornada (zniszczenia do F5)
• trąb powietrznych, czyli tornadach występujących w chmurach burzowych (najczęściej we frontach burzowych), ale nie związanych z żadnym mezocyklonem (i superkomórką, co za tym idzie). Są słabsze od tych opisanych powyżej (zniszczenia do F3)
• trąb wodnych

A więc trąba powietrzna jest tornadem, ale tornado nie musi być trąbą powietrzną! To tak jak kwadrat i czworokąt :P Ostatnie wielkie tornado F3 w Opolskim było związane z mezocyklonem, który się wytworzył w potężnej superkomórce burzowej przetaczającej się przez nas kraj. A więc nazywanie tego trąbą powietrzną to największy błąd! Ale błędem nie jest nazywanie trąb powietrznych tornadem. W najbliższym czasie postaram się rozszerzyć ten artykuł do przyzwoitych, jak na ważność tego terminu, rozmiarów. To tyle, pozdrawiam ;) 1123581321 (dyskusja) 20:52, 19 sie 2008 (CEST)[odpowiedz]

Przyznaję mój błąd. Trąba powietrzna to określenie ogólne, jak tornado. A istnieje podział na tornada superkomórkowe i tornada 'landspout' (jak się dowiedziałem z pewnego źródła landspout to nie to samo co trąba powietrzna)--1123581321 (dyskusja) 17:46, 22 sie 2008 (CEST)[odpowiedz]

Artykuł to jedno wielkie pomieszanie z pomernadniem. Autorzy operują sobie pojęciem "tornado" i "trąba powietrzna" bez zastanowienia. Przetłumaczenie terminów z angielskiej wikipedi nie sprawdzi sie bo w Polsce jest inna terminologia!

Przytaczam cytat z ksiażki "Meteorologia dla geografów", PWN, Warszawa 2000, Alojzy Woś

" Trąby powietrzne i tornada są wirami o małej średnicy, mają postać lejka złączonego szerszym końcem z chmurą burzową, którego dolna część sięga przestrzeni lądu lub morza. Trąby powstają głównie pojedynczo i są zjawiskami krótkotrwałymi. Prędkości wiatru w trąbach powietrznych dochodzą do kilkudziesięciu metrów na sekundę. Często towarzyszy temu zjawisku gwałtowny opad i wyładowania elektryczne. Wirowy ruch powietrza w trąbie jest wywołany dużymi różnicami w ciśnieniu powietrza pomiędzy jej centrum a skrajem. Wyraźnie sprzyjające warunki do tworzenia się trąb to: chwiejny stan równowagi - duże, pionowe gradienty temperatury powietrza.

Tornado to nazwa trąby powietrznej występującej w Ameryce Północnej. Najczęściej tornado pojawia się wiosną i na początku lata w godzinach popołudniowych. Trąby powietrzne zaliczane są do zjawisk pogody wzbudzających lęk ze względu na dużą siłę niszczącą. Obszar zniszczeń może obejmować dziesiątki kilometrów kwadratowych. "''

Polskie i angielskie tornado to całkiem inne pojęcia! To że klimatolodzy polscy nie używają pojęcia "tornado w polsce" nie wynika z tego, ze nie wiedza co to mezocyklon, tylko to, że polska terminologia inaczej definiuje to pojęcie!

Ten błąd w wikipedii trzeba poprawić jak najszybciej bo nie widze zeby ten artykuł zasługiwał na jakąś nagrodę.

Hmmm. A na czym wg ciebie polega różnica taka wielka między tymi zjawiskami??? Bo z tego co tu napisałeś widać jedynie, że:

• Tornado to określenie używane w anglojęzycznych krajach do określenia czegoś co się u nas zwykle nazywa trąbami powietrznymi (nic nowego, w artykule o tym pisze), a nie wynika z tego, że to różne zjawiska meteorologiczne (!) Oczywistym jest, że chodzi o to samo.
• "Trąby powstają głównie pojedynczo i są zjawiskami krótkotrwałymi. Prędkości wiatru w trąbach powietrznych dochodzą do kilkudziesięciu metrów na sekundę..." Ogólny opis nie wnoszący nic nowego do opisu trąb (tornad). Nie widzę w tym opisie nic sprzecznego z artykułem. W artykule wspomniane jest zarówno o niestabilnej atmosferze, jak i o pionowym gradiencie temperatur jako czynniki sprzyjające rozwojowi tornad.
• Z tego wszystkiego wnioskuję, że razi cię fakt nazywania tego artykułu Tornado. Uważasz, że taka nazwa nie może mieć miejsca w określeniu tego zjawiska ogólnie jako, że w Polsce używa się nazwy Trąba powietrzna. Mam rację? Tymczasem podziały językowe się zacierają i przesadna jest twoja krytyka artykułu dotycząca tego, że Tornadami nazywać się powinno tylko tą część zjawisk, która występuje w anglojęzycznych krajach. Zwłaszcza jeśli wiadomo, że mówimy o tym samym zjawisku. 1123581321 (dyskusja) 19:14, 20 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]

Dodam jeszcze, żebyś nie sugerował się moją wypowiedzią z 19 sierpnia w dyskusji, która jest błędna (co zresztą przyznałem). Zerknij w artykuł. Podział na tornada (vel trąby powietrzne) powstałe z superkomórek i niesuperkomórkowe (czyt. landspout) obowiązuje na całym świecie. To, że w polskich źródłach jest o tym mało to inna sprawa. Więc nie możesz się tego czepiać. Zarówno na początku artykułu w definicji jak i w dziale Tornada w Polsce jest WYRAŹNIE zaznaczone, że u nas tego typu zjawiska określa się mianem trąby powietrznej. Jednak wiadomo, że chodzi o ten sam fenomen meteorologiczny. Więc dziwi mnie aż takie twoje czepianie się określenia Tornado. Ale Rozumiem, że nie pasuje ci nazwa Tornado w jednym z zdaniu z terminem w Polsce. Zrobić mogę tyle, że nazwę działu Tornada w Polsce zmienię na Trąby powietrzne w Polsce. To wszystko.1123581321 (dyskusja) 14:35, 22 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]

tornado to nazwa zjawiska atmosferycznego w ameryce. tyle znaczy to slowo. podobnie jak tajfun i huragan jest zwiazane z miejscem wystepowania. jednmoczesnie jest chyba jasne, ze z czasem z powodu nieznajomosci slowa przez przecietnego polaka (takze wikipedysty) zmieni ono znaczenie Kbsc (dyskusja) 17:45, 22 wrz 2008 (CEST)[odpowiedz]

Dlatego powinno się nazywać TRĄBA POWIETRZNA, po polsku! Drzewianin (dyskusja) 21:06, 15 lip 2012 (CEST)[odpowiedz]

w rozdziale 4 Procesy fizyczne i cykl rozwoju tornad pod rysunkiem jest komentarz. zaczyna się od "struktóra..." proponuję zmienić na "struktura" pozdrawiam,geo

• Niestety jest to bardzo problematyczna kwestia. Powinna zostać raz na zawsze uregulowana przez specjalistów, zarówno meteorologów, jak i językoznawców. Może już została? Nie czuję się żadnym autorytetem, ale nawet tak rzetelne źródło wiedzy jak Słownik języka polskiego PWN podaje błędną definicję: tornado «trąba powietrzna występująca nad Zatoką Meksykańską i na Kubie, głównie wiosną i latem» [1] Czyli za tym źródłem można stwierdzić, że Tri-State Tornado nie było tornadem (czy tam serią tornad), skoro przeszło przez Missouri, Illinois i Indianę, z dala od Zatoki? Encyklopedia PWN podaje już raczej sensowne informacje [2] i traktuje te określenia jako synonimy: „tornado [hiszp.], trąba powietrzna, intensywny wir powietrzny (czasami układ wirów) sięgający powierzchni Ziemi, związany z chmurą burzową Cumulonimbus (burza).” Osobiście uważam, że tak właśnie jest właściwie: Amerykanie mają tornado i twister, Polacy mogliby mieć określenia: tornado, trąba powietrzna, potocznie lejek. To w sumie korzystne – można używać ich zamiennie i np. uniknąć powtórzeń w tekście. Jeśli chodzi o istotę mechanizmu powstawania, polskie czy francuskie tornada nie różnią się od amerykańskich czy południowoafykańskich. Tornada superkomórkowe (mezocyklonalne) tworzą się w superkomórkach burzowych, a tornada typu landspout (trąby lądowe) w niemezocyklonalnych chmurach Cumulonimbus i mocno rozbudowanych chmurach Cumulus. Tyle że ze względu na specyfikę klimatu Stanów Zjednoczonych są tam znacznie częstsze i silniejsze. Częściej występują dogodne warunki do ich rozwoju. Poza tym brak większych różnic. Dlatego nie rozumiem, po co wprowadzać podziały na państwa czy regiony odnośnie zagadnień przyrodniczych, które są na całym świecie co do zasady te same. To komplikacja. Niestety poziom polskiej wiedzy na temat tego zjawiska stoi wciąż na dość niskim poziomie, przynajmniej w powszechnej świadomości, dlatego należałoby się jakieś oficjalne i jednoznaczne ustalenie zasady. – Logi Aer Dyskusja 17:00, 2 lut 2021 (CET)[odpowiedz]

DA. Bardzo dokładny artykuł (prawdopodobnie tłumaczony z en.wiki) . Czy ma szanse na medal? Bo zastanawiam się, czy go tam nie zgłosić. 14:51, 28 mar 2009 (CET)

trochę mało przypisów w porównaniu do medalowej en.wiki. D kuba dyskusja 19:26, 1 kwi 2009 (CEST)[odpowiedz]

https://en.wikipedia.org/wiki/2011_Super_Outbreak Marcin862 (dyskusja) 17:46, 24 cze 2016 (CEST)[odpowiedz]

Nie jestem ekspertem, ale wydaje mi się, że przydałby się jakiś przypis do fragmentu artykułu dot. wyglądu tornada, a ściślej białej jego barwy za którą rzekomo odpowiada pokrywa śnieżna. Nie słyszałem nigdy o tornadach na terenach górskich i wydaje mi się, że takie zjawisko, dość niestabilne, nie mogłoby zaistnieć w górach ze względu na różnice wysokości a co za tym idzie zmiany ciśnienia i gęstości powietrza. Poza tym temperatura występująca na wysokościach powyżej granicy wiecznego śniegu również nie byłaby czynnikiem sprzyjającym. Tak mi się bynajmniej wydaje.

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.crh.noaa.gov/oax/archive/hallam/hallam.php (archiwum)
  • In Tornado on 2018-12-03 06:27:06, Exception while connecting.
  • In Tornado on 2019-02-26 00:41:56, Exception while connecting.

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
http://web.archive.org/web/20140820095200/http://www.crh.noaa.gov/oax/archive/hallam/hallam.php

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.crh.noaa.gov/grr/science/20050629/ (archiwum)
  • In Tornado on 2018-12-03 06:27:36, Exception while connecting.
  • In Tornado on 2019-02-26 00:42:09, Exception while connecting.

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
http://web.archive.org/web/20131022033450/http://www.crh.noaa.gov/grr/science/20050629/

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.crh.noaa.gov/fsd/?n=tor2006may02_environment (archiwum)
  • In Tornado on 2018-12-03 06:27:36, Exception while connecting.
  • In Tornado on 2019-02-26 00:42:12, Exception while connecting.

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
http://web.archive.org/web/20131022033112/http://www.crh.noaa.gov/fsd/?n=tor2006may02_environment

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.crh.noaa.gov/lmk/soo/presentations/tornadogenesis.pdf (archiwum)
  • In Tornado on 2018-12-03 06:28:52, Exception while connecting.
  • In Tornado on 2019-02-26 00:42:34, Exception while connecting.

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
http://web.archive.org/web/20121018200241/http://www.crh.noaa.gov/lmk/soo/presentations/tornadogenesis.pdf

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.crh.noaa.gov/lmk/soo/docu/bowecho.php (archiwum)
  • In Tornado on 2018-12-03 06:30:09, Exception while connecting.
  • In Tornado on 2019-02-26 00:43:01, Exception while connecting.

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
http://web.archive.org/web/20150317044141/http://www.crh.noaa.gov:80/lmk/soo/docu/bowecho.php

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.solarnavigator.net/tornadoes.htm (archiwum)
  • In Tornado on 2019-05-15 07:38:45, Exception while connecting.
  • In Tornado on 2019-08-06 00:37:27, Exception while connecting.

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
http://web.archive.org/web/20181105031307/http://www.solarnavigator.net:80/tornadoes.htm

W czasie kilku przebiegów bota poniższy link zewnętrzny był niedostępny. Sprawdź, czy link faktycznie nie działa i jeśli tak, to zastąp go działającym. Po zweryfikowaniu i poprawieniu linku usuń ten szablon.
Jeśli link został oznaczony w szablonie {{Cytuj}} jako zarchiwizowany, bot powinien usunąć to zgłoszenie w ciągu 24 godz. od wstawienia.
Jeśli strona została przeniesiona i link przekierowuje do nowej witryny, zaktualizuj link. Jeśli działa i przekierowanie nie następuje, powiadom operatora bota.

• http://www.cimms.ou.edu/~doswell/spotter_history/spotter_history.html (archiwum)
  • In Tornado on 2020-10-30 00:35:10, 403
  • In Tornado on 2021-02-27 17:15:56, 403

Strona została zarchiwizowana przez Internet Archive. Możesz wykorzystać link:
https://web.archive.org/web/20200224134516/http://www.cimms.ou.edu/~doswell/spotter_history/spotter_history.html