Driakiew wonna

Driakiew wonna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	szczeciowce
Rodzina	przewiertniowate
Rodzaj	driakiew
Gatunek	driakiew wonna
	Nazwa systematyczna
	Scabiosa canescens Waldst. & Kit.; Descr. Icon. Pl. Hung. 1: 53 (1802)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Driakiew wonna (Scabiosa canescens Waldst. & Kit.) – gatunek rośliny należący do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliacaceae). Roślina dwu- lub wieloletnia. Występuje w Europie Środkowej na obszarze od Francji do Polski oraz od Szwecji na północy do krajów byłej Jugosławii na południu, a także w Azji Mniejszej^[3]. W Polsce rośnie rzadko w zachodniej części kraju, na wschód sięgając po Nieckę Nidziańską i okolice Sandomierza^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna. Z rozgałęziającego się kłącza wyrastają liczne, płonne rozety liściowe i pędy kwiatostanowe. Łodygi są prosto lub łukowato wzniesione, na przekroju okrągłe, pokryte krótkimi, białawymi i przylegającymi szczecinkami^[5].
Liście: Wyrastające w dole pędu (w rozetach przyziemnych i u nasady łodygi) są całobrzegie, krótko zaostrzone, a w dole zbiegające w długi ogonek. Liście łodygowe są pojedynczo pierzastosieczne z łatkami równowąskimi lub równowąsko lancetowatymi o poszczególnych odcinkach szerokości od 2 do 4 mm^[5].
Kwiaty: Silnie pachnące, zebrane w spłaszczone główki, wsparte od dołu rozpostartymi przysadkami (krótszymi od kwiatów). Dno kwiatostanu jest nagie. Kwiatostany osiągają 1,5–2,5 cm średnicy. Kwiaty brzeżne wyraźnie większe od środkowych, o koronie niebieskofioletowej, rzadko białawej lub czerwonawej^[5].
Owoce: Pozorne – niełupki zrośnięte na szczycie z kielichem i kieliszkiem. Są podługowane, żebrowane i na żebrach gęsto owłosione. Kielich zachowuje się w postaci 5 szczecinek długości do 3 mm, barwy żółtawej lub żółtawozielonej. Kieliszek tworzy na szczycie owocu rąbek o wysokości do 1,5 mm^[5].
Gatunki podobne: Driakiew gołębia Scabiosa columbaria ma kwiaty bezwonne, szczecinki kielicha czarniawe, dolne liście ząbkowane lub piłkowane. Gatunki z rodzaju świerzbnica Knautia mają dno kwiatostanu owłosione i kielich z 8–16 ośćmi^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie w murawach kserotermicznych, napiaskowych i na skrajach borów. Preferuje gleby zasobne w węglan wapnia. W fitosocjologii jest gatunkiem charakterystycznym klasy Festuco-Brometea. Kwitnie od czerwca do października. Kwiaty są owadopylne, owoce są rozsiewane przez wiatr^[6].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b Scabiosa canescens Waldst. & Kit., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-19] .
↑ Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 502. ISBN 83-915161-1-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e AdamA. Jasiewicz AdamA., Rodzina: Dipsacaceae, Szczeciowate, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XIII, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 21 .
↑ AnnaA. Cwener AnnaA., BarbaraB. Sudnik-Wójcikowska BarbaraB., Rośliny kserotermiczne, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2012, s. 123, ISBN 978-83-7073-982-9 .
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).

[powo-3] Scabiosa canescens Waldst. & Kit., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-19] .

[4] Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 502. ISBN 83-915161-1-3.

[flora-5] AdamA. Jasiewicz AdamA., Rodzina: Dipsacaceae, Szczeciowate, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XIII, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 21 .

[cwener-6] AnnaA. Cwener AnnaA., BarbaraB. Sudnik-Wójcikowska BarbaraB., Rośliny kserotermiczne, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2012, s. 123, ISBN 978-83-7073-982-9 .

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]