Delta Świny
53°52′00″N 14°21′30″E/53,866667 14,358333kod: PLB320002
| |
| obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
2004 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
11 008,45 ha |
| Obszary chronione | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 53°52′00″N 14°21′30″E/53,866667 14,358333
| |
Delta Świny (PLB320002) – obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 w północno-zachodniej Polsce, nad Morzem Bałtyckim, o powierzchni 11 008,45 ha, w całości w woj. zachodniopomorskim, na Pobrzeżu Szczecińskim. Obejmuje obszar delty wstecznej cieśniny Świny, wraz z sąsiednimi kanałami, akwenami i wyspami, oraz przybrzeżny obszar morski na Zatoce Pomorskiej, na północ od Wolińskiego Parku Narodowego.
Obszar ochrony został wyznaczony w 2004 roku przez Ministra Środowiska na powierzchni 9171,3 ha[1]. W 2007 roku pomniejszono go do 8286,1 ha[2], a w 2011 roku powiększono o przybrzeżny obszar morski o powierzchni 2722,4 ha[3].
Warunki naturalne
[edytuj | edytuj kod]W skład delty wchodzi szereg małych wysp o łącznej powierzchni około 3650 ha[4]. Nazwane wyspy to: Uznam, Wolin, Karsibór, Karsiborska Kępa, Bielawki, Wielki Krzek, Wydrza Kępa, Koński Smug, Ostrówek, Wola Kępa, Warnie Kępy, Wołcza Kępa, Lądko, Wiszowa Kępa, Trzcinice, Chełminka, Świńskie Kępy. Znajdują się na nich najbardziej rozległe w Polsce kompleksy łąk solniskowych[4]. Wszystkie mniejsze wyspy są podmokłe, niezamieszkane i w większości niezagospodarowane. Na niektórych utrzymuje się wypas krów i koni.
Wyspy powstały w wyniku akumulacji piasku i mułu (do 40 cm) – osadzanych przez wody Świny, pchanych wstecznym prądem podczas silnych sztormów z wiatrem wiejącym z kierunku północnego (zjawisko tzw. cofki) – oraz torfu trzcinowego i turzycowo-trzcinowego (do 1,2 metra)[5]. Ocenia się, że delta ma około trzech tysięcy lat[6].
Ochrona przyrody
[edytuj | edytuj kod]Znaczna część obszaru leży w granicach Wolińskiego Parku Narodowego. Na terenie ostoi znajduje się rezerwat przyrody Karsiborskie Paprocie. Wyspy Karsiborska Kępa i Bielawki stanowią tzw. społeczne rezerwaty. Nie jest to formalnie (administracyjnie) wyznaczony obszar chroniony, lecz teren poddany ochronie przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Przedmiotem ochrony prowadzonej przez tę organizację są ptaki i szata roślinna. Na całym obszarze delty wstecznej obowiązuje strefa ciszy. Zakazuje się uprawiania sportów motorowodnych i poruszania łodziami z napędem spalinowym. Jest to także strefa niedostępna dla sportów lotniczych (głównie motolotni i lotni)[7].
W roku 1996 RZGW uznał deltę wsteczną Świny za obszar priorytetowy dla zachowania lub odnowienia funkcji ekologicznych[5].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Rozległa panorama na deltę ze wzgórza Zielonka w Lubinie koło Międzyzdrojów, na które prowadzi turystyczny 
Szlak nad Zalewem Szczecińskim (Międzyzdroje – Wolin).
Międzynarodowe Stowarzyszenie Przyjaciół Przyrody uznało deltę Odry (i wchodzącą w jej skład wsteczną deltę Świny) za krajobraz roku 1993/94[4].
Flora i fauna
[edytuj | edytuj kod]Na obszarze gnieździ się blisko 150 gatunków ptaków, m.in.: biegus zmienny, ohar, błotniak łąkowy i zbożowy, bączek, mewa żółtonoga, mewa czarnogłowa, mewa siwa, rybitwa rzeczna i białoczelna, świstun zwyczajny, rożeniec zwyczajny, gągoł, wąsatka, wodniczka i derkacz. a w czasie przelotów spotkać można wielotysięczne stada gęsi, kaczek i ptaków z rzędu siewkowych (ostrygojad zwyczajny, sieweczka obrożna, batalion, kulik wielki, rycyk i krwawodziób[4])[8].
Na wyspach delty wstecznej występują z rzadkich gatunków roślin: kłoć wiechowata, turówka wonna oraz szereg gatunków roślin solniskowych (halofitów): babka pierzasta, świbka morska, sit Gerarda, mlecznik nadmorski, czosnek kątowaty, muchotrzew solniskowy, aster solny[9].
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Zagrożeniem są ścieki z pobliskich miejscowości, zanieczyszczenie wód Odry i Świny, w tym zanieczyszczenie substancjami toksycznymi i ściekami z portów i pobliskiego toru wodnego. Problemem w ochronie walorów przyrodniczych jest zanikanie użytkowania pastwiskowego skutkujące ekspansją szuwaru trzcinowego na wyspach, co prowadzi do zmniejszania różnorodności gatunkowej ornitofauny i flory.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. z 2004 r. nr 229, poz. 2313, s. 16167)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 r. (Dz.U. z 2007 r. nr 179, poz. 1275, s. 12717)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz.U. z 2011 r. nr 25, poz. 133, s. 1781)
- ↑ a b c d wiosna: Delta Świny - zmierzch ptasiego raju?. proekologia.pl. [dostęp 2009-02-22].
- ↑ a b UM Międzyzdroje: Studium gminy Międzyzdroje; Struktura przyrodnicza. BIP Międzyzdroje. [dostęp 2009-02-21].
- ↑ del: Delta wsteczna Świny. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2009-02-21].
- ↑ UM Międzyzdroje: Studium gminy Międzyzdroje - Delta wsteczna Świny w granicach WPN. BIP Międzyzdroje. [dostęp 2009-02-21].
- ↑ WPN: Wykaz Gatunków. www.wolinpn.pl. [dostęp 2009-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 maja 2009)].
- ↑ WPN: Woliński Park Narodowy. [dostęp 2009-02-22].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Obszar Natura 2000 Delta Świny. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-05].