Czynnik Landégo
Czynnik Landégo (czynnik g, czynnik żyromagnetyczny) – stała proporcjonalności pojawiająca się w związku pomiędzy momentem magnetycznym cząstki elementarnej a jej momentem pędu. Czynnik wyprowadzony przez Alfreda Landego w 1921 r.[1]
Dla elektronu
[edytuj | edytuj kod]Istnienia czynnika nie da się wytłumaczyć na gruncie teorii klasycznej traktując elektron jak jednorodnie naładowaną obracającą się kulę. Wartość czynnika dla elektronu wynika z równania Diraca. Wartość ta nie jest jednak poprawna z powodu oddziaływania elektronu z próżnią (elektron jest cały czas otoczony chmurą cząstek wirtualnych, z którymi oddziałuje). Wartość czynnika Landégo jest najlepiej wyznaczaną wielkością fizyczną (z dokładnością do jedenastu miejsc po przecinku) i służy do testowania elektrodynamiki kwantowej.
Wartość dla elektronu (podawana jako ):
Teoria klasyczna
[edytuj | edytuj kod]Teoria Diraca implikuje wartość czynnika dla elektronu, lecz nie jest konieczna, aby ją wyjaśnić. Odchylenie czynnika dla elektronu od wartości odpowiadającej przybliżeniu sztywnej naładowanej kuli może być łatwo wyjaśnione w modelu gausonu elektronu, przy założeniu, że rozkład ładunku wewnątrz elektronu jest inny niż rozkład jego masy. Założenie, że elektron jest bryła sztywną, możne być nadal aktualne. Zakładając na przykład najprostszy i najbardziej fizyczny rozkład Gaussa dla ładunku oraz oddzielnie dla masy, tzn.:
i
gdzie:
- jest promieniem masowym elektronu,
- jest promieniem ładunkowym,
można otrzymać strojony czynnik jako stosunek
Dla elektronu promienie te różnią się nieznacznie z powodu wysokiej potęgi w tym wzorze, tzn.
ale różnica ta jest wystarczająca, aby uzyskać tak wielkie odchylenie od teorii klasycznej kuli.
Wartość uzyskana z równania Diraca różni się jednak od wartości zaobserwowanej doświadczalnie. Dokładne wyprowadzenie wartości czynnika g udało się dopiero po uwzględnieniu oddziaływania z cząstkami wirtualnymi, co jest jednym z dowodów ich realnego istnienia.
Inne cząstki
[edytuj | edytuj kod]Stosunkowo duże odstępstwo od 2 dla protonu oraz niezerowa wartość dla neutronu były silnymi przesłankami za istnieniem ich budowy wewnętrznej.
Atom
[edytuj | edytuj kod]Dla atomu czynnik Landégo wyrażony jest wzorem
gdzie i są liczbami kwantowymi: całkowitego momentu pędu, spinu i orbitalnego momentu pędu.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Biuletyn PDG
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Alfred Landé. Uber den anomalen Zeemaneffekt. „Zeitschrift für Physik”. 5 (4), s. 231, 1921. DOI: 10.1007/BF01335014. Bibcode: 1921ZPhy....5..231L.