Christian Boltanski
Christian Boltanski (1990) | |
Data i miejsce urodzenia |
6 września 1944 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
14 lipca 2021 |
Narodowość | |
Dziedzina sztuki |
instalacja, malarstwo, rzeźbiarstwo, fotografia |
Epoka |
sztuka współczesna |
Nagrody | |
Christian Boltanski (ur. 6 września 1944 w Paryżu, zm. 14 lipca 2021 tamże[1]) – francuski artysta intermedialny, malarz, twórca mail artu, filmów i instalacji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Boltanski urodził się w Paryżu. Jego ojcem był żydowski imigrant, lekarz z Ukrainy, matką zaś katoliczka z Korsyki[2][3]. Sam jednak nie wyznawał żadnej religii[4]. Nigdy nie kształcił się artystycznie. Zaczął malować w 1958 roku. Został zauważony w 1968 roku dzięki pokazowi kilku filmów krótkometrażowych oraz publikacji szkicowników[5].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Boltanski tworzył od drugiej połowy lat 50. Sławę jednak przyniosły mu dopiero realizacje powstałe 10 lat później, a dokładnie filmy i notatniki nawiązujące do jego własnej przeszłości[6]. W jednej z pierwszych prac odtworzył z plasteliny obiekty, które zapamiętał z dziecięcych lat[5]. Z czasem zaczął przedstawiać historie innych, anonimowych ludzi[7]. W swoich pracach często nawiązywał do ludzkich tragedii, w tym do Holokaustu. Starał się mówić o tragediach i śmierci w sposób uniwersalny nie ograniczając się tylko do historii jego żydowskich przodków. Tworzył pomniki oraz dzieła upamiętniające ofiary zbrodni dokonanych w Kambodży, Bośni, Rwandzie czy Darfurze[7]. Często używał portretów anonimowych postaci tworząc aranżacje o para-religijnym i martyrologicznym charakterze, jak ołtarze czy miejsca pamięci[2]. Tworząc poruszał tematy z obszaru pamięci i przede wszystkim moralności, wierząc, że ta ostatnia jest nieodłącznym elementem każdej sztuki[4]. Nierzadko uciekał się do humoru czy ironii, by w lżejszy sposób mówić o poważnych tematach[8].
W 1986 Boltanski zaczął tworzyć instalacje z różnych materiałów, których głównym elementem była gra światła. Niewielkie cynowe pudełka wraz z fotografiami aranżował tak, by przypominały ołtarzyki otoczone lub wyróżnione specjalnym oświetleniem (Autel de Lycée Chases, 1986–1987). Użyte portrety żydowskich dzieci zrobione w 1931 w Wiedniu miały przypominać o Holokauście, a sposób ich prezentacji nakłaniać miał do poważnej, głębszej refleksji nad naszą przeszłością. W pracy Reserve (wystawa w Museum Gegenwartskunst w Bazylei w 1989) wypełnił sale i korytarze używanymi ubraniami mającymi symbolizować wydarzenia z obozów koncentracyjnych. Nie zawsze jego prace skupiają się na tragediach i ludzkim cierpieniu. W pracy Monument (Odessa) prezentuje sześć portretów żydowskich studentów z 1939 roku wyłącznie by uhonorować pamięć o zmarłych[2]. Instalacja „No Man's Land” (2010) w Park Avenue Armory w Nowym Jorku jest przykładem pracy, w której uświadamia widza o powszechności niepamięci. W olbrzymiej hali usypane były stosy anonimowych ubrań, z których najwyższy sięgał 18 metrów. Stosy były regularnie, ale bez wyraźnego porządku przerzucane przez dźwig, tak by nie można było łatwo znaleźć stałego elementu[9]. W jednej z nowszych prac prowadzi transmisję na żywo ze swojej pracowni dla jednego kolekcjonera. Transmisji tej nie można nagrywać ani w żaden sposób ingerować w jej przebieg[8].
Wybrane prace
[edytuj | edytuj kod]- Autel de Lycée Chases (1986–1987) – powiększone portrety fotograficzne dzieci wiszą nad zamkniętymi rdzewiejącymi cynowymi pudełkami po ciastkach[7]
- Reserve (1989)
- Monument Odessa (2003)[2]
- Personnes (2010)[6][8]
- No Man’s Land (2010)[9]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- 2015 – Generalitat Valenciana’s International Julio González Prize[10]
- 2007 – Créateurs sans frontières w kategorii Sztuki Wizualne od Cultures France[10]
- 2007 – Praemium Imperiale od Japan Art Association[10]
- 2001 – Goslarer Kaiserring, Goslar[10]
- 2001 – Kunstpreis od Nord/LB, Braunschweig[10]
Wystawy
[edytuj | edytuj kod]Christian Boltanski brał udział w ponad 150 wystawach na całym świecie. W Polsce prezentował swoje prace między innymi w Galerii Foksal, krakowskiej Cricotece oraz Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski[5].
Wybrane wystawy indywidualne
[edytuj | edytuj kod]- 2017
- 2016
- Christian Boltanski. Animitas, MARCO, Monterrey
- Kewenig Galerie na Art Basel, Miami
- Départ-Arrivée, Institute Valenciano Arte Moderna, Walencja
- Jupiter Artland, Edynburg
- Tokyo Metropolitan Teien Atr Museum, Tokio
- Just Black and White, Galerie Klüser, Monachium
- Galerie Daniel Templon na Art Basel, Bazylea
- Kewenig Galerie na Art Basel, Bazylea
- Oude Kirk, Amsterdam
- 2015
- 2014
- Boltanski – 19.924.458 +/-, SESC Pompeia, São Paulo
- Chance, Sydney Festival 2014, Sydney
- Installment 1: Inaugural Exhibition, Fundacja Louis Vuitton, Paryż
- Heart Beat Archive, Latvian National Museum of Art, Ryga
- Almas, Museo Nacional de Bellas Artes, Santiago
- Inventory of the Objects Belonging to a Young Man of Oxford, Modern Art Oxford, Oxford
- 2013
- Moved, Kunstmuseum, Wolfsburg
- 2012
- Heartbeats, Nahum Gutman Art Museum, Tel Awiw-Jafa
- Chance, Nederlands Fotomuseum, Rotterdam
- 2011
- Sans Fin, Fondazione Volume, Rzym
- Signatures, Es Baluard, Palma de Mallorca
- Chance, Biennale w Wenecji, Wenecja
- 2010
- 2002
- Totentanz II, Centre for International Light Art, Unna
Wybrane wystawy zbiorowe
[edytuj | edytuj kod]- 2017
- Manif d'art 8, Québec Biennale, Québec
- 2016
- Loss. In memory of Babi Yar, Pinchuk Art Centre, Kijów
- De toi à la surface, La Plateau, Paryż
- Carambolages, Grand Palais Galeries Nationales, Paryż
- Refugees, Casula Powerhouse Art Centre, Liverpool
- Behold the Man, Museum de Fondatie, Zwolle
- From Generation to Generation, The Contemporary Jewish Museum, San Francisco
- Take Me, The Jewish Museum, Nowy Jork
- Tant de Temps! 50 Artistes contemporains au musée Soulages, Musée Soulages, Rodez
- 2015
- Go-Betweens: Children who Cross the Borders, Okinawa Prefectural Museum and Art Museum, Okinawa
- Pliure, Centre Cultural Calouste Gulbenkian, Paryż
- All the World's Futures, Biennale w Wenecji, Wenecja
- 2014
- I'm Still Here, Magasin 3 Stockholm Konsthall, Sztokholm
- Crime in Art, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Kraków
- Go-Betweens: Children who Cross the Borders, Mori Art Museum, Tokio
- Symétrique Exotique, Les Abattoirs, Tuluza
- 2013
- The Last Laugh, Apexart, Nowy Jork
- Manchester International Festival 2013, Manchester
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Christian Boltanski - IVAM, 2016
-
Christian Boltanski - Monumenta 2010
-
Christian Boltanski Chance, 2014, Carriageworks
-
Christian Boltanski sculpture in Folkestone
-
Christian Boltanski: Signatures
-
Christian Boltanski
-
Christian Boltanski, 1990
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ L'artiste plasticien Christian Boltanski, hanté par la mémoire et la mort, vient de disparaître à l'âge de 76 ans [online], francetvinfo.fr, 14 lipca 2021 [dostęp 2021-07-14] (fr.).
- ↑ a b c d Monument (Odessa). The Jewish Museum. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
- ↑ Magdalena Dziubińska: Christian Boltański – Dzieło sztuki powinno być otwarte na widza. zwierciadlo.pl, 3 czerwca 2011. [dostęp 2021-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-14)]. (pol.).
- ↑ a b Irene Borger: Bomb – Artists in Conversation. The Bomb Magazine. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
- ↑ a b c Joanna Zielińska: Christian Boltanski. W mgnieniu oka. Cricoteca. [dostęp 2017-07-13]. (pol.).
- ↑ a b Laura Cumming: Christian Boltanski: Personnes. The Guardian, 2010-01-17. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
- ↑ a b c Tamar Grab: Christian Boltanski: Documentation and Reiteration. Guggenheim Museum. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
- ↑ a b c Adrian Searle: Christian Boltanski: It's a jumble out there. The Guardian, 2010-01-13. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
- ↑ a b Shane McAdams: Christan Boltanski No Man’s Land. The Brooklyn Rail, 2010-07-08. [dostęp 2017-07-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e Christian Boltanski. Marian Goodman Gallery. [dostęp 2017-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-29)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tamar Garb, Didier Semin, Donald Kuspit: Christian Boltanski, wyd. Phaidon Press, Londyn 1997
- Lynn Gumpert, Mary Jane Jacob: Christian Boltanski: Lessons of Darkness, wyd. Chicago Museum of Contemporary Art, 1988
- Didier Semin: Christian Boltanski, wyd. Art Press, Paryż 1988
- Nancy Marmer: Christian Boltanski: The Uses of Contradiction, wyd. Art in America, 1989
- Lynn Gumpert: Christian Boltanski, wyd. Flammarion, Paryż 1984
- ISNI: 0000000121407852
- VIAF: 78769830
- ULAN: 500083011
- LCCN: n84128445
- GND: 118661221
- NDL: 00463489
- BnF: 118926689
- SUDOC: 026736616
- SBN: VEAV019747
- NLA: 35020032
- NKC: ola2002153854
- BNE: XX1724102
- NTA: 068944918
- BIBSYS: 90366642
- CiNii: DA04507649
- PLWABN: 9810581241505606
- NUKAT: n2003033508
- J9U: 987007258849005171
- CANTIC: a10921333
- LNB: 000183343
- NSK: 000242240
- CONOR: 38447203
- BLBNB: 000676972
- KRNLK: KAC2018M3716
- LIH: LNB:V*159892624;=Bg