CAESAR

CAESAR

CAESAR armii francuskiej
Dane podstawowe
Państwo	Francja
Producent	GIAT/Nexter Systems
Typ pojazdu	armatohaubica samobieżna
Trakcja	kołowa 6×6 lub 8×8[1]
Załoga	5[2]
Historia
Prototypy	2003
Produkcja	2006 – obecnie
Dane techniczne
Silnik	6-cyl. silnik wysokoprężny o mocy 240 KM (179 kW)[3]
Długość	10,00 m[4]
Szerokość	2,55 m[4]
Wysokość	3,70 m[4]
Masa	15,4 t (własna) 18,0 t (bojowa)[4]
Osiągi
Prędkość	80–100 km/h[3][4]
Zasięg pojazdu	600 km[4]
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1× armatohaubica kal. 155 mm
Użytkownicy
Arabia Saudyjska, Francja, Indonezja, Tajlandia, Ukraina
Multimedia w Wikimedia Commons

CAESAR (fr. CAmion Équipé d’un Système d’ARtillerie, ciężarówka wyposażona w system artylerii) – francuska samobieżna haubicoarmata kalibru 155 mm na podwoziu samochodu ciężarowego, produkowana przez przedsiębiorstwo Nexter Systems (uprzednio GIAT oraz Lohr Industrie)^[3] z przeznaczeniem przede wszystkim dla jednostek Sił Szybkiego Reagowania^[5].

Prace nad działem rozpoczęto w 1990 roku wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu francuskich wojsk lądowych, które, z uwagi na nowe rodzaje konfliktów zbrojnych, potrzebowały broni artyleryjskiej charakteryzującej się dużą siłą ognia, krótkim czasem reakcji ogniowej oraz wysoką mobilnością i odpornością na oddziaływanie przeciwnika. Analizy możliwości zamontowania działa kalibru 155 mm na podwoziu samochodu ciężarowego rozpoczęto już w 1987 roku^[6]. Główną zaletą takiego układu była duża ruchliwość i mobilność strategiczna w postaci możliwości transportu lotniczego^[7]. Działo oficjalnie zademonstrowano w czerwcu 1994 roku, po czym prowadzono długotrwałe testy dwóch prototypów w różnych warunkach^[7]. Doprowadziły one do powstania ulepszonego prototypu P-3^[7]. Początkowo armatohaubica miała być wyposażona w lufę długości 39 kalibrów, ale ostatecznie zdecydowano się na zastosowanie lufy długości 52 kalibrów^[6]. Badania przeprowadzone w październiku 1998 roku przez francuskie wojska lądowe potwierdziły, że działo spełnia wszystkie zakładane wymagania i parametry taktyczno-techniczne^[5].

W czerwcu 2003 roku armia francuska otrzymała pięć egzemplarzy predseryjnych pojazdu w celu ich przetestowania. W następstwie testów armia złożyła zamówienie na 72 pojazdy, które zastąpić miały holowane działa TRF1. Produkcja seryjna rozpoczęła się w czerwcu 2006 roku^[3], a dostawy odbywały się od lipca 2008 do marca 2011 roku^[2].

W kwietniu 2006 roku zamówienie na sześć pojazdów złożyła Tajlandia, a w lipcu tego samego roku 80 egzemplarzy zakupiła Arabia Saudyjska^[3]. W 2013 roku 37 wozów zamówiła Indonezja^[8]. W 2017 roku 22 działa na czeskich podwoziach 8×8 Tatra zamówiła Dania^[9]. Dostarczono je do 2020 roku, lecz w 2022 roku Dania zdecydowała podarować je Ukrainie^[10]. W 2020 roku 62 działa na podwoziach Tatry zamówiły Czechy, z terminem realizacji do końca 2026 roku^[9]. W 2022 list intencyjny na zakup 18 sztuk pojazdów podpisała Litwa^[11].

Działa samobieżne CAESAR były dostarczane armii francuskiej począwszy od lipca 2008 roku^[12]. W 2022 roku było ich 78^[12]. Zadebiutowały bojowo podczas wojny w Afganistanie, kiedy latem 2009 roku wysłano najpierw trzy takie działa w celu wsparcia obrony baz francuskich^[13]. Następnie cztery działa wzięły udział w operacji Serval w Mali w latach 2013–14^[13]. Francuskie Caesary brały udział także w wojnie w Iraku, między innymi we wrześniu 2016 roku wspierały wojska irackie w odbijaniu Mosulu^[10].

Wiosną 2011 roku w akcji zostały użyte tajlandzkie Caesary, ostrzeliwując oddziały Kambodży podczas konfliktu granicznego^[10].

Najbardziej intensywne użycie dział tego typu miało miejsce w wojnie na Ukrainie. Pierwsze działa przekazano Ukrainie już w maju 2022 roku^[10]. W czerwcu jeden CAESAR wraz z podobną prototypową ukraińską armatohaubicą 2S22 Bohdana ostrzeliwał zajętą przez Rosjan Wyspę Wężową, prowadząc do jej opuszczenia^[10]. Działa te w miarę dostaw używane były następnie licznie na zasadniczych odcinkach frontu. W październiku 2024 roku poinformowano, że dostarczono ich około 60, a do końca roku miało być ich 80^[10]. Potwierdzono fotograficznie do listopada 2024 roku utratę przynajmniej pięciu i uszkodzenie kilku dalszych^[10].

Armatohaubica jest działem samobieżnym typu odkrytego, które zmontowano na podwoziu samochodu ciężarowego Mercedes-Benz U2450L (6×6), z silnikiem o mocy 176 kW i ośmiobiegową skrzynią biegów (pierwsze prototypy i pojazdy w służbie saudyjskiej) lub Renault Sherpa 5 (pojazdy francuskie i tajlandzkie) o układzie jezdnym 6×6.

Opancerzone, hermetyczne, spawane nadwozie przystosowane jest do przewozu pięcioosobowej załogi, zapewniając ochronę przed ogniem broni strzeleckiej i odłamkami artyleryjskimi. Pojazd przystosowany jest do transportu drogą powietrzną na pokładzie samolotu C-130 Hercules^[3].

Uzbrojenie pojazdu stanowi armatohaubica kalibru 155 mm z lufą samowzmocnioną (o konstrukcji podobnej do TR), o długości 52 kalibrów, zakończoną dwukomorowym hamulcem wylotowym^[5]. Zamek śrubowy otwierany do góry automatycznie, ma mechanizm zautomatyzowanego podawania zapłonników. Odpalane elektrycznie zapłonniki umieszczono w obrotowym magazynie o pojemności 14 sztuk, znajdującym się w trzonie zamka. Z prawej strony, przed nasadą zamkową, umieszczono półsamoczynny układ zasilania pociskami. Oporopowrotnik – hydropneumatyczny. W tylnej części pojazdu zamontowano płytę oporową, która na stanowisku ogniowym jest opuszczana na ziemię za pomocą układu hydraulicznego^[5]. Kąt ostrzału działa wynosi od 19° do 68° w pionie oraz 34° w poziomie, a szybkostrzelność – do 6 pocisków na minutę. Działo może strzelać szeroką gamą amunicji standardu NATO tego kalibru. Donośność zależna jest od stosowanej amunicji, np. 18,5 km dla amerykańskich pocisków odłamkowo-burzących M107 (masa 44 kg), 30 km dla francuskich LU-21HB (masa 43 kg), 39 km dla francuskich LU-21BB (masa 44 kg)^[14].

Integralnym elementem armatohaubicy jest system kierowania ogniem (z komputerem typu CS2002G), który zawiera m.in.: system nawigacyjny, układ pomiaru prędkości wylotowej pocisku, monitory, zestawy czujników oraz radiostację. Realizuje on następujące zadania: przyjmuje komendy ogniowe ze stanowiska dowodzenia baterii, oblicza nastawy do strzelania, wyświetla dane o położeniu celów, wspomaga układ nawigacyjny, wypracowuje komendy do prowadzenia manewru ogniem, rejestruje bieżące zużycie amunicji i sygnalizuje konieczność jej uzupełnienia, informuje o stanie technicznym działa oraz pojawiających się zagrożeniach^[5].

Z armatohaubicy można wystrzeliwać 14 różnych typów amunicji (rozdzielnego ładowania) kalibru 155 mm: odłamkowo-burzącą, przeciwpancerną, kasetową (przeciwpancerną i odłamkową), dymną, oświetlającą i szkolną. Ceasar ma możliwość stawiania przeciwpancernych pól minowych za pomocą pocisków kasetowych OMI, które zawierają 6 min przeciwpancernych, uzbrojonych z zapalnik magnetyczny i układ samolikwidacji. Ponadto do działa są stosowane pociski kasetowe: OGRE (z 63 podpociskami kumulacyjno-odłamkowymi o przebijalności 90 mm stali RHA i promieniu skutecznego rażenia siły żywej do 7 m), NR 269 (dalekonośny, z takimi samymi podpociskami jak OGRE) oraz BONUS, z dwoma pasywnie samonaprowadzającymi się na cel podpociskami przeciwpancernymi, które są w stanie wybuchowo formowanym penetratorem zniszczyć od góry każdy współczesny czołg^[5].

W zasobnikach, umieszczonych po obu stronach działa, przewozi się 18 sztuk pocisków oraz modułowych ładunków miotających (ładunek pełny składa się z sześciu modułów o średnicy 158 mm i długości 156 mm)^[5].

Czas osiągnięcia gotowości do strzelania wynosi minutę, a czas opuszczenia stanowiska ogniowego około 30 sekund.

W 2015 roku zaprezentowana została wersja eksportowa pojazdu na podwoziu Tatra 815-7 w układzie 8×8 z silnikiem o mocy 460 KM. Różnił się on także lepszym systemem ładowania^[15].

• Podobne armatohaubice samobieżne
  • 2S22 Bohdana
  • ATMOS
  • AHS Kryl (prototyp)

• Michał Nita. Cezar artylerii. Francuska armatohaubica samobieżna Caesar kal. 155 mm. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 12/2024, s. 26-35, grudzień 2024. Warszawa: Magnum X. ISSN 1230-1655.