Buccinidae
Buccinidae[1] | |||
Rafinesque, 1815 | |||
Trąbik zwyczajny (Buccinum undatum) – przedstawiciel rodzaju typowego | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Rząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina |
Buccinidae | ||
Synonimy | |||
|
Buccinidae – rodzina morskich ślimaków z rzędu Neogastropoda. Jej przedstawiciele są szeroko rozpowszechnieni w morzach stref umiarkowanego i chłodnego klimatu. Zaliczanych jest do niej około 500 gatunków (włącznie z gatunkami kopalnymi)[2]. Niektóre gatunki mają znaczenie gospodarcze.
Cechy morfologiczne
[edytuj | edytuj kod]Muszla o różnej wielkości, od małych po duże, mają kształt wrzecionowaty lub owalny. Skrętka ostro zakończona, wzniesiona, ostatni skręt jest rozdęty. Otwór muszli często o pofalowanych brzegach. Powierzchnia muszli jest gładka lub pokryta poprzecznymi i spiralnymi żebrami. Wrzeciono jest zazwyczaj gładkie. Rynna syfonalna jest krótka, u niektórych gatunków występuje głęboki dołek osiowy. Muszla z grubym periostrakum. Ślimaki zaopatrzone w wieczko konchiolinowe[3]. Noga jest duża, a ryjek długi. Oczy są położone u podstawy czułków[3].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Przedstawiciele rodziny są szeroko rozprzestrzenione w litoralu mórz strefy umiarkowanej i chłodnej na półkuli północnej[3][4].
Są wszystkożercami, polują na bezkręgowce bentosowe (głównie małże, skorupiaki), żerują na padlinie. Mają wyczulony zmysł węchu (chemorecepcja), pozwalający odnajdywać miejsca, w których znajduje się rozkładające się mięso. Są aktywne głównie nocą, za dnia szukają ukrycia w zakamarkach dna, wśród koralowców[3].
Jaja składają w pakietach, otoczonych rogowymi kapsułkami. Rozwijające się zarodki mogą zjadać jaja sąsiadujące w pakiecie[3].
Interakcje międzygatunkowe
[edytuj | edytuj kod]Przedstawiciele rodziny są chętnie zjadane przez ryby, także te ważne pod względem gospodarczym (np. wątłusz Gadus morhua, łupacz (Melanogrammus aeglefinus))[3]. Niektóre gatunki są poławiane przez człowieka w celach konsumpcyjnych[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzinę wyróżnił Rafinesque w 1815 roku. Rodzajem typowym jest rodzaj Buccinum[5]. Do rodziny należy około 500 gatunków ślimaków morskich, zebranych w kilkudziesięciu rodzajach. W piśmiennictwie polskim określane są czasami jako trąbiki[3].
W 2017 roku Bouchet i inni podzielili rodzinę na następujące podrodziny[6]:
- Buccininae Rafinesque, 1815
- plemię Ancistrolepidini Habe & Sato, 1973
- plemię Buccinini Rafinesque, 1815
- plemię Colini Gray, 1857
- plemię Cominellini Gray, 1857
- plemię Liomesini P. Fischer, 1884
- plemię Parancistrolepidini Habe, 1972
- plemię Prosiphonini Powell, 1951
- Beringiinae Golikov & Starobogatov, 1975
- Buccinulinae Finlay, 1928
- Busyconinae Wade, 1917 (1867)
- plemię Busyconini Wade, 1917 (1867)
- plemię Busycotypini Petuch, 1994
- Donovaniinae Casey, 1904
- Siphonaliinae Finlay, 1928
Wyróżniana jeszcze na początku XXI wieku podrodzina Pisaniinae Gray, 1857[7] została w tejże publikacji podniesiona do rangi osobnej rodziny (Pisaniidae)[6]. Już w 2022 roku Kantor i inni dokonali jednak kolejnej rewizji Buccinidae, wydzielając z niej m.in. rodziny Busyconidae, Cominellidae, Colidae i Prosiphonidae oraz nowo opisane Eosiphonidae, Retimohniidae i Chauvetiidae[8]. Obecny podział Buccinidae na podrodziny wygląda następująco[2][8]:
- Beringiinae Golikov & Starobogatov, 1975
- Buccininae Rafinesque, 1815
- Liomesinae P. Fischer, 1884
- Neptuneinae Stimpson, 1865
- Truncariinae Cossmann, 1901
- Parancistrolepidinae Habe, 1972
- Siphonaliinae Finlay, 1928
- Volutopsiinae Habe & Sato, 1973
Rodzaje
[edytuj | edytuj kod]Do rodziny Buccinidae zalicza się obecnie (2024) następujące rodzaje[2]:
- Aleutibuccinum J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Aleutijapelion J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Ancistrolepis Dall, 1895
- Anomalisipho Dautzenberg & H. Fischer, 1912
- Aulacofusus Dall, 1918
- Bathyancistrolepis T. Habe & Ki. Ito, 1968
- Bayerius Olsson, 1971
- Beringius Dall, 1887
- Boreancistrolepis J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Buccinum Linnaeus, 1758
- Castaneobuccinum J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Clinopegma U. S. Grant & Gale, 1931
- Corneobuccinum A. N. Golikov & Gulbin, 1977
- Crebrivolutopsius J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Exiloberingius J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Habevolutopsius Kantor, 1983
- Helicofusus Dall, 1916
- Japelion Dall, 1916
- Japeuthria Iredale, 1918
- Laevisipho J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
- Latisipho Dall, 1916
- Liomesus W. Stimpson, 1865
- Lussivolutopsius Kantor, 1983
- Metajapelion Goryachev, 1987
- Mohnia Friele, 1879
- Neancistrolepis T. Habe & Sato, 1973
- Neoberingius Habe & Ki. Ito, 1965
- Neptunea Röding, 1798
- Parancistrolepis Azuma, 1965
- Pararetifusus Kosuge, 1967
- Phaenomenella Fraussen & Hadorn, 2006
- Plicibuccinum A.N. Golikov & Gulbin, 1977
- Plicifusus Dall, 1902
- Pseudoliomesus T. Habe & Sato, 1973
- Pyrulofusus Mörch, 1869
- Siphonalia A. Adams, 1863
- Sulcosinus Dall, 1895
- Thalassoplanes Dall, 1908
- Troschelia Mörch, 1876
- Truncaria A. Adams & Reeve, 1850
- Volutharpa P. Fischer, 1856
- Volutopsius Mörch, 1857
oraz rodzaje wymarłe, znane tylko ze szczątków kopalnych[2]:
- Accidenticulabrum Vermeij, 2000 †
- Bruclarkia Stewart, 1926 †
- Buccinofusus Conrad, 1866 †
- Cosnia Kollmann, 2005 †
- Eripachya Gabb, 1869 †
- Hilda R. Hoernes & Auinger, 1884 †
- Laevibuccinum Conrad, 1865 †
- Neosconsia Olsson, 1964 †
- Phoracanthus K. Martin, 1914 †
- Terebrifusus Conrad, 1865 †
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Buccinidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d MolluscaBase eds., Buccinidae Rafinesque, 1815, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-16] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Rafał Wąsowski: Muszle: przewodnik. Warszawa: MULTICO, 2000, s. 178. ISBN 83-7073-250-X.
- ↑ a b Peter S. Dance: Muszle. Warszawa: Wiedza i Życie S.A., 1998, s. 128. ISBN 83-7184-921-4.
- ↑ Welter Schultes, F.: Family summary for Buccinidae. AnimalBase, 2013. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
- ↑ a b Philippe Bouchet i inni, Revised Classification, Nomenclator and Typification of Gastropod and Monoplacophoran Families, „Malacologia”, 61 (1–2), 2017, s. 1–526, DOI: 10.4002/040.061.0201 (ang.).
- ↑ Philippe Bouchet, Jean-Pierre Rocroi. Classification and nomenclator of gastropod families. „Malacologia: International Journal of Malacology”. 47 (1–2), s. 1–397, 2005. ISSN 0076-2997. (ang.).
- ↑ a b Yuri I. Kantor i inni, Molecular phylogeny and revised classification of the Buccinoidea (Neogastropoda), „Zoological Journal of the Linnean Society”, 194 (3), 2022, s. 789–857, DOI: 10.1093/zoolinnean/zlab031 (ang.).