Britannia (motyw)

Britannia – motyw zdobniczo-propagandowy umieszczany na rewersach niektórych drobniejszych (rozmiennych) monet brytyjskich, wyobrażający Britannię – personifikację Wielkiej Brytanii w stylu antycznym (klasycznym).

Wzorzec dla późniejszych przedstawień tego rodzaju stanowiły rzymskie emisje monet brązowych z czasów panowania Hadriana i Antonina Piusa. Dla upamiętnienia ich dokonań na terenie Brytanii (np. budowa Wału Hadriana, Wału Antonina) bądź względem tej prowincji cesarstwa, na rewersach monet rozmiennych umieszczano alegorię w postaci uosobienia prowincji Britannii wyobrażonej jako siedząca postać kobieca oparta o krągłą tarczę i dzierżąca włócznię lub znak wojskowy (vexillum)^[1].

Na angielskich monetach (półpensówka i farthing) wyobrażenie to zostało wprowadzone w XVII wieku za panowania Karola II^[2], przy czym ujęcie postaci i jej atrybuty wskazują, iż musiała być ona oparta na rzymskim pierwowzorze^[3]. Nieznacznie modyfikowana z biegiem czasu, alegoria Brytanii nabrała szczególnego znaczenia w czasach wiktoriańskich i w okresie obydwu wojen światowych, zachowując je co najmniej do lat 50. XX wieku, kiedy to odgrywała ona istotną rolę w propagandzie imperium brytyjskiego.

Do 2008 roku wizerunek Britannii znajdował się na rewersie monet 50-pensowych^[4].

Przypisy

↑ Za Hadriana sestercjusz z lat 134-38 (RIC 845), za Antonina – sesterce z lat 143-44 (RIC 742, 745), as z lat 154-55 (RIC 934) i takiż dupondius (RIC 930).
↑ Po raz pierwszy pojawiło się w 1672 roku (H. Kahnt, dz. cyt. poniżej).
↑ Jako modelka dla postaci Brytanii posłużyła ówcześnie bliska królowi Frances Stewart, o czym wspomina Samuel Pepys w swym "Dzienniku" pod datą 25 lutego 1667 r. (C. C. Chamberlain, dz. cyt. poniżej).
↑ Fifty Pence mintage figures (50p). The Royal Mint. [dostęp 2021-09-23]. (ang.).

Bibliografia

H. Kahnt, Das große Münzlexikon von A bis Z, Regenstauf 2005, s. 60
C.C. Chamberlain, Guide to Numismatics, London 1965, s. 16
Roman Imperial Coinage (pod red. C.H.V. Sutherlanda i R.A.G. Carsona), t. II i III, London 2003 (repr.)

[1] Za Hadriana sestercjusz z lat 134-38 (RIC 845), za Antonina – sesterce z lat 143-44 (RIC 742, 745), as z lat 154-55 (RIC 934) i takiż dupondius (RIC 930).

[2] Po raz pierwszy pojawiło się w 1672 roku (H. Kahnt, dz. cyt. poniżej).

[3] Jako modelka dla postaci Brytanii posłużyła ówcześnie bliska królowi Frances Stewart, o czym wspomina Samuel Pepys w swym "Dzienniku" pod datą 25 lutego 1667 r. (C. C. Chamberlain, dz. cyt. poniżej).

[mint-4] Fifty Pence mintage figures (50p). The Royal Mint. [dostęp 2021-09-23]. (ang.).

[1]