Brazylianit
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
zasadowy fosforan sodu i glinu (NaAl3(PO4)2(OH)4) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5[1] |
| Przełam | |
| Łupliwość |
wyraźna, w jednym kierunku; dokładna[1] |
| Pokrój kryształu |
pryzmatyczny[2] |
| Układ krystalograficzny |
jednoskośny[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość |
2,98 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
bladożółty, żółtozielony, zielony, kremowy, żółty, ciemnobrunatny, bezbarwny[1][2] |
| Rysa |
bezbarwna, biała[1] |
| Połysk |
szklisty, półszklisty, tłusty[2] |
| Współczynnik załamania |
1.602 – 1.623 (dwuosiowy)[2] |
| Inne |
Dyspersja: 0,014[2] Dwójłomność: 0.0190 – 0.0210[2] |
Brazylianit – przezroczysty[3] minerał pegmatytowy. Nazwa pochodzi od miejsca gdzie go odkryto w 1945 roku - w pobliżu miejscowości Conselheria Peua w Minas Gerais (Brazylia)[3]. Wyglądem przypomina chryzoberyl i żółte odmiany berylu[3].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Wykształca kryształy słupkowe[3], grubotabliczkowe, narosłe[1]. Występuje w skupieniach zbitych, promienistych, włóknistych[3] i wrosłych[1]. Może zawierać wtrącenia w postaci niewielkich, wydłużonych, zielonych kryształów turmalinu, blaszki muskowitu lub wtrącenia płynne.
Inne właściwości:
- Pleochroizm: słaby; zmiana barwy w odcieniach barwy danego minerału
- Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne[3]
- Luminescencja: brak
- Inkluzje: liczne
- Kryształy bliźniacze: nie wykształca
- Radioaktywność: brak
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Występuje głównie w pustkach pegmatytów granitowych (szczególnie tych zasobnych w fosfor)[1], gdzie towarzyszą mu lazulit i apatyt. Współwystępuje także z albitem, muskowitem, turmalinem, kwarcem, syderytem, mikroklinem, apatytem i augelitem[3][1][4].
Miejsca występowania
[edytuj | edytuj kod]Występuje przede wszystkim w Brazylii – w pobliżu Conselheira Pena (Bahia) oraz USA (New Hampshire[4], Connecticut, Maine, Arizona i Dakota Południowa). Stwierdzony także w Kanadzie (Yukon), Czechach, we Włoszech, w Austrii, w Bawarii w Niemczech i w Rwanadzie[4][5].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]W jubilerstwie stosowany rzadko, gdyż są kryształy są bardzo spękane. W amerykańskim Museum Historii Naturalnej w Nowym Jorku znajdują się dwa okazy: jeden ważący 19 ct został oszlifowany podobnie jak brylant; drugi 23-karatowy ma szlif szmaragdowy.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l Rupert Hochleitner: Minerały, kamienie szlachetne skały. Multico Oficyna Wydawnicza, 2022, s. 288. ISBN 978-83-7073-816-7.
- ↑ a b c d e f g Brazilianite.
- ↑ a b c d e f g Ryszard Hutnik i inni, Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych, Wydawnictwo Geologiczne, s. 112, ISBN 83-220-0199-1 [dostęp 2025-01-31].
- ↑ a b c Brazilianite [online], Mindat.org [dostęp 2025-01-31].
- ↑ Brazilianite [online], Mineral Data Publishing (ang.).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- artykuł o brazylianicie na stronie Webmineral.com (ang.)
- artykuł o brazylianicie na stronie Mindat.org (ang.)