Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej

Bieszczadzki
Oddział Straży Granicznej
im. gen. bryg. Jana Tomasza Gorzechowskiego

Symbol Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej
Państwo	Polska
Data utworzenia	16 maja 1991
Siedziba	Przemyśl
Komendant oddziału	gen. bryg. SG Tomasz Zybiński[1]
Zastępcy komendanta	płk SG Robert Kielar ppłk SG Marek Soliszewski
Adres
ul. Mickiewicza 34 37-700 Przemyśl
Położenie na mapie Przemyśla Bieszczadzki Oddział SG
Położenie na mapie Polski Bieszczadzki Oddział SG
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Bieszczadzki Oddział SG
49°46′56,7120″N 22°47′10,6080″E/49,782420 22,786280
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej imienia gen. bryg. Jana Tomasza Gorzechowskiego – jeden z dziewięciu oddziałów Straży Granicznej pełniący służbę na granicy polsko-ukraińskiej i polsko-słowackiej.

7 maja 1991 Komendant Główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał zarządzenie nr 012 na mocy którego 16 maja 1991 rozwiązano Bieszczadzką Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza w Przemyślu. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia został utworzony Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w Przemyślu według etatu nr 44/017 o stanie osobowym 858 funkcjonariuszy i 78 pracowników urzędów państwowych^[2][3].

Pierwszy sztandar Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej otrzymał 29 listopada 1992 w 162 rocznicę wybuchu powstania listopadowego. Uroczystość nadania sztandaru odbyła się w kościele garnizonowym o. Karmelitów. Obecnie sztandar ten znajduje się w Sali Tradycji w Centralnym Ośrodku Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie.

16 maja 1999 Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej otrzymał imię patrona gen. brygady Jana Tomasza Gorzechowskiego oraz nowy sztandar^[4]. Uroczystość nadania imienia i wręczenia sztandaru odbyła się na Rynku w Przemyślu.

25 listopada 2005 nastąpiło zakończenie służby w Straży Granicznej funkcjonariuszy służby kandydackiej i przejście Straży Granicznej na system służby zawodowej^[5] .

Zarządzeniem nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 2 listopada 2010 określono i wprowadzono symbol Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej^[6].

14 maja 2015 w Komendzie Bieszczadzkiego OSG odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą patronowi oddziału – gen. bryg. Janowi Tomaszowi Gorzechowskiemu^[7].

Od 12 stycznia 2002 zasięg terytorialny oddziału obejmował województwo podkarpackie^[8]. Ochraniał granice państwową o długości 373 km, z czego 239 km przypadało na granicę z Ukrainą oraz 134 km na granicę ze Słowacją^[9].

Od 1 czerwca 2009 zasięg terytorialny oddziału obejmował województwo podkarpackie z wyłączeniem powiatów: jasielskiego, krośnieńskiego, sanockiego (bez gmin: Sanok, Zagórz, Tyrawa Wołoska) oraz miasta na prawach powiatu Krosno^[10].

Od 1 kwietnia 2011 zasięg terytorialny oddziału objął województwo podkarpackie^[11].

W terytorialnym zasięgu działania oddziału terenowymi organami Straży Granicznej byli komendant oddziału, komendanci strażnic i granicznych placówek kontrolnych^[12], a po reorganizacji w 2004 jest komendant oddziału i komendanci placówek^[13].

Oddział współpracuje m.in. z: Policją, Służbą Celną, Inspekcją Transportu Drogowego, Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnym Biurem Śledczym, Żandarmerią Wojskową, Strażą Ochrony Kolei.

W celu skutecznej ochrony granicy państwowej Bieszczadzki OSG ściśle współpracuje ze stroną ukraińską, którą reprezentują dwa sąsiadujące Oddziały Państwowej Służby Granicznej Ukrainy: Lwowski i Czopski oraz ze stroną słowacką reprezentowaną przez Wydziały Policji Granicznej w Żylinie i Preszowie^[14].

Od 9 grudnia 2004 w Placówce SG w Korczowej funkcjonuje polsko-ukraiński Punkt Konsultacyjny, którego zadaniem jest bieżąca wymiana informacji między służbami polskimi i ukraińskimi. Punkt ten umiejscowiony jest po stronie ukraińskiej. Wszelka wymiana informacji, ustalenia, planowanie wspólnych patroli, a także podpisywanie umów i porozumień obustronnych realizowane są w oparciu o instytucję Aparatu Pełnomocnika Granicznego^[14].

Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej współpracuje z Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej „FRONTEX” oraz udziela wsparcia krajom europejskim w oparciu o bilateralne porozumienia międzypaństwowe. W placówkach SG w Korczowej i Medyce utworzono Punkty Ogniskowe – Focal Points, w których całorocznie pełnią służbę funkcjonariusze służb granicznych ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej^[15].

Od lipca 2009 w budynkach byłego przejścia granicznego Barwinek-Vyšný Komárnik funkcjonuje Polsko-Słowackie Centrum Współpracy Służb Policyjnych i Celnych w Barwinku. Głównym zadaniem Centrum jest gromadzenie i szybka wymiana informacji istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego Polski i Słowacji, a także koordynowanie wspólnych działań w terenie np. pościgów transgranicznych. Funkcjonariusze Bieszczadzkiego Oddziału SG pełnią w Centrum służbę wspólnie z funkcjonariuszami Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie, Podkarpackiego Urzędu Celno-Skarbowego w Przemyślu, Komendy Wojewódzkiej Policji w Preszowie (Słowacja) oraz Kryminalnego Urzędu Finansowego Republiki Słowackiej^[16].

W 1991 Bieszczadzkiemu Oddziałowi Straży Granicznej podlegały^[17]:

• Strażnica Straży Granicznej w Lubaczowie
• Strażnica Straży Granicznej w Medyce do 2002^[a]
• Strażnica Straży Granicznej w Korczowej do 1 stycznia 2003^[b][19].
• Strażnica Straży Granicznej w Hermanowicach
• Strażnica Straży Granicznej w Ustrzykach Dolnych do 1 stycznia 2003^[c][19]
• Strażnica Straży Granicznej w Lutowiskach
• Strażnica Straży Granicznej w Wetlinie
• Strażnica Straży Granicznej w Cisnej
• Strażnica Straży Granicznej w Łupkowie
• Strażnica Straży Granicznej w Komańczy
• Strażnica Straży Granicznej w Jaśliskach
• Strażnica Straży Granicznej w Barwinku do 1 stycznia 2003^[d][19]
• Strażnica Straży Granicznej w Ożennej
• Graniczna Placówka Kontrolna w Medyce
• Graniczna Placówka Kontrolna w Barwinku
• Samodzielna Kompania Odwodowa w Sanoku
• Strażnica Straży Granicznej w Horyńcu-Zdroju od 30 maja 1995
• Strażnica Straży Granicznej w Wojtkowej od 19 listopada 1999
• Graniczna Placówka Kontrolna w Rzeszowie-Jasionce od 1 stycznia 2000
• Strażnicy Straży Granicznej w Ustrzykach Górnych od 10 listopada 2000.

Od 2003 funkcjonowanie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej regulowało Zarządzenie nr 41 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 17 października 2003 w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej im. gen. bryg. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu (Dz. Urz. KGSG Nr 8, poz. 48, z 2005 r. Nr 3, poz. 10 oraz z 2007 r. Nr 1, poz. 13, Nr 3,poz. 29 i Nr 10, poz. 90), zmienionego zarządzeniami nr 41 z dnia 23 maja 2008 r., nr 63 z dnia 28 sierpnia 2008 r. i nr 84 z dnia 16 listopada 2009 r.^[20]

24 sierpnia 2005 w miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej^[21].

--

W latach 2002–2006 w Bieszczadzkim Oddziale Straży Granicznej zadania związane z ochroną granicy państwowej oraz z kontrolą ruchu granicznego realizowało 20 granicznych jednostek organizacyjnych.

Wykaz granicznych jednostek organizacyjnych Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w latach 2002–2006 podano za: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w świetle liczb i danych statystycznych (2002–2006). W: Piotr Kozłowski: Biuletyn 1/2008. s. 78–79.

Granicę państwową z Ukrainą ochraniało 12 granicznych jednostek organizacyjnych Straży Granicznej:

• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Horyńcu-Zdroju
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Lubaczowie
• Graniczna Placówka Kontrolna/Placówka Straży Granicznej w Korczowej:
  • (przejście drogowe) Korczowa-Krakowiec
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Kalnikowie
• Graniczna Placówka Kontrolna/Placówka Straży Granicznej w Medyce
  • (przejście drogowe, piesze) Medyka-Szeginie
  • (przejście kolejowe) Przemyśl-Mościska
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Hermanowicach (25 września 2002 przeniesienie się do nowego obiektu)
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Huwnikach od 11 lipca 2002
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Wojtkowej
• Graniczna Placówka Kontrolna/Placówka Straży Granicznej w Krościenku:
  • (przejście drogowe) Krościenko-Smolnica
  • (przejście kolejowe) Krościenko-Chyrów
• Strażnica Straży Granicznej w Lutowiskach^[e] → Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Czarnej Górnej^[f];
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Stuposianach od 25 października 2002
• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Ustrzykach Górnych.

Granicę państwową ze Słowacją w latach 2002–2004 ochraniało 7 granicznych jednostek organizacyjnych^[g]:

• Strażnica/Placówka Straży Granicznej w Wetlinie – ponownie od 1 czerwca 2009 w BOSG^[h]
• Strażnica Straży Granicznej w Cisnej
• Strażnica Straży Granicznej w Łupkowie → Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Łupkowie^[i]:
  • (przejście kolejowe) Łupków-Palota
• Strażnica Straży Granicznej w Komańczy
• Strażnica Straży Granicznej w Jaśliskach
• Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Barwinku
  • (przejście kolejowe) Łupków-Palota do 10 grudnia 2003^[j]
  • (przejście drogowe) Barwinek-Vyšný Komárnik
• Strażnica Straży Granicznej w Ożennej.

W strefie działania BOSG^[23]:

• Graniczna Placówka Kontrolna/Placówka Straży Granicznej w Rzeszowie-Jasionce
  • (przejcie lotnicze) w Mielcu.

W ochronie granicy wykonywali zadania też^[23]:

• Kompania Odwodowa w Przemyślu;
• Samodzielna Kompania Odwodowa w Sanoku;
• Wydział Lotniczy Komendy Głównej Straży Granicznej^[k] realizujący zadania z powietrza (samolot Wilga, śmigłowce: Mi-2 i Kania).

W 2006 na terenie Komendy BiOSG w Przemyślu zostały zakończone prace przy adaptacji budynków z przeznaczeniem na „Areszt w celu wydalenia” oraz „Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców”^[l].

• Placówka Straży Granicznej w Sanoku od 1 czerwca 2009 w BOSG^[m].

--

Od 1 maja 2014 funkcjonowanie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej reguluje Zarządzenie nr 48 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 15 kwietnia 2014 w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej imienia gen. bryg. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu (Dz. Urz. 2014.65)^[25].

Komendą Oddziału kieruje Komendant Oddziału przy pomocy zastępców Komendanta Oddziału, głównego księgowego oraz kierowników komórek organizacyjnych komendy oddziału^[25].

W skład komendy oddziału wchodzą komórki organizacyjne, o których mowa poniżej oraz Zespół Stanowisk Samodzielnych^[25].

Zespół Stanowisk Samodzielnych, w skład którego wchodzą radca prawny i kapelan, jest bezpośrednio nadzorowany przez Komendanta Oddziału^[25].

• Wydział Graniczny
  • Centrum Współpracy Policyjnej i Celnej w Barwinku
• Wydział Operacyjno-Śledczy
• Wydział do spraw Cudzoziemców
• Wydział Koordynacji Działań
• Wydział Łączności i Informatyki
• Wydział Kadr i Szkolenia
• Pion Głównego Księgowego
• Wydział Techniki i Zaopatrzenia
• Wydział Zabezpieczenia Działań
• Wydział Ochrony Informacji
• Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego
• Wydział Analiz, Informacji i Współpracy Międzynarodowej
• Służba Zdrowia Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej z siedzibą w Przemyślu
• Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców w Przemyślu.

• Placówka Straży Granicznej w Horyńcu-Zdroju
  • (przejście kolejowe) Werchrata-Rawa Ruska
• Placówka Straży Granicznej w Lubaczowie
• Placówka Straży Granicznej w Hermanowicach
• Placówka Straży Granicznej w Huwnikach
• Placówka Straży Granicznej w Wojtkowej
• Placówka Straży Granicznej w Czarnej Górnej
• Placówka Straży Granicznej w Stuposianach
• Placówka Straży Granicznej w Ustrzykach Górnych
• Placówka Straży Granicznej w Medyce
• Placówka Straży Granicznej w Rzeszowie-Jasionce
  • (przejście lotnicze) w Porcie lotniczym Rzeszów-Jasionka
• Placówka Straży Granicznej w Krościenku
• Placówka Straży Granicznej w Korczowej
• Placówka Straży Granicznej w Wetlinie
• Placówka Straży Granicznej w Sanoku.

• Polskie przejścia graniczne z Ukrainą
• Granica polsko-ukraińska
• Dawne polskie przejścia graniczne ze Słowacją
• Granica polsko-słowacka

• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza. (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Piotr Kozłowski: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej im. płk. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• PiotrP. Kozłowski PiotrP., Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w świetle liczb i danych statystycznych (2002–2006), „Biuletyn”, 1, Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2008, s. 77–106, ISSN 1492-2505 .
• Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204.
• Inga Bagińska: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w Przemyślu. W 30. Rocznicę Powołania Formacji. W: Mirosław Doroszkiewicz (przewodniczący): 30 lat Straży Granicznej : Straż Graniczna w latach 1991–2021 Biuletyn nr 59. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej im. Żołnierzy Korpusu Pogranicza, 2021, s. 79–91. ISSN 505-1757.
• Straż Graniczna od 1991 – Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2024-02-28]. (pol.).