Bartkowo
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) |
167 osób |
Strefa numeracyjna |
91 |
Kod pocztowy |
74-100[2] |
Tablice rejestracyjne |
ZGR |
SIMC |
0776210 |
Położenie na mapie gminy Gryfino | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego | |
53°12′36″N 14°32′32″E/53,210000 14,542222[1] |
Bartkowo – (do 1945 niem. Bartikow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Gryfino.
W 2011 roku wieś liczyła 167 mieszkańców[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1226 r. Od 1282 r. wieś stanowi lenno klasztoru Cystersów z Kołbacza[4]. Część wsi była własnością dwóch rodów rycerskich, tj. Woberminów i Eickstadt’ów. Na przełomie XIV i XV wieku wzniesiono kościół z kamienia narzutowego w stylu wczesnogotyckim. Na Mapie Lubinusa z 1618 wieś zaznaczona jako Berckow. Przełom XVII i XVIII wieku stanowił dla wsi kryzys gospodarczy i demograficzny. Z końcem XVIII wieku istniał następujący stan zabudowy – 25 domów, kościół, szkoła i gajówka. W drugiej połowie Bartkowo to wieś o średniej wielkości, liczy około 300 mieszkańców. Oprócz kościoła we wsi było 35 budynków mieszkalnych i 63 budynki gospodarcze, szkoła i kuźnia. W tym okresie jest to wieś, w której głównym źródłem utrzymania jest hodowla – 2/3 powierzchni zajmują łąki i pastwiska. W okresie przed II wojną światową wieś miała typowo chłopski charakter; znajdowało się tu 13 gospodarstw od 20 do 120 ha.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Układ przestrzenny wsi
[edytuj | edytuj kod]Jest to wieś typu owalnica, na osi północny zachód – południowy wschód. Na majdanie znajduje się kościół z cmentarzem przykościelnym. W kierunku północnym układ wydłużony do ulicówki.
Kościół
[edytuj | edytuj kod]W Bartkowie znajduje się kościół wczesnogotycki z przełomu XIV i XV wieku p.w. Wniebowzięcia NMP, zbudowany z kamienia narzutowego. Świątynię zbudowano na planie prostokąta jako budowlę salową, bez chóru i wieży. Kościół orientowany – prezbiterium skierowane w kierunku wschodnim. Kiedyś kościół posiadał trzy niezdobione portale. Dziś funkcję pełnią portale północny i południowy. Portal zachodni jest zamurowany, w przeszłości był wejściem do szachulcowej wieży. Świątynię przebudowano w XIX wieku, przemurowano wówczas otwory okienne, dobudowano wieżę, którą rozebrano w latach 70. XX wieku[potrzebny przypis]. Obok kościoła znajduje się czynny cmentarz parafialny, gdzie rośnie kilka długowiecznych cisów[potrzebny przypis]. Na placu przykościelnym znajduje się również drewniana wieża szkieletowa, na której wisiał dzwon z rozebranej wieży.
Kultura
[edytuj | edytuj kod]We wsi znajduje się świetlica Gryfińskiego Domu Kultury, w której funkcjonuje m.in. pracownia ceramiczna.
Od 2009 r. w Bartkowie pod egidą Gryfińskiego Domu Kultury i Sołectwa Bartkowo organizowany jest doroczny Festiwal Twórczości Ludowej. Dotychczas odbyło się 10 jego edycji.[5]
Od 1986 przy świetlicy działa kapela ludowa Bartkowiacy[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2943
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 14 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Wieś Bartkowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-28] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Bartkowie – Parafia pw. Świętej Trójcy w Chwarstnicy [online], parafiachwarstnica.pl [dostęp 2017-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-07] (pol.).
- ↑ Gryfinska.pl - 10. Festiwal Twórczości Ludowej w Bartkowie. Uhonorowali Edwarda Mojsaka [GALERIA] [online], gryfinska.pl [dostęp 2022-01-18] (pol.).
- ↑ Gryfiński Dom Kultury [online], www.gdk.com.pl [dostęp 2017-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-07] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- http://www.architektura.pomorze.pl/?art_id=145 – Opis architektury i historii kościoła w Bartkowie.
- http://www.gryfino.pl/UMGryfinoFiles/file/POM_Bartkowo.pdf
- https://web.archive.org/web/20171207192500/http://parafiachwarstnica.pl/?page_id=1535