Baranie Rogi
 Masyw Baranich Rogów od strony Doliny Pięciu Stawów Spiskich z opisanymi formacjami | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2530 m n.p.m. |
| Wybitność |
141 m |
| Pierwsze wejście |
przed 17 września 1867 r. |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°12′05,9″N 20°11′49,7″E/49,201639 20,197139
| |
Baranie Rogi (słow. Baranie rohy, niem. Grünseespitze, węg. Zöld-tavi-csúcs[1]) – szczyt o wysokości 2530 m n.p.m.[2] (według wcześniejszych pomiarów 2526 lub 2536 m[1]) położony w pobliżu głównej grani Tatr, na terenie Słowacji. W grani głównej, pomiędzy Śnieżnym Szczytem (Snehový štít) a Czarnym Szczytem (Čierny štít, 2429 m) znajduje się Wyżni Barani Zwornik (Vyšná Barania strážnica), od niego odchodzi grań południowo-wschodnia, w której za Wyżnią Baranią Ławką (Barania priehyba) znajdują się obydwa wierzchołki Baranich Rogów[3].
Wyżni Barani Zwornik od masywu Śnieżnego Szczytu oddziela Śnieżna Przełęcz (Ľadové sedlo, 2354 m), a od Czarnego Szczytu – Przełęcz Stolarczyka (Stolarczykovo sedlo, 2377 m) i Papirusowe Turnie. W grani opadającej na Przełęcz Stolarczyka wyróżnia się jedynie Barania Kazalnica, natomiast pomiędzy Wyżnim Baranim Zwornikiem a Śnieżną Przełęczą położone są kolejno od góry:
- Pośrednia Barania Ławka (Sedlo baraních strážnic),
- Barani Kopiniak (Hrebeň baraních strážnic),
- Niżnia Barania Ławka (Nižná barania lávka),
- Niżni Barani Zwornik (Nižná Barania strážnica), od którego na północ odchodzi Barania Grań (hrebeň Baraních veží),
- Wyżnie Baranie Wrótka (Vyšné baranie vrátka),
- Barani Kopiniaczek (Baraní mních),
- Pośrednie Baranie Wrótka (Prostredné baranie vrátka),
- Baranie Czuby (Baranie hrby) – odcinek grani rozdzielony na pół Niżnimi Baranimi Wrótkami (Nižné baranie vrátka)[3][4].
Wierzchołki Baranich Rogów są rozdzielone Baranią Szczerbą (Barania škára). W grani opadającej z głównego wierzchołka na południowy wschód znajdują się (od góry):
- Przełączka za Baranią Basztą (Sedlo za Baraňou baštou),
- Barania Baszta (Barania bašta),
- Przełączka za Baranim Mnichem (Sedlo za Baraním mníchom) o dwóch siodłach rozdzielonych Baranim Mniszkiem (Baraní mníšik),
- Barani Mnich (Baraní mních),
- Barania Przełęcz (Baranie sedlo, 2389 m) – głęboko wcięta przełęcz, której nazwa pochodzi od sąsiadującego z nim szczytu[3].
Za Baranią Przełęczą grań ciągnie się dalej na południowy wschód. Znajduje się w niej wiele obiektów, do największych należą:
- Spiska Grzęda (Spišský štít, 2482 m),
- Mały Durny Szczyt (Malý Pyšný štít),
- Durny Szczyt (Pyšný štít, 2622 m),
- Klimkowa Przełęcz (Bachledova štrbina),
- Łomnica (Lomnický štít, 2633 m)[5][2].
Masyw Baranich Rogów góruje nad:
- Doliną Czarną Jaworową (Čierna Javorová dolina) – odgałęzienie Doliny Jaworowej; górne piętro doliny, Barani Bańdzioch, podchodzi pod Wyżni Barani Zwornik, nie pod sam wierzchołek Baranich Rogów;
- Doliną Pięciu Stawów Spiskich (Kotlina Piatich Spišských plies) – odnoga Doliny Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina); pod samym wierzchołkiem rozciągają się Baranie Pola (na zachód od niego) i Barani Ogród (na południe);
- Doliną Dziką (Veľká Zmrzlá dolina) – jedno z rozgałęzień Doliny Zielonej Kieżmarskiej (Dolina Zeleného plesa), będącej odnogą Doliny Kieżmarskiej (Dolina Kežmarskej Bielej vody). Górne piętro Doliny Dzikiej to Barania Kotlina[5].
Z Wyżniej Baraniej Ławki na południe opada Barani Żleb, natomiast na południe od głównego wierzchołka masywu rozciąga się Barania Galeria – rozległy taras kończący się w dole urwistymi ścianami, dzięki którym Baranie Rogi mają od tej strony charakterystyczny kształt. W ścianach tych położone są Baranie Koryto i Barania Drabina. Baranie Pola i Barani Ogród od dolnych pięter Doliny Pięciu Stawów Spiskich oddzielają skaliste formacje: Wyżnie Baranie Spady i Niżnie Baranie Spady[6].
Baranie Rogi należą do Wielkiej Korony Tatr[7]. Pierwsze odnotowane wejścia na szczyt:
- latem: ks. Józef Stolarczyk i ks. Ambroży Reformat (Tomasz Trausyl) i przewodnicy: Wojciech Gąsienica Kościelny, Wojciech Ślimak, Szymon Tatar starszy i Jędrzej Wala starszy, przed 17 września 1867 r.,
- zimą: Tibold Kregczy, Lajos Rokfalusy, Zoltán Votisky, 17 kwietnia 1911 r.[6]
Na szczyt nie prowadzi znakowany szlak turystyczny. Należy on do grupy łatwo dostępnych wierzchołków, ale wejście jest możliwe tylko w towarzystwie przewodnika.
Nazwa szczytu związana jest z jego kształtem – oglądanym od północnego zachodu, podobnym do baraniego łba z dwoma rogami[6]. Nazwy niemiecka i węgierska wiążą się z pobliskim Zielonym Stawem Kieżmarskim[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ a b c Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 404–406. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. Główna grań od zachodu na wschód. [dostęp 2013-07-29].
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b c Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 33-69.
- ↑ Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7