Balenciaga

Balenciaga

Państwo	Francja
Region	Île-de-France
Siedziba	Paryż
Data założenia	1919
Dyrektor	Gianfranco Gianangeli
brak współrzędnych
Strona internetowa

Balenciaga – luksusowy hiszpański dom mody z główną siedzibą mieszczącą się w Paryżu. Oryginalnie założona w 1919 roku przez hiszpańskiego projektanta Cristóbala Balenciaga w San Sebastián.

Nazwa firmy została za zaczerpnięta z nazwiska jej założyciela – Cristóbala Balenciaga (1895– 972). Balenciaga urodził się 21 stycznia 1895 roku, jako syn kapitana statku wodnego oraz szwaczki, w Hiszpańskim mieście Getaria^[1]. Po ukończeniu szkoły podstawowej Cristobal rozpoczął praktykę krawiecką w Casa Gómez, w San Sebastián, a w późniejszych latach został kierownikiem działu krawiectwa lekkiego w oddziale paryskiego domu towarowego Les Grands Magasins du Louvre w San Sebastián^[2].

W 1917 roku Balenciaga otworzył swój pierwszy samodzielny biznes w San Sebastián. Nosił on nazwę „C. Balenciaga”. Trwająca pierwsza wojna światowa spowodowała, iż największe marki (takie jak Chanel, Paquin, Maison Worth) przeniosły się ze stolicy Francji do Hiszpanii^[2]. Cała sytuacja pozwoliła Cristóbalowi na uczestniczenie w pokazach mody podczas wojny, czego skutkiem była gotowość do przedstawienia swojej pierwszej kolekcji we wrześniu 1918 roku^[3].

Po swoim debiutanckim pokazie projektant był zmuszony znaleźć środki na dalsze finansowanie jego działalności. Na skutek poszukiwań powstała firma sióstr Benity i Danieli Lizaso – Balenciaga y Compañia, której Balenciaga był współwłaścicielem. Sześć lat współpracy z siostrami Lizaso zapewniły młodemu krawcowi ugruntowanie swojej pozycji i zaistnienie jako czołowy hiszpański projektant^[4].

W roku 1925 Balenciaga po raz pierwszy zaprezentował swoją nową kolekcję pod pełnym imieniem i nazwiskiem „Cristóbal Balenciaga”^[2].

W 1937 roku ze względu na sytuację polityczną w Hiszpanii oraz trwającą hiszpańską wojnę domową projektant przeniósł firmę do Paryża, na 10 Avenue George V. Dwa miesiące później została zaprezentowana pierwsza paryska kolekcja couture (mocno inspirowaną hiszpańskim renesansem)^[5]. W grudniu tego roku pojawiła się pierwsza wzmianka o Cristobal-u Balenciaga w magazynie „Vogue”, natomiast rok później ten sam magazyn pierwszy raz zaprezentował jego projekty^[6].

Mówi się, że Balenciaga mógł kontynuować działalność w okupowanym przez nazistów Paryżu dzięki swoim powiązaniom z hiszpańskim dyktatorem generałem Francisco Franco, bliskim sojusznikiem Adolfa Hitlera. Balenciaga miał tak zażyłe relacje z Franco, że projektował stroje dla jego rodziny^[7].

Po wojnie jego projekty stały się bardziej eleganckie i przeciwstawiały się kształtu klepsydry spopularyzowanego przez „Christian Dior’s New Look”^[8]. Spojrzenie Balenciagi odbiegało od zaokrąglonych ramion, wąskiej talii oraz długiej spódnicy, które zaprezentował Dior. Nowe projekty były obszerne, pozbawione talii i posiadały poszerzone ramiona. Doskonałymi przykładami z tego okresu jest czarny płaszcz z faille (1957), zawijany płaszcz wieczorowy (1962) czy też zawijana sukienka z czarnej tafty z falbaniastym, bombkowym kształtem na dole (1951)^[9]. W roku 1959 jego praca kończy się linią Empire^[10],^[11]. Jest to kluczowy okres uważany za największy wkład w świat mody jeśli chodzi o twórczość Balenciagi, ponieważ prezentuje on nową sylwetkę dla kobiet^[12].

W 1968 roku Balenciaga przeszedł na emeryturę. W maju tego samego roku zamknął swój salon^[13]. Miało to miejsce zaledwie kilka dni po wybuchu zamieszek na ulicach Paryża (rewolta francuskich studentów przeciwko przestarzałemu systemu oświaty)^[14].

W 1972 roku wrócił na krótko do projektowania w celu stworzenia sukni ślubnej dla wnuczki generała Franco^[15] – Maríi del Carmen Martínez-Bordiú y Franco. Kreacja została uszyta w Madrycie pod nadzorem Cristobala. Dwa tygodnie po ukończeniu projektu Cristobal Balenciaga zmarł w wieku 77 lat. (Gazety tytułowały informujące o jego odejściu pisały o odejściu „króla” świata mody^[16][17]). Sam Christian Dior nazywał go „mistrzem nas wszystkich”, a Hubert Givenchy „architektem haute couture”^[18].

W 1997 nowym dyrektorem kreatywnym został Nicolas Ghesquiére^[19]. Pod jego kadencją w 2001 roku marka weszła w skład grupy Gucci, która w 2004 została częścią holdingu Kering^[20]. W tym samym roku Nicolas Ghesquiére zaprezentował kolekcję o nazwie „Edition” która przedstawiała „przeróbki i wznowienia oryginalnych projektów, dostosowane do nastrojów panujących w modzie”. W 2012 roku Nicolas zrezygnował ze stanowiska w Balenciaga i został nowym dyrektorem kreatywnym damskiego działu Louis Vuitton^[21],^[22].

W 2012 roku dyrektorem kreatywnym został Alexander Wang^[23]. Był on pierwszym dyrektorem Balenciagi wywodzącym się z sektora prêt-à-porter. Pod jego kadencją marka dodała do swojej oferty produkty takie jak koszulki, obuwie sportowe, bluzy^[24]. Wang nadał marce, która od lat skupiała się na projektach haute couture, nowoczesnego, młodzieżowego charakteru zmierzającego w stronę streetwear^[25].

W 2015 stanowisko dyrektora kreatywnego objął Demna Gwasalia^[26], który rok wcześniej zaistniał w świecie mody wraz ze swoim bratem (Guram Gwasalia) tworząc markę Vetements. Demna zaprezentował „antymodową” postawę, w swoich projektach skupiał się na krytyce konsumpcjonizmu. Gwasalia zaprezentował światu nowe ujęcie, już dobrze znanej projektów Cristobala Balenciagi, takich jak sukienka balonowa (prêt-à-porter FW 17/18) nawiązująca do kurtki balonowej (1953). Widoczna była inspiracja współczesnością i realizmem, która łączyła się z haute couture.

W 2017, z okazji stulecia marki zaprezentowano dziewięć spektakularnych projektów sukienek couture, powstałych na bazie archiwalnych projektów^[27][28].

Latem 2021 roku marka Balenciaga wrociła do kalendarza wydarzeń mody haute couture – po 53 latach przerwy. Kolekcja nawiązywała do Cristobala Balenciagi. Sam pokaz był rodzajem hołdu dla założyciela^[29],^[30]. Całości towarzyszyły nawiązania do oryginalnego dorobku. W dalszych projektach takich jak obszerny szmaragdowy płaszcz (jesień 2021) oraz pomarańczowa rzeźbiona sukienka (jesień 2021) widoczne było nawiązanie do żywych kolorów inspirowanych Hiszpanią, tak jak było to w pierwszych pracach Cristobala^[31].

Dyrektorzy generalni:

• 2016–2024: Cédric Charbit^[32]
• od 2024: Gianfranco Gianangeli^[32]

Dyrektorzy kreatywni

• 1919–1968: Cristobal Balenciaga^[1]
• 1987–1992: Michel Goma
• 992–1997: Josephus Melchior Thimister
• 1997–2012: Nicolas Ghesquiére^[19]
• 2012–2015: Alexander Wang^[23]
• od 2015: Demna Gwasalia^[26]