Balad asz-Szajch

Balad asz-Szajch
‏بلد الشيخ‎
	; Zachowany dom wioski
Państwo	Mandat Palestyny
Dystrykt	Dystrykt Hajfa
Wysokość	75 m n.p.m.
Populacja (1945); • liczba ludności	; 4120
Data zniszczenia	25 kwietnia 1948
Powód zniszczenia	atak Hagany
Obecnie	Neszer
	Położenie na mapie Mandatu Palestyny Balad asz-Szajch
	32°46′18″N 35°02′32″E/32,771667 35,042222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Balad asz-Szajch (arab. بلد الشيخ) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Hajfy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w wyniku ataku Hagany w dniu 25 kwietnia 1948 roku.

Położenie

Balad asz-Szajch leżała na północno-wschodnim krańcu masywu górskiego Karmel, powyżej Emek Zewulun. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 984,9 ha. We wsi mieszkało wówczas 4120 osób^[1].

Własność gruntów	Powierzchnia gruntów [ha]
Arabowie	584,4
Żydzi	28,5
publiczne	372
Razem	984,9

Rodzaj użytkowanych gruntów	Arabowie [ha]	Żydzi [ha]
uprawy nawadniane	36,8	0
uprawy zbóż	456,3	7,8
uprawy oliwek	41,8	0
nieużytki	439,2	20,7
zabudowane	24,1	0

Historia

Według lokalnej tradycji, wieś została założona przez szejka Abdullaha asz-Szajch, który pobierał podatki na rzecz osmańskiego sułtana Selima II. Na miejscowym cmentarzu znajduje się jego grobowiec, a wieś nazwano na jego cześć^[2]. W 1887 roku we wsi otworzono szkołę podstawową dla chłopców^[1]. W latach 1903–1905 nastąpiło ożywienie gospodarcze całego regionu związane z budową odnogi linii kolejowej Hidżaz, która prowadziła do portowego miasta Hajfa. Linia kolejowa przechodziła w odległości około 0,5 km na północny wschód od wsi. W wyniku I wojny światowej w 1918 roku Balad asz-Szajch wraz z całą Palestyną przeszła pod panowanie Brytyjczyków, którzy utworzyli Mandat Palestyny. Podczas zamieszek w Palestynie w 1929 roku, mieszkańcy Balad asz-Szajch zaatakowali miejscową fabrykę cementu i spalili sąsiednie żydowskie gospodarstwo rolnicze^[3]^[4]. W 1934 roku w pobliżu wioski założono nowy cmentarz dla muzułmańskich mieszkańców Hajfy^[5]. Rok później pochowano na nim Izz ad-Din al-Kassama, przywódcę arabskiej organizacji paramilitarnej Czarna Ręka^[2]. Podczas arabskiego powstania w Palestynie (1936–1939) w rejonie wsi Balad asz-Szajch doszło do licznych ataków na żydowskie pojazdy^[6]. W październiku 1936 roku w pobliżu wsi doszło do bitwy arabskich powstańców z brytyjskimi żołnierzami, których wspierały samoloty^[7]. W dniu 22 lutego 1937 roku we wsi dwóch brytyjskich policjantów prowadziło dochodzenie w sprawie zabójstwa trzech Żydów z kibucu Jagur. Jeden z tych policjantów został wówczas zabity^[8]. Po kolejnych licznych atakach na żydowskie pojazdy, w dniu 18 kwietnia 1939 roku do wsi wkroczyły duże siły policji i wojska. Aresztowano 10 osób podejrzanych o udział w zabójstwach^[9].

W poszukiwaniu skutecznego rozwiązania narastającego konfliktu izraelsko-arabskiego w dniu 29 listopada 1947 roku została przyjęta Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181. Zakładała ona między innymi, że obszar ten miał znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa żydowskiego^[10]. Arabowie odrzucili tę rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W trakcie jej trwania siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej paraliżowały żydowską komunikację w rejonie całej Galilei. W dniu 2 grudnia 1947 roku we wsi Balad asz-Szajch ostrzelano żydowski autobus jadący z robotnikami do cementowni Neszer^[11]. 8 grudnia w pobliżu wioski zamordowanych zostało 2 Żydów^[12]. Dwa dni później do wsi razem z konwojem żydowskich autobusów wjechał patrol umundurowanych żydowskich policjantów Policji Żydowskich Osiedli. Otworzyli oni ogień do Arabów blokujących przejazd. W obawie przed możliwą masakrą, wieś opuściło wtedy kilka rodzin^[13]. Po tym incydencie żydowskie konwoje zaczęły unikać wioski Balad asz-Szajch, wybierając okrężną drogę z Hajfy przez Kefar Chasidim Alef i Jagur do Doliny Jezreel.

W dniu 30 grudnia 1947 roku członkowie żydowskiej organizacji Irgun rzucili granaty w tłum arabskich robotników przed bramą wejściową do Rafinerii w Hajfie. Rozwścieczeni Arabowie wtargnęli wówczas do rafinerii, gdzie doszło do pogromu żydowskich robotników. W masakrze w rafinerii w Hajfie zginęło 6 Arabów i 39 Żydów, natomiast rannych było 42 Arabów i 49 Żydów. Była to największa i najbardziej brutalna masakra ludności cywilnej do jakiej doszło w Mandacie Palestyny od czasu wybuchu wojny domowej^[14]. W ramach działań odwetowych, 31 grudnia kompanie szturmowe Palmach wkroczyła do wiosek Balad asz-Szajch i Hausza. Żydowscy żołnierze byli przebrani za Arabów, dzięki czemu zmylili czujność arabskich obrońców i do walki doszło bezpośrednio w obrębie wioski oraz w domach. W masakrze w Balad asz-Szajch zginęło 14 mieszkańców, w tym 10 kobiet i dzieci (niektóre źródła mówią o 60 zabitych^[1]). W tej akcji zginęło również 3 żydowskich żołnierzy^[15]. Po tym ataku, w dniu 7 stycznia 1948 roku część mieszkańców uciekła ze swoich domów, a ich miejsce zajęli członkowie arabskich milicji z Hajfy. Czuli się oni stosunkowo bezpiecznie, gdyż w ich sąsiedztwie przebywali transjordańscy żołnierze Legionu Arabskiego, którego dowódcami byli brytyjscy oficerowie. Jednak w kwietniu 1948 roku legioniści wycofali si��, a wraz z nimi mieszkańcy południowo-wschodniej części wsi (położonej w sąsiedztwie opuszczonego obozu Legionu Arabskiego) uciekli do sąsiedniej Hajfy^[16]. Gdy w dniach 21-22 kwietnia toczona była bitwa o Hajfę, zdecydowana większość mieszkańców uciekła ze wsi^[17]. 24 kwietnia 1948 roku żołnierze Brygady Karmeli otoczyli wieś, żądając zdania całej posiadanej przez Arabów broni. Obrońcy wioski przekazali 22 karabiny i poprosili o zawieszenie broni. Gdy w odpowiedzi usłyszeli ponowione żądanie zdania całej posiadanej broni, Arabowie zwrócili się o pomoc do Brytyjczyków. Rankiem następnego dnia Żydzi wystrzelili na wieś kilka pocisków moździerzowych, wywołując panikę we wsi. Godzinę później na miejsce przybyli brytyjscy żołnierze, i pozostali Arabowie opuścili Balad asz-Szajch pod ich ochroną^[18]^[19].

Miejsce obecnie

Obszar wioski Balad asz-Szajch został wchłonięty przez rozrastające się miasto Neszer. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Balad asz-Szajch: „Wiele arabskich domów i sklepów nadal stoi, i są zajęte przez mieszkańców miasta. Widoczny cmentarz jest zaniedbany”^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Welcome To Balad al-Shaykh. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Chalidi 1992 ↓, s. 152.
↑ Tzadok Eshel: The Cement and his Manufacturers. The Portland Cement Company „Nesher”, 1976, s. 68.
↑ Aharon Kaminker: Neighborhood in the shadow of Chimney smoke. 1978, s. 93-97.
↑ Location of Haifa cemetery. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1936-05-22. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Security in the North. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1936-05-05. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Fighting on Carmel. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1936-10-09. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ How constable Fares was killed. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1937-02-26. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Extensive searches in Haifa and countryside. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1939-04-19. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Riots mark start of strike. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1947-12-03. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ 6 Arabes killed in Haifa. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1947-12-12. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Legionnaire shoots Jews. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1947-12-10. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Haifa Refinery Riots. [w:] MidEast Web Historical Documents [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Balad Esh-Sheikh (December 31-January 1 night, 1947). [w:] Research Guide to the Israel-Palestinian conflict [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
↑ Morris 2004 ↓, s. 207-208.
↑ Morris 2004 ↓, s. 207.
↑ Morris 2004 ↓, s. 208.
↑ Morris 2008 ↓.

Bibliografia

Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992. ISBN 0-88728-224-5.
Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-00967-7.
Benny Morris: 1948: A History of the First Arab-Israeli War. New Haven: Yale University Press, 2008. ISBN 978-0300126969.

[szajch-1] Welcome To Balad al-Shaykh. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[CITEREFChalidi1992152-2] Chalidi 1992 ↓, s. 152.

[3] Tzadok Eshel: The Cement and his Manufacturers. The Portland Cement Company „Nesher”, 1976, s. 68.

[4] Aharon Kaminker: Neighborhood in the shadow of Chimney smoke. 1978, s. 93-97.

[5] Location of Haifa cemetery. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1936-05-22. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[6] Security in the North. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1936-05-05. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[7] Fighting on Carmel. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1936-10-09. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[8] How constable Fares was killed. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1937-02-26. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[9] Extensive searches in Haifa and countryside. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1939-04-19. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[10] Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[11] Riots mark start of strike. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1947-12-03. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[12] 6 Arabes killed in Haifa. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1947-12-12. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[13] Legionnaire shoots Jews. [w:] The Palestine Post [on-line]. 1947-12-10. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[14] Haifa Refinery Riots. [w:] MidEast Web Historical Documents [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[15] Balad Esh-Sheikh (December 31-January 1 night, 1947). [w:] Research Guide to the Israel-Palestinian conflict [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).

[CITEREFMorris2004207-208-16] Morris 2004 ↓, s. 207-208.

[CITEREFMorris2004207-17] Morris 2004 ↓, s. 207.

[CITEREFMorris2004208-18] Morris 2004 ↓, s. 208.

[CITEREFMorris2008-19] Morris 2008 ↓.

[1]

Dystrykt Akki	Al-Amka Al-Bassa Al-Birwa Arab as-Samnija Chirbat Dżiddin Chirbat Iribbin Dajr al-Kasi Ad-Damun Al-Ghabisijja Ikrit Al-Kabri Kafar Inan Kuwajkat Al-Manszijja Al-Mansura Mi’ar An-Nabi Rubin An-Nahr Ar-Ruwajs As-Sumajrijja Suhmata Suruh At-Tall Tarbicha Tarszicha Umm al-Faradż Az-Zib
Dystrykt Bajsanu	Arab al-Arida Arab al-Bawati Arab as-Safa Al-Aszrafija Bajsan Al-Bira Al-Chunajzir Danna Dżabbul Farwana Al-Fatur Al-Ghazzawija Al-Hamidija Al-Hamra Jubla Kafra Kaukab al-Hawa Kumja Masil al-Dżizl Al-Mazar Al-Murassas As-Sachina As-Samirija Sirin At-Taka Tall asz-Szauk At-Tira Umm Adżra Umm Sabuna Zaba Az-Zawija
Dystrykt Beer Szewy	Audża al-Hafir Al-Chalasa Al-Dżammama Al-Imara
Dystrykt Dżaninu	Ajn al-Mansi Al-Dżaufa Ladżdżun Al-Mazar Nuris Zirin
Dystrykt Gazy	Arab Sukrir Bajt Affa Bajt Daras Bajt Dżirdża Bajt Tima Barbara Barka Al-Batani al-Gharbi Al-Batani asz-Szarki Bil’in Burajr Al-Chisas Dajr Sunajd Dimra Al-Dżaladija Al-Dżija Dżulis Al-Dżura Dżusajr Al-Faludża Hamama Hatta Hiribja Hudż Hulajkat Ibdis Irak al-Manszija Irak Suwajdan Isdud Jasur Karatija Kastina Kaufacha Kaukaba Al-Masmija al-Kabira Al-Masmija as-Sagira Al-Muharraka Nadżd Ni’ilja As-Sawafir al-Gharbija As-Sawafir asz-Szamalija As-Sawafir asz-Szarkija Simsim Summil Tall at-Turmus
Dystrykt Hajfy	Abu Szusza Abu Zurajk Ajn Ghazal Ajn Haud Arab al-Fukara Arab an-Nufajat Arab Zahrat ad-Dumajri Atlit Balad asz-Szajch Barrat Kisarja Burajka Al-Burdż Al-Butajmat Chirbat Kumbaza Chirbat Lid Chirbat as-Sarkas Chirbat Sasa Chirbat as-Sawamir Chirbat asz-Szuna Chubbajza Dalijat ar-Rauha Ad-Dumun Dżaba Al-Dżalama Al-Ghubaja al-Fauka Al-Ghubaja at-Tahta Hausza Idżzim Jadżur Kabara Al-Kafrajn Kafr Lam Kamun Kannir Al-Kasajir Kira Kisarja Al-Manara Al-Mansi Al-Mansura Al-Mazar An-Naghnaghijja Ar-Rihanija Sabbarin As-Sarafand As-Sindijana Tantura At-Tira Umm asz-Szauf Umm az-Zinat Wa’arat as-Sarris Wadi Ara
Dystrykt Hebronu	Adżdżur Bajt Dżibrin Bajt Nattif Barkusja Dajr ad-Dubban Dajr an-Nachchas Ad-Dawajima Al-Kubajba Kudna Mughallis Ra’na Tall as-Safi Umm Burdż Zajta Az-Zakarija Zikrin
Dystrykt Jafy	Al-Abbasijja Abu Kabir Abu Kiszk Bajt Dadżan Bijar Adas Al-Chajrija Al-Dżammasin al-Gharbi Al-Dżammasin asz-Szarki Dżarisza Fadżdża Idżlil al-Kiblija Idżlil asz-Szamalija Jazur Kafar Ana Al-Masdżid al-Haram Al-Masudija Al-Mirr Al-Muwajlih Rantija As-Safirija Sakija Salama As-Sawalima Asz-Szajch Muwannis Wilhelma
Dystrykt Jerozolimy	En Kerem Akkur Allar Artuf Bajt Itab Bajt Mahsir Bajt Nakkuba Bajt Sul Bajt Umm al-Majs Al-Burajdż Dajr Aban Dajr Amr Dajr al-Hawa Dajr Jasin Dajr Rafat Dajr asz-Szajch Dżarasz Al-Dżura Islin Ism Allah Iszwa Al-Kabu Kalunja Kasla Al-Kastal Al-Lauz Lifta Al-Malha Nitaf Ras Abu Ammar Sara Saris Sataf Suba Sufla Szajch Badr At-Tannur Al-Umur Al-Waladża
Dystrykt Nazaretu	Indur Malul Al-Mudżajdil Saffurija
Dystrykt Ramli	Abu al-Fadul Abu Szusza Adżandżul Akir Bajt Dżiz Bajt Far Bajt Nabala Bajt Susin Bajt Szanna Al-Barrija Barfilija Baszszit Bir Ma’in Bir Salim Al-Burdż Al-Buwajra Al-Chajma Charruba Chulda Dajr Abu Salama Dajr Ajjub Dajr Muhajsin Dajr Tarif Danijal Ad-Duhajrijja Dżilja Dżimzu Al-Hadisa Idnibba Innaba Jibna Katra Kazaza Al-Kubab Al-Kubajba Kula Al-Kunajisa Al-Latrun Lidda Al-Madżar Madżdal Jaba Al-Muchajzin Al-Mansura Al-Muzajri’a An-Na’ani An-Nabi Rubin Ramla Sadżad Sajdun Salbit Sarafand al-Amar Sarafand al-Charab Szahma Szilta At-Tina At-Tira Umm Kalcha Wadi Hunajn Zakarijja Zarnuka
Dystrykt Safedu	Abil al-Kamah Al-Abisijja Akbara Ajn az-Zajtun Alma Ammuka Arab asz-Szamalina Arab az-Zubajd Bajsamun Birijja Al-Butajha Al-Buwajzijja Al-Chalisa Chan ad-Duwajr Chijam al-Walid Al-Chisas Dajszum Dallata Ad-Dawwara Ad-Dirbaszijja Ad-Dirdara Dżahula Al-Dżauna Dżubb Jusuf Fara Farradijja Fir’im Ghabbatijja Ghuraba Al-Hamra Harrawi Hunin Al-Husajnijja Jarda Kabba’a Kadas Kaddita Al-Kudajrijja Kafar Birim Kajtijja Karraza Kirad al-Bakkara Kirad al-Ghannama Lazzaza Madahil Al-Malkijja Mallaha Al-Manara Al-Mansura Mansurat al-Chajt Al-Manszijja Marus Mirun Mughar al-Chajt Al-Muftachira Al-Muntar An-Nabi Jusza An-Naima Ar-Ras al-Ahmar Sabalan Safsaf Saliha As-Salihijja As-Sammui As-Sanbarija Sa’sa Asz-Szauka at-Tahta Asz-Szuna Tajtaba Tulajl Al-Ulmanija Al-Urajfija Al-Wajzija Az-Zahirijja at-Tahta Az-Zangharija Az-Zawija Az-Zuk al-Faukani Az-Zuk at-Tahtani
Dystrykt Tyberiady	Aulam Ad-Dalhamija Chirbat al-Wara as-Sauda Ghuwajr Abu Szusza Hadasa Al-Hamma Hittin Jakuk Kafar Sabat Lubja Madhar Al-Madżdal Al-Manara Al-Mansura Al-Manszija Nasir ad-Din Nimrin An-Nukajb As-Samakija Samach As-Samra Asz-Szadżara At-Tabigha Al-Ubajdijja
Dystrykt Tulkarm	Bajjarat Hannun Al-Dżalama Chirbat al-Manszija Chirbat az-Zababida Chirbat Bajt Lid Chirbat Zalafa Fardisja Ghabat Kafar Sur Kafr Saba Kakun Al-Manszija Miska Ramal Zajta Tabsur Umm Chalid Wadi al-Hawaris Wadi Kabbani