Błyskoporek guzkowaty

Błyskoporek guzkowaty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	szczeciniakowce
Rodzina	szczeciniakowate
Rodzaj	Mensularia
Gatunek	błyskoporek guzkowaty
Nazwa systematyczna
Inonotus nodulosus (Fr.) T. Wagner & M. Fisch. Mycol. Res. 105(7): 781 (2001)
Multimedia w Wikimedia Commons

Błyskoporek guzkowaty (Mensularia nodulosa (Fr.) T. Wagner & M. Fisch.) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mensularia, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Elias Fries nadając mu nazwę Polyporus nodulosus. Później zaliczany był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2001 r. T. Wagner i M. Fisch., przenosząc go do rodzaju Mensularia^[1].

Niektóre synonimy^[2]:

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako włóknouszek guzkowaty i włóknouszek promienisty odmiana guzkowata^[3].

Owocnik

Rozpostarto-odgięty. Stanowi przejściową formę między gatunkami o owocnikach kapeluszowych, a gatunkami o owocnikach typowo rozpostartych (resupinowatych). Czasami występuje tylko w formie rozpostartej, często jednak w górnej części tworzy niewielkie, guzkowate o trójkątnym kształcie kapelusiki^[4]. Owocniki wieloletnie, prawie zawsze tworzące duże grupy, pozrastane z sobą i ułożone dachówkowato. Często zajmują duże powierzchnie. Pojedynczy owocnik ma szerokość 1,5–3 cm i grubość do 1 cm, kształt guzowaty, półkulisty, konsolowaty. Do podłoża przyrasta bokiem, często jedne owocniki wyrastają na innych^[5].

Górna powierzchnia nierówna, promieniście pofałdowana, brodawkowata, czasami niewyraźnie koncentrycznie strefowana. U młodych owocników jest aksamitna, owłosiona, potem naga. Początkowo ma barwę żółtą, potem pomarańczowobrązową, w końcu ciemnobrązową. Brzeg jaśniejszy, ostry^[5].

Hymenofor

Rurkowaty. Rurki o długości 5–6 mm, tworzące jedną tylko warstwę. Pory kanciaste i skierowane ukośnie w dół. Pojedynczy por ma średnicę 0,25-0,5 mm, na 1 mm mieści się ich 3-4. W hymenium znajdują się wydłużone, szydłowate, ostro zakończone, grubościenne, ciemnobrązowe szczecinki o długości około 60 μm i średnicy 10 μm^[5].

Miąższ

Grubość do 0,6 cm, twardy, korkowaty, łamliwy. Początkowo jest białawy, potem kremowy, w końcu brunatny. Smak i zapach niewyraźny^[5].

Wysyp zarodników

Żółtawy. Zarodniki o kształcie od owalnego do szeroko elipsoidalnego z zaostrzoną podstawą, gładkie, cienkościenne lub grubościenne, słomkowożółte, o rozmiarach 4,5–5,5 × 3,5–4 μm^[5].

Notowany jest w Europie i w Japonii^[6]. W piśmiennictwie naukowym podano wiele jego stanowisk na terenie Polski, prawdopodobnie nie jest rzadki^[3].

Występuje na niżu i w niższych położeniach górskich, głównie na bukach^[7].

Grzyb niejadalny. Jest saprotrofem lub pasożytem słabości atakującym głównie drzewa osłabione. Wywołuje białą zgniliznę drewna^[4]. Infekuje drzewa przez rany^[5].

Podobny jest błyskoporek promienisty (Inonotus radiatus), którego owocniki też zazwyczaj występują gromadnie, ale głównie na olszach. Odróżnia się od niego także mniejszymi owocnikami i długimi szydłowatymi szczecinkami w hymenium^[5].