Argus malajski
| Argusianus argus[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
 samiec | |||
 samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Argusianus | ||
| Gatunek |
argus malajski | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Argus malajski (Argusianus argus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Argusianus[5][6]. Występuje w południowo-wschodniej Azji. Nazwa argusa malajskiego pochodzi od Argosa, mitycznego olbrzyma o stu wiecznie czuwających oczach. Ptak zawdzięcza skojarzenie z olbrzymem poprzez obecny na lotkach i sterówkach charakterystyczny wzór przypominający oczy[7].
Podgatunki
[edytuj | edytuj kod]Wyróżniono dwa podgatunki A. argus[2][6]:
- A. argus grayi – zamieszkujący Borneo.
- A. argus argus – występujący na Półwyspie Malajskim i Sumatrze.
Oba podgatunki można rozróżnić po rozmiarze (A. argus grayi jest nieco mniejszy), a także po drobnych różnicach w ubarwieniu[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Cechy gatunku
- Ciemny tułów, tył ciała jasny, nakrapiany. Zarówno samiec, jak i samica posiadają nagą, niebieską głowę. Charakterystyczną cechą gatunku są długie lotki i sterówki ozdobione charakterystycznym wzorem w kształcie oczu. Szczególnie okazałe są one u samca w szacie godowej. Samica znacznie skromniej ubarwiona, bardziej brunatna, niepozorna, mniejsza od samca[7].
- Rozmiary
- samce: długość ciała 160–200 cm, w tym ogon 105–143 cm; masa ciała 2040–2725 g[7]
- samice: długość ciała 72–76 cm, w tym ogon 30–36 cm; masa ciała 1590–1700 g[7]
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
- Argus malajski występuje głównie w wysokich, suchych lasach na wysokości do 1300 m n.p.m., ale zazwyczaj poniżej 900 m n.p.m. Pojawia się w lasach liściastych, tropikalnych i na obszarach trawiastych[8].
- Pożywienie
- Żywi się jagodami, opadłymi owocami oraz wygrzebanymi ze ściółki bezkręgowcami. Źródłem białka natomiast są duże, samotnie żyjące na powierzchni gleby bezkręgowce[9].
- Rozmnażanie
- Na swoich terytoriach samce posiadają specjalne miejsca przeznaczone do tokowisk, które skrupulatnie utrzymują w czystości, usuwając z nich wszelakie gałęzie czy liście. W tych miejscach prezentują napotkanej samicy swój taniec godowy. Rozkładają skrzydła w pokaźne wachlarze prezentujące obecne na nich charakterystyczne wzory i krążą wokół samicy, usiłując jej zaimponować. Zapłodniona samica składa 2–4 jaja w gnieździe znajdującym się na ziemi. Panuje poligynia. Samiec nie bierze udziału w opiece nad jajami ani w wychowaniu potomstwa. Po upływie około trzech lat młode są dojrzałe płciowo[7].
Status zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje argusa malajskiego za gatunek narażony (VU – Vulnerable). Szacowano, że całkowita liczebność populacji przekracza 100 tysięcy osobników, ale obecnie liczy prawdopodobnie mniej w związku z silnymi spadkami liczebności w większości zasięgu występowania, zwłaszcza na Sumatrze i w południowej Tajlandii. Do głównych zagrożeń dla gatunku należą utrata siedlisk (głównie wskutek wylesiania) oraz polowania i chwytanie do niewoli[4][10].
Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Argusianus argus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Great Argus (Argusianus argus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage, Great Argus Argusianus argus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2024-02-07] (ang.).
- ↑ a b Argusianus argus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pavonini Rafinesque, 1815 (wersja 2023-12-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-07].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Great argus (Argusianus argus). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)]. (ang.).
- ↑ Collar N.J., Andreev A.V., Chan S., Crosby M.J., Subramanya S., Tobias J.A.: Threatened birds of Asia: the birdlife international red data book. Cambridge: BirdLife International, 2001. ISBN 978-0-946888-44-3.
- ↑ G.W.H. Davison. Diet and dispersion of the Great Argus Argusianus Argus. „Ibis”. 123 (4), s. 485–494, 1981. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1981.tb04052.x.
- ↑ Species factsheet: Argusianus argus. BirdLife International. [dostęp 2024-02-07]. (ang.).
- ↑ Argusianus argus, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-07] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).