Antoni Żyromski

Antoni Żyromski

kapitan artylerii
Data i miejsce urodzenia	4 stycznia 1897 Folwarki
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 pułk piechoty 4 Pułk Artylerii Polowej 24 Pułk Artylerii Lekkiej 21 Pułk Artylerii Lekkiej 5 Dywizjon Artylerii Konnej
Stanowiska	pomocnik dowódcy dywizjonu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Żyromski (ur. 4 stycznia 1897 w Folwarkach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się w Folwarkach, w ówczesnym powiecie buczackim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Wincentego i Rozalii z Wagnerów^[1]. Miał siedmioro rodzeństwa. Starszy brat Julian (ur. 5 grudnia 1894 w Folwarkach) był majorem lekarzem Wojska Polskiego, odznaczonym Krzyżem Walecznych, pełniącym służbę w 62 Pułku Piechoty w Bydgoszczy na stanowisku starszego lekarza^[2], który poniósł śmierć w wyniku działań wojennych^[3] .

Antoni ukończył szkołę powszechną w Monasterzyskach. W latach 1910–1914 był członkiem Drużyn Bartoszowych^[1]. We wrześniu 1914 zgłosił się do Legionów Polskich, jednak nie został przyjęty ze względu na zły stan zdrowia. Wstąpił więc do armii austriackiej. Od 1916 w Legionach Polskich, w baterii szkolnej 1 pułku piechoty. Po likwidacji tej baterii przeniesiony do 1 baterii 1 pp. Po kryzysie przysięgowym internowany na Węgrzech, następnie ponownie wcielony do armii austriackiej.

Od czerwca 1919 w Wojsku Polskim, w 4 pułku artylerii polowej. W jego szeregach walczył na wojnie z bolszewikami. Po zakończeniu wojny nadal służył w 4 pap. Ukończył Oficerską Szkołę dla Podoficerów w Bydgoszczy. 26 sierpnia 1924 Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 31 sierpnia 1924 i 7. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[4], a minister spraw wojskowych wcielił do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu^[5][6][7]. 17 września 1926 został awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem z dniem 31 sierpnia 1926 i 5. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[8]. W marcu 1931 został przeniesiony do 21 pułku artylerii lekkiej w Bielsku na Śląsku^[9][10]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 60. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[11]. W marcu 1939 pełnił służbę w III dywizjonie 21 pal w Oświęcimiu na stanowisku pomocnika dowódcy dywizjonu do spraw gospodarczych^[12].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w 5 dywizjonie artylerii konnej^[1]. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli przez Sowietów i osadzony w obozie w Starobielsku^[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w jednej z bezimiennych mogił zbiorowych w Piatichatkach^[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[13]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1128^[14][1].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[15][16][17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[18][19][20].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3516^[21]
• Krzyż Walecznych^[21]
• Medal Niepodległości – 4 lutego 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[22]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 1938^[23]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].