Ant etkenmen

Ant etkenmen
Złożyłem przysięgę
Społeczność	Tatarzy krymscy
Tekst	Noman Çelebicihan
Lata obowiązywania	1917–1918 (Krymska Republika Ludowa); 1991–obecnie (Tatarzy krymscy)

Ant etkenmen (pol. „Złożyłem przysięgę”^[1] lub „Przysięgałem”^[2]) – wiersz autorstwa Nomana Çelebicihana. Po skomponowaniu doń muzyki był hymnem Krymskiej Republiki Ludowej (1917–1918), a od 1991 roku jest hymnem międzynarodowej społeczności Tatarów krymskich.

Charakterystyka

Twórcą wiersza jest Noman Çelebicihan (1885–1918), krymskotatarski polityk i poeta, który był pierwszym i zarazem ostatnim prezydentem Krymskiej Republiki Ludowej. Uznaje się, że melodia utworu została zaczerpnięta z pieśni ludowych^[3], choć niektóre źródła przypisują jej autorstwo Çelebicihanowi^[4]. Utwór obwieszczono hymnem nowo powstałego państwa i zatwierdzono jako oficjalny w dniu 9 grudnia 1917 roku^[5]. Już w grudniu 1917 roku wykonywano go podczas ceremonii państwowych^[3].

30 czerwca 1991 roku na posiedzeniu Kurułtaju Tatarów Krymskich ogłoszono, że utwór Ant etkenmen został zatwierdzony jako hymn społeczności Tatarów krymskich z całego świata^[6].

Oryginalna wersja Çelebicihana

Zapis alfabetem łacińskim^[7]

Zapis cyrylicą^[8]

Ant etkenmen tatarlarnıñ yarasını sarmağa
Nasıl bolsun bu zavallı qardaşlarım çürüsin?
Onlar içün ökünmesem, qayğırmasam, yaşasam
Yüregimde qara qanlar qaynamasın, qurusın!

Ant etkenmen şu qaranğı yurtqa şavle sepmege
Nasıl bolsun iki qardaş bir-birini körmesin?
Bunı körip buvsanmasam, muğaymasam, yanmasam
Közlerimden aqqan yaşlar derya-deñiz qan bolsun!

Ant etkenmen, söz bergenmen bilmek içün ölmege
Bilip, körip milletemniñ közyaşını silmege.
Bilmey, körmey biñ yaşasam, Qurultaylı han bolsam,
Yine bir kün mezarcılar kelir meni kömmege!

Ант эткенмен татарларнынъ ярасыны сармагъа,
Насыл болсун бу заваллы къардашларым чюрюсин?
Олар ичюн окюнмесем, къайгъырмасам, яшасам,
Юрегимде къара къанлар къайнамасын, къурусын.

Ант эткенмен шу къарангъы юрткъа шавле серпмеге,
Насыл болсун эки къардаш бир-бирини корьмесин!
Буны корип бувсанмасам, мугъаймасам, янмасам,
Козьлеримден акъкъан яшлар дерья-денъиз къан болсун.

Ант эткенмен, сёз бергенмен бильмек ичюн ольмеге,
Билип, корип, миллетимнинъ козьяшыны сильмеге.
Бильмей, корьмей бинъ яшасам, къурултайлы хан болсам,
Кене бир кунь мезарджылар келир мени коммеге.

Wersja współczesna

Język krymskotatarski^[4]	Tłumaczenie rosyjskie (L. Budżurowa)^[4]	Tłumaczenie ukraińskie (H. Mychajłowśka)^[9]
Ant etkenmen, milletimniñ yarasını sarmağa, Nasıl olsun bu zavallı qardaşlarım çürüsin? Onlar içün ökünmesem, qayğırmasam, yaşasam, Yüregimde qara qanlar qaynamasın, qurusın! Ant etkenmen, şu qaranğı yurtqa şavle sepmege, Nasıl olsun eki qardaş bir-birini körmesin? Bunı körip buvsanmasam, muğaymasam, yanmasam, Közlerimden aqqan yaşlar derya-deñiz qan olsun! Ant etkenmen, söz bergenmen millet içün ölmege, Bilip, körip milletimniñ közyaşını silmege. Bilmey, körmey biñ yaşasam, Qurultaylı han olsam, Kene bir kün mezarcılar kelir meni kömmege.	Я поклялся пред народом его горе остудить, Сколько можно гнить живыми и под вечным тленом жить? Если ж я смогу спокойно эту боль перенести, Пусть застынет чёрной кровью сердце у меня в груди. Я поклялся светом ясным тьму прогнать с моей земли, Сколько можно, чтоб друг друга братья видеть не могли? Если ж я, поклявшись светом – и не вспыхну, не сгорю, Реки слёз пусть станут морем, превратившись в кровь мою. Я поклялся, я дал слово за народ свой умереть! Что мне смерть, коль не сумею его слёзы утереть. Что мне жизнь... ведь будь я ханом, проживи хоть тыщу лет, День придёт и пред могилой всё равно держать ответ.	Я поклявся, мій народе, що зцілю тебе від ран. Не бур’ян ви, браття милі, - чом зогнити вам дотла? А не стане в мене духу йти на муку задля вас – Хай гаряча кров у серці запечеться, мов смола. Я поклявся, рідний краю, що розсію я туман. Не сліпі ви, браття любі, - чом у темряві ваш путь? А якщо про вас забуду, збайдужію я до вас – Хай мої горючі сльози морем крові потечуть. Я поклявся, браття рідні, що життя за вас віддам. Чом би мав я вас зректися, свій порушивши обіт? Смерть на кожного чекає, свій заносить ятаган - Стань хоч ханом Курултаю, проживи хоч сотні літ.

Przypisy

↑ „''Kultura i społeczeństwo''”, 48, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2004, s. 79 (pol.).
↑ Selim Chazbijewicz: Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2001, s. 49. ISBN 978-83-7299-097-6. [dostęp 2021-04-05].
↑ ^a ^b Milli Marşımız – ANT ETKENMEN. vatankirim.net. [dostęp 2021-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-14)]. (krymskotat.).
↑ ^a ^b ^c Текст песни Гимн Крымских Татар - АНТ ЭТКЕНМЕН. songspro.ru. [dostęp 2021-04-05]. (ros.).
↑ Setna rocznica Kurułtaja. mzr.pl, 2017-12-07. [dostęp 2021-04-05]. (pol.).
↑ Сессии Курултая крымскотатарского народа. qrmm.org. [dostęp 2021-04-05]. (ros.).
↑ НОМАН ЧЕЛЕБИДЖИХАН. АНТ ЭТКЕНМЕН (ANT ETKENMEN). ana-yurt.com. [dostęp 2021-04-05]. (ros.).
↑ Номан ЧЕЛЕБИДЖИХАН (1885-1918). „ЛИТЕРАТУРНЫЙ КРЫМ”, s. 9, 2013-02. (krymskotat.).
↑ Переклад 7 - автор: Галина Михайловська. gak.com. [dostęp 2021-04-05]. (ukr.).

[1] „''Kultura i społeczeństwo''”, 48, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2004, s. 79 (pol.).

[2] Selim Chazbijewicz: Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2001, s. 49. ISBN 978-83-7299-097-6. [dostęp 2021-04-05].

[vatan-3] Milli Marşımız – ANT ETKENMEN. vatankirim.net. [dostęp 2021-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-14)]. (krymskotat.).

[songs-4] Текст песни Гимн Крымских Татар - АНТ ЭТКЕНМЕН. songspro.ru. [dostęp 2021-04-05]. (ros.).

[5] Setna rocznica Kurułtaja. mzr.pl, 2017-12-07. [dostęp 2021-04-05]. (pol.).

[6] Сессии Курултая крымскотатарского народа. qrmm.org. [dostęp 2021-04-05]. (ros.).

[jurt-7] НОМАН ЧЕЛЕБИДЖИХАН. АНТ ЭТКЕНМЕН (ANT ETKENMEN). ana-yurt.com. [dostęp 2021-04-05]. (ros.).

[8] Номан ЧЕЛЕБИДЖИХАН (1885-1918). „ЛИТЕРАТУРНЫЙ КРЫМ”, s. 9, 2013-02. (krymskotat.).

[9] Переклад 7 - автор: Галина Михайловська. gak.com. [dostęp 2021-04-05]. (ukr.).

[1]