Alina Kowalczykowa

Alina Kowalczykowa

Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1936 Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 sierpnia 2022 Warszawa
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filologia polska, literaturoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1966
Habilitacja	1976
Profesura	1991
Doktor honoris causa Uniwersytet w Białymstoku – 11 kwietnia 2018
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Łódzki Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Alina Joanna Kowalczykowa (ur. 19 lutego 1936 w Warszawie^[1], zm. 13 sierpnia 2022 tamże^[2]) – profesor historii literatury polskiej, autorka publikacji naukowych z dziedziny humanistyki, członkini Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, PEN Clubu, Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Instytutu Badań Literackich PAN. W swoich pracach zajmowała się głównie zagadnieniami romantyzmu.

W czasie II wojny światowej od 1941 przebywała w Bronowicach, a następnie w podwarszawskiej Podkowie Leśnej^[3]. Po zakończeniu okupacji powróciła do Warszawy. W latach 1949–1953 była członkiem Związku Młodzieży Polskiej. W 1952 rozpoczęła studia na Wydziale Fizyki UW, z których zrezygnowała po pierwszym roku i przeniosła się na Wydział Polonistyki UW. Pracę magisterską obroniła w 1957 i rozpoczęła swoją pierwszą pracę jako asystent w Pracowni Bibliografii Retrospektywnej Instytutu Badań Literackich PAN. Jej pierwszą opublikowaną pracą naukową był artykuł Zza kulis Sowizdrzała, wydrukowany w „Przeglądzie Humanistycznym” w 1959. W 1966 obroniła pracę doktorską pt. Rozwój twórczości lirycznej Słonimskiego w latach 1918–1935, a promotorem był prof. Kazimierz Wyka. Została stałym współpracownikiem czasopisma „Pamiętnik Literacki”, w którym publikowała w latach 1967–1983 prace historycznoliterackie.

W 1976 uzyskała habilitację w Instytucie Badań Literackich (praca pt. Romantyczni szaleńcy). W 1981 została członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, w zarządzie którego zasiadała w latach 1992–1995. W 1982 usunięta dyscyplinarnie ze względów politycznych z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach^[4]. W tym samym roku pracowała również na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1987 przystąpiła do działalności w Polskiej Partii Socjalistycznej^[5], gdzie była założycielką łódzkiego Okręgowego Komitetu Robotniczego, zasiadając także w składzie redakcji jego pisma „Robotnik”^[6].

W 1988 została członkiem PEN Clubu, w którym w latach 1991–1995 pełniła funkcję sekretarza generalnego, później członka zarządu^[4]. W 1991 uzyskała tytuł profesora oraz została członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN.

Autorka podręczników szkolnych do języka polskiego (Romantyzm. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych, Warszawa 1994).

Córka Stanisława Lorentza i Ireny z domu Nasfeter. Jej starszą siostrą była socjolożka Irena Nowak. W trakcie studiów, w 1956 wzięła ślub z architektem Wojciechem Kowalczykiem.

Pochowany na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie^[7].

• Liryki Słonimskiego 1918–1935, Warszawa 1967
• Słonimski, Warszawa 1972
• Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977
• Programy i spory literackie w dwudziestoleciu. 1918–1939, Warszawa 1978
• Siedmiu bohaterów romantycznych, Warszawa 1981
• Stefan Żeromski w Zamku, Warszawa 1985
• Warszawa romantyczna, Warszawa 1987
• Czym był romantyzm?, Warszawa 1990
• Kordian Juliusza Słowackiego, Warszawa 1990
• Piłsudski i tradycja, Chotomów 1991
• Słowacki, Warszawa 1994
• Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991
• Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997
• Romantyzm. Nowe spojrzenie, Warszawa 2008
• Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008

• Juliusz Słowacki. Krąg pism mistycznych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 245. Wrocław 1982.
• Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 261. Wrocław 1991.
• Juliusz Słowacki. Sen srebrny Salomei. Romans dramatyczny w pięciu aktach. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 57. Wrocław 1992.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1997)^[8][9].

• 11 kwietnia 2018 Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku^[10][11].

• Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4. ISBN 83-02-05974-9.