Aleksander Ruchaj

Aleksander Ruchaj

Aleksander Ruchaj-Taczanowski

Taczanowski

Aleksander Ruchaj (przed 1934)
pułkownik
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1897 Rudnik nad Sanem
Data i miejsce śmierci	23 marca 1966 Edynburg
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Błękitna Armia Wojsko Polskie Wojsko Polskie we Francji Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legion Wschodni Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty, 56 Pułk Piechoty, 7 Pułk Piechoty Legionów, 51 Pułk Piechoty, 12 Dywizja Piechoty, 54 Dywizja Piechoty, 29 Dywizja Piechoty, 26 Dywizja Piechoty, 56 Pułk Piechoty, O. II SGWP, 4 Dywizja Piechoty, I Korpus Polski, 16 Batalion Dragonów, Ministerstwo Obrony Narodowej, Wyższa Szkoła Lotnicza na Obczy��nie
Stanowiska	dowódca plutonu, dowódca kompanii, oficer sztabu, dowódca batalionu, zastępca dowódcy pułku, kierownik referatu, zastępca szefa oddziału SG, szef oddziału, szef biura ministerstwa
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander Ruchaj ps. Taczanowski, także Aleksander Ruchaj-Taczanowski (ur. 20 lutego 1897 w Rudniku nad Sanem, zm. 23 marca 1966 w Edynburgu) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, w 1964 mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem brygady.

Urodził się 20 lutego 1897 w Rudniku nad Sanem jako syn Franciszka (1862–1933) i Anny z domu Wojtaś (1874–1927). Od 1907 zamieszkiwał w Ostrowie. W pobliskim Przemyślu kształcił się do 1914 w III Gimnazjum Klasycznym zdając wówczas egzamin dojrzałości. Od 1911 działał w skautingu, od 1912 w Polowych Drużynach Sokolich używając pseudonimu „Taczanowski”.

Po wybuchu I wojny światowej został żołnierzem Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu we wrześniu 1914, wstąpił do Legionów Polskich i służył w VI batalionie 1 pułku piechoty I Brygady. Brał udział w walkach pod Jastkowem, pod Sobierzycami nad Styrem, pod Kuklami, pod Kostiuchnówką. Otrzymał awans na kaprala i kształcił się na kursie oficerskim. Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari. Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 został włączony do armii austriackiej i w szeregach jej 56 pułku piechoty skierowany do działań na froncie włoskim. W grudniu 1917 mianowany sierżantem. Od czerwca 1918 był w niewoli włoskiej. U schyłku wojny w listopadzie 1918 wstąpił do armii polskiej na ziemi włoskiej, był dowódcą plutonu w Szkole Podchorążych w obozie Santa Maria Capua Veterre. Od lutego 1919 był żołnierzem Armii Polskiej we Francji, z którą powrócił do Polski w kwietniu 1919.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Był dowódcą kompanii w 7 pułku piechoty Legionów, od sierpnia 1919 do maja 1920 dowódcą plutonu w Szkole Podoficerskiej w Modlinie, a mianowany podporucznikiem z 7 września 1919 został przydzielony do Ekspozytury Wojska Polskiego przy rządzie ukraińskim atamana Semena Petlury, gdzie służył od maja do lipca 1920. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca plutonu, dowódca kompanii w II batalionie 51 pułku piechoty. Został awansowany do stopnia porucznika piechoty 11 sierpnia 1920, a później zweryfikowany w tym stopniu ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[1].

W 1923 pełnił służbę w dowództwie 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu na stanowisku I oficera sztabu, pozostając oficerem nadetatowym 51 pułku piechoty^[2]. Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923^[3]. Z dniem 15 października 1924 został przydzielony z 12 DP do macierzystego 51 pp^[4][5].

Później był oficerem 54 pułku piechoty w Tarnopolu, jako dowódca kompanii, dowódca II batalionu, w 1928 w dyspozycji komendanta kadry (od czerwca 1925 do stycznia 1928)^[6]. Odbywał staż w Oddziale II Sztabu Generalnego w Warszawie, będąc referentem w Oddziale II SG od marca 1928 do czerwca 1929. Odbył X Kurs Normalny w Wyższej Szkole Wojennej 1929–1931 od 14 września 1929 do 30 września 1931 otrzymując tytuł oficera dyplomowanego. Od października 1931 do kwietnia 1932 był I oficerem sztabu 29 Dywizji Piechoty. Został awansowany do stopnia majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932^[7]. Od 9 grudnia 1932 do 31 października 1936 był szefem sztabu 26 Dywizji Piechoty^[8][9]. Później od listopada 1936 do października 1937 służył w 56 pułku piechoty, gdzie pełnił funkcje dowódcy batalionu oraz zastępcy dowódcy. Ponadto był tam także prezesem zarządu teatru i chóru. Od października 1937 do listopada 1938 pracował jako kierownik referatu w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia podpułkownika piechoty 13 maja 1938. W dniu 12 listopada 1938 objął stanowisko zastępcy szefa Oddziału I SG (z chwilą wybuchu II wojny światowej - zastępcą szefa Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza). Podczas kampanii wrześniowej opuścił Polskę i przedostał się do Francji. Został oficerem Wojska Polskiego we Francji. Tam od listopada 1939 do kwietnia 1940 był zastępcą Komendanta Ośrodka Wyszkolenia Oficerów w Les Sables d’Olonne, a od kwietnia do czerwca 1940 służył jako kwatermistrz 4 Dywizji Piechoty. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii i był oficerem Polskich Sił Zbrojnych. Od lipca 1940 do października 1941 był szefem Oddziału I Dowództwa I Korpusu Polskiego, w którym był później zastępcą dowódcy, dowódcą batalionu ciężkich karabinów maszynowych. Następnie od października 1941 do lutego 1943 był dowódcą 16 batalionu dragonów. W dalszym czasie był szefem Biura Ogólno-Organizacyjnego Ministra Obrony Narodowej w Londynie od lutego 1943 do sierpnia 1944. Następnie od sierpnia 1944 do kwietnia 1946 pracował jako kierownik Katedry Wojska w Wyższej Szkole Lotniczej na Obczyźnie w Sommerset w Anglii. Został awansowany do stopnia pułkownika 27 maja 1945. Od kwietnia do września 1946 służył w Centralnej Komisji Regulaminowej. Po demobilizacji zamieszkał w szkockim Edynburgu. 15 sierpnia 1964 został mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie do stopnia generała brygady^[10].

Działał społecznie w Edynburgu. Zmarł 23 marca 1966 w Edynburgu. Został pochowany na cmentarzu Streatham Park w Londynie. Jego żoną była Aniela z domu Schmidt (1907–1985), a córkami Anna, Alina, Aldona, Aleksandra.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7156 – 17 maja 1922^[11]
• Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)^[12]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1960)^[13]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)^[14]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (28 maja 1938)^[15]
• Krzyż Kawalerski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)
• Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Jerzy Adam Radomski: Aleksander Ruchaj. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-04-06].